KirkçEŞme tesisleri

Eğri Fetihnamesi,

TSM, H. 1609

Cengiz Kahraman

arşivi

da Divan Meydanı'ndaki çeşme önünde elleri arkadan bağlanıp bir saat oturtulduktan sonra padişahın Kasr-ı Âdil'den verdiği işaretle cellat kellesini uçurdu. Ardından ölüsü çengele vuruldu. 7 Şubat 1600'de de eski Anadolu müfettişi olup Karayazıcı'ya katılan Hüseyin Paşa, zincirlere vurulmuş olarak divana getirildi. Burada yargılandıktan sonra soyulup çarmıha gerildi. İşkence edilip Odunkapısı'nda çengele vuruldu.

İstanbullular 16 Mart 1600'de başlayan ramazana yine "şiddetli ihtiyaç ile muhtaç" olarak girdiler. Tarihçi Mustafa Selanik?' nin deyimiyle "ahlak-ı halk yaramaz olmuştu". Narh geçerli değildi. "Yağ ve bal ve buğday ve pirinç ve nohut vesair hububat ve et ve etmeği, ehl-i pazar", diledikleri fiyata satmaktaydılar. Etin okkası 20 akçeye çıktı. Yenmez yutulmaz ekmek, 100 dirhemden noksandı. Yenebilir ekmek ise 5 akçeye çıkmıştı. Giysiye ve kumaşa para yetiştirmek olanaksızdı. 60 çile çuha 400 akçeye, adisi ise 200 akçeye satılıyordu. Akçe pazarda geçmediğinden herkes altın ve gümüşle alışveriş yapmaktaydı, l altın 160 akçe sayılmakta, asker ulufesi ise l

III. Mehmed'in tuğrası.

TSM, E. 11572

Süha Umur, Osmanlı Padişah Tuğraları, İst., 1980

altın 118 akçe hesabıyla dağıtıldığından yeniçeriler bundan ayrıca kazanç elde etmekteydiler.

Bu ortamda bir de Ester Kira Kadın olayı yaşandı. Kanuni döneminde saraya nüfuz etmiş bir Yahudi olan Ester Kira, türlü dolaplar çevirmiş en son Safiye Sultan'ın rüşvet işlerini yürütmeye başlamıştı. Bütün mansıpları rüşvet karşılığı vermek ve almak Kira'nın elindeydi. İstanbul gümrüğü iltizamını da almıştı. Kira'nın iltizam bedeli olarak hazineye ödediği ayarı bozuk akçeler sipahilere ulufe olarak dağıtılınca l Nisan 1600'de ayaklandılar; Sadaret Kaymakamı Halil Paşa'nın sarayına yürüdüler. Kira Kadın'ın kendilerine teslimini istediler. Halil Paşa Ester Kira'yı yakalayıp getirtti. Kadın, divanhane merdivenlerini çıkmakta iken sipahiler hançerle saldırıp parçaladılar. Ertesi gün oğullan da i-dam edildi. Bunların cesetleri birkaç gün Atmeydanı'nda asılı kaldı. Kira'nın muhal-lefatı sayıldı. Onca cevher ve akardan başka tüccar eşyası olarak 500 yük akçeye u-laştığı görüldü. Olay sonrasında Halil Paşa sadaret kaymakamlığından uzaklaştırıldı. Yerine Hadım Hafız Paşa atandı. Hafız Paşa ise Eflâk voyvodasının elçisi Dimo' yu daha önce kendisi Niğbolu muhafızı i-ken bir hilesine maruz kaldığı için, şeyhülislamdan fetva alıp böğründen çengele vurdurdu. Olay, benzeri görülmemiş diplomatik bir skandal oldu. İstanbul'daki elçilerin can güvenliklerinin sağlanamadığı gerekçesiyle diğer devletler protestolarda bulundular. Hafız Paşa azledilip yerine Yemişçi Hasan Paşa sadaret kaymakamlığına getirildi.

Anadolu'daki etki alanını giderek genişleten Karayazıcı Abdülhalim, Kayseri yakınında 20.000 kişilik Osmanlı ordusunu yenip "Halim Şah" sanıyla bağımsızlığını ilan etmişti. Tuğra çekip fermanlar yazmaktaydı. Bir bakıma, III. Mehmed'in, İstanbul'un doğusunda hükümleri geçersiz olmuştu. Avusturya cephesinden de felaket haberleri gelmekteydi. Belgrad kışlağına çekilen Vezirazam ve Serdar-ı Ekrem Damat İbrahim Paşa 10 Temmuz 1601'de