KirkçEŞme tesisleri

MİMAR ACEM CAMÜ

di (ö. 1797); 9) Abdülhay Efendi'nin oğlu Şeyh Seyyid Mehmed Habib Efendi (ö. 1817); 10) Habib Efendi'nin oğlu, Merkez Efendi Tekkesi'nin haziresinde gömülü olan Şeyh Seyyid ismail Efendi (ö. 1840); 11) ismail Efendi'nin oğlu, 1850'de bu görevden ayrılan Şeyh Seyyid Abdülhay Efendi (ö. 1884); 12) Fındıklı'da Keşfi Cafer Efendi Tekkesi(->) postnişinlerinden Şeyh Yunus Hilmi Efendi'nin (ö. 1862) halifesi Yorganî Şeyh el-Hac Mustafa Su-fî Efendi (ö. 1867); 13) M. Sufî Efendi'nin oğlu Yorgam Şeyh Mehmed Arif Efendi (ö. 1908); 14) M. Arif Efendi'nin oğlu olması muhtemel son postnişin Şeyh Mustafa Efendi.

Küçük Saray Meydanı Sokağı boyunca uzanan çevre duvarında cami-tekkenin, kesme küfeki taşından örülmüş, basık kemerli cümle kapısı yer alır. Bunun sağında, son yıllarda yapıldığı anlaşılan diğer bir giriş vardır. Cümle kapısının solunda, Emine Sultan'ın 1151/1738-39'da yaptırmış olduğu çeşme görülür. Kesme küfeki taşı ile inşa edilmiş olan ve klasik üslubu devam ettiren çeşmenin dikdörtgen cephesi profilli bir silme ile çerçevelenmiş, silmenin üzerine talik hatlı, manzum kitabe yerleştirilmiştir. Çeşme nişini taçlandıran sivri kemerin kilit taşı kabartma bir rozetle süslenmiş, aynataşının dilimli kaş kemerinin üzerine palmetli bir alınlık oturtulmuştur. Metni şair Remzî'ye ait olan kitabede çeşmeye suyun Emine Sultan'ın sarayından getirildiği, çeşmenin kethüdası Hacı Hüseyin Ağa'nın gayreti ile yapıldığı belirtilir. Küçük Saray Meydanı Sokağı'nın adı da muhtemelen bu civarda bulunan, günümüze hiçbir izi ulaşmayan Emine Sultan'a ait sarayın hatırasını yaşatmaktadır. Çeşmenin solunda, aslında cümle kapısının üzerinde yer aldığı tahmin edilebilen, Emine Sultan'ın 1151/1738-39 tarihli onarımını belgeleyen, ta'lik hatlı manzum bir kitabe dikkati çekmektedir. Kitabeden sonra, nazireye açılan, altı adet, demir parmaklıklı, dikdörtgen pencere sıralanır.

Cümle kapısından avluya girildiğinde sağda, son yıllara ait hela ile meşruta, solda cami-tevhidhane ile bunun mihrap duvarı ile çevre duvarının arasını işgal eden küçük nazire yer alır. Cami-tevhidhanenin harimi enine yerleştirilmiş dikdörtgen

Mimar Acem

Camii ve

Tevhidhanesi'nin

planı.

M. Baha Tanman.

1981

(15x13,60 m) biçiminde bir alanı kaplamaktadır. 1981'de eklenen kapalı ve iki katlı son cemaat yerinin daha önce ne şekilde olduğu bilinmemektedir. Günümüzde son cemaat yerinin girişi üzerinde 13297 1911 tarihli, ta'lik hatlı, manzum ihya kitabesi bulunur. Hattı Hüseyin el-Merke-zî'ye, metni "Bahaî" mahlaslı bir şaire ait olan kitabe, V. Mehmed'in tuğrasını içeren beyzi bir madalyonla taçlandırılmış, madalyonun yanlarında kalan yüzeyler çiçek kabartmaları ile bezenmiştir. Harimin kuzey duvarının ekseninde giriş, bunun yanlarında birer pencere, güney duvarının ekseninde mihrap, mihrabın yanlarında ikişer pencere, doğu duvarında da dört adet pencere bulunmaktadır. Batı duvarı ise sağırdır. Pencerelerin, dışarıdan dikdörtgen biçimindeki açıklıkları içeriden basık kemerlerle geçilmiştir.

Yarım daire planlı ve yuvarlak kemerli mihrap nişi cephede kavisli bir çıkıntı teşkil eder. Ahşap minber ile vaaz kürsüsü son derecede basittir. Yapı kiremit kaplı bir kırma çatı ile örtülüdür. Harimin tavanında, çıtalarla oluşturulmuş dikdört-