KirkçEŞme tesisleri

KOMNENA, ANNA

(2 Aralık 1083, Konstantinopolis 1153/ 1154, ?) Tarihçi.

Bizans İmparatoru I. Aleksios Komne-nos'un (hd 1081-1118) büyük kızı olup, babasının dönemini anlatan Aleksiad adlı eseri ile ünlüdür.

Arına, iyi bir eğitim görerek, edebiyat, felsefe, tarih ve coğrafya okudu. Home-ros'u, Aristofanes'i, Tukidides'i, Polibius'i ve Sokrates'i inceledi, antik Yunan uygarlığını araştırdı ve güzel konuşma sanatı konusunda dersler aldı. VII. Müıael Dukas'ın (hd 1071-1078) oğlu ve tahtın vârisi Kons-tantinos ile nişanlandı fakat onun erken ölümü üzerine 1097'de soylu ve tarihçi Ni-keforos Bryennios ile evlendi. 1118'de imparatorun ölümü üzerine, annesi irene Du-kaina'nın desteği ile kocası Nikeforos'u tahta geçirmek için mücadele verdiyse de başarılı olamadı ve tahtın gerçek sahibi II. loannes Komnenos(->) (hd 1118-1143) tarafından Keharitomene Kadınlar Manas-tırı'na sürgün edildi.

Anna Komnena burada dinle ilgilenmeyip, bilimle uğraştı ve 1148'den sonra tarih kitabı Aleksiad'ı kaleme almaya başladı. Kitapta I. Aleksios'un kişiliği aşın yücel-tilmekte ve onun iktidarı ile I. Manuel Kom-nenos dönemi (1143-1180) karşılaştırılmaktadır. Anna'nın kronolojisi gerçeğe uymadığı gibi olayların da çarpıtıldığı görülür. Yazarın antik Yunan kültürüne olan yakınlığı eseri güzel yazı sanatının bir örneği yapmış; buna karşılık gerçekler bir ölçüde göz ardı edilmiştir. Saraya dahil bir kişi olduğundan, anlatımları birçok ayrıntıyı içeren, canlı ve renkli betimlemelerdir. Eserinde düşgücünü sıklıkla kullanmış ve birçok hayali kahraman yaratmıştır. Bütün bu yönleriyle Aleksiad, I. Aleksios'un yaşamı, savaşları ve dış ilişkileriyle, Haçlı Se-ferleri'ni Bizans cephesinden anlatan çok değerli bir kaynaktır.

Bibi. C. Diehl, Byzantium, Greatness and Decline, Newjersey, 1943, s. 233-236, 242;

H. Hunger, Anonyme Metaphrase zu Anna Komnene, Alexias XI-XIII, Viyana, 1981; G. Bucler, Anna Comnena, Oxford, 1929.

AYŞE HÜR