KirkçEŞme tesisleri

MOLTKE, HELMUTH VON

(26 Ekim 1800, Parchim, Mecklenburg - 24 Nisan 1891, Berlin) Alman asker.

Yoksul ama soylu bir ailedendi. Öğrenimini Kopenhag'da yapıp önce Danimarka ordusuna sonra da 1822'de Prusya ordusuna girdi. 1835'te Prusya hükümeti tarafından Osmanlı ordusuna danışman olarak İstanbul'a gönderildi. Moltke Bükreş üzerinden 29 Kasım 1835'te İstanbul'a vardı. Yapılan anlaşmaya göre Osmanlı hükümetinin emrine giren Moltke aynı zamanda İstanbul kent planını çizmekle görevlendirilir. Bu, Osmanlı Devleti'nin çizdirdiği ilk İstanbul haritasıdır. Bundan önceki 1776 ve 1786'da KaufferO) ve Che-valier tarafından çizilen harita, Fransa Elçisi Choiseul-Gouffier'nin(~») emriyle yapılmıştı.

Moltke ilk önce seraskerlik tercümanı Mardiros Efendi'nin Arnavutköy'deki yalısına yerleşir ve gördüklerini kız kardeşine yazdığı mektuplarla anlatır. Ermeniler Türklerin örf ve âdetlerini, hattâ dillerini kabul ettiklerinden, onlardan, Rumların aksine, pek ayrılmazlar. Ermeni kadınları sokakta Müslümanlar gibi peçeli dolaşırlar. Tophane'de yaptığı ziyarette balıkçılardan, lülecilerden ve II. Mahmud tarafından 1826'da yaptırılan Nusretiye Camii' nden söz eder. Bebek'te ise Bebek Köşkü dikkatini çeker.

2 Nisan'da Gelibolu ve Kale-i Sultaniye tabyalarını teftiş etmek için Çanakkale'ye giden Moltke, 5 Mayıs'ta II. Mahmud' un kızı Mihrimah Sultan'm düğününde ha-

zır bulunur. 11 Temmuz'da Çanakkale'ye ikinci bir yolculuktan sonra 19 Temmuz'da İzmir'e doğru yola çıkar, dönüşte, ağustos sonunda, Çanakkale'ye üçüncü bir yolculuktan sonra, İstanbul'da harita işini sürdürür. O ara, Kaptan-ı Derya Alımed Paşa tarafından, padişahın emriyle, Azap-kapı ile Unkapanı arasında ilk köprü kurulmaktadır. Köprünün asıl amacı padişahın Beşiktaş Sarayı'ndan İstanbul'daki selatin camilerine cuma namazına ya da Top-kapı Sarayı'na gidebilmesidir. Oysa Unka-panı'ndan şehir içine yol yoktur ve Molt-ke'den böyle bir güzergâhın açılması istenir. Moltke'nin önerisi üzerine var olan yolların kenarındaki dükkânlar, kahveler ve bahçe çitleri başka hiçbir işlem gerekmeden birkaç gün içinde yıktırılır ve böylece padişah köprünün açılış günü (1836 Eylül başı) doğrudan Bayezid Carnii'ne cuma namazına gider.