KirkçEŞme tesisleri

MUSTAFA IV

556

557

MUSTAFA IV

lus toplan atılmaya başladı ve o ana kadar korku içinde evlerinde bekleyen kent halkı, günlerdir süren olayların bittiğini ve taht değişikliği olduğunu anlayarak sokaklara çıktı. Çünkü dolaşan söylentilere göre köylerin basılacağı, katliam yapılacağı sanılıyordu. Akşamüstü, Beylerbe-yi'ndeki yalısına gizlenmiş olan Umur-ı Bahriye Nazın Hacı ibrahim Efendi de yakalanıp getirildi. Onu da Etmeydanı'na götürürken Beyazıt'ta Çömlekçilerbaşı'nda kılıç darbeleriyle öldürdüler. Ertesi 30 Mayıs günü, Sır Kâtibi Ahmed Faiz Efendi'nin^) kesik başı Atmeydanı'na getirildi. Zorbalar, isteklerini bir kâğıda yazıp IV. Mustafa'ya gönderdiler. Bu istekler hemen yerine getirildi. Kabakçı Mustafa, turnacıbaşılıkla Rumeli kaleleri nazın ve ağası, Arnavut Ali Anadolu kaleleri ağası, Bayburtlu Süleyman Tersane-i Âmire sancak kaptanı oldular. Memiş Ağa ise "ben bin altun isterim!" dedi, daha sonra da 120 akçe gündelikle haseki tekaütlüğüne razı oldu. isyana elebaşılık eden 17 çavuşa da aylıklar bağlandı. Zorbalar, oybirliği ile Mustafa Reşid Efendi'yi Tersane emini, Seyyid Mehmed Efendi'yi Darphane emini seçtiler.

IV. Mustafa yamakların ve yeniçerilerin "Sultan Abdülhamid zamanındaki nizama dönülsün" önerisini de kabul ettiğinden l Haziran 1807'de Nizam-ı Cedid resmen lağvedildi. Yeni padişah, kendisine taht yolunu açan zorbalara çuvallar dolusu pirinç, tulumlarla yağ gönderip ziyafet verdirtti.

Zorbaların ortalıktan çekilmesinden sonra Köse Musa Paşa ulemayı ve devlet ricalini şeyhülislam konağında meşverete çağırdı. Sadrazam, yeniçeri ağası, defterdar cephede olduğundan bu toplantıya istanbul'da bulunan ve Kabakçı ayaklanmasında kıyıma uğramayan görevlilerle, bazı ocak ihtiyarları katıldılar. Fakat bir karar alınamadı. Çünkü ayaklanmacıların daha ne gibi isteklerde bulunacaklan bilinmiyordu. IV. Mustafa, binbir güçlükle temin edilen 180.000 kuruşu ve kız kardeşi Esma Sultan'ın verdiği 20.000 kuruşu cülus bahşişi olarak İstanbul'daki ocak mensuplarına ve orduya gönderdi. Kıla-ı Seb'a (yedi kaleler) denen Boğaziçi istihkâmlarının muhafız ve yamaklarına da 100.000 kuruş inam dağıtıldı.

4 Haziran günü sakal bırakan IV. Mustafa, 8 Haziran'da valide alayı ile Eski Saray'dan(->) Topkapı Sarayı'na gelen annesini Orta Kapı'da karşıladı. 12 Haziran'da da kılıç alayı(-») düzenlendi. Önce Fatih Türbesi'ne giden IV. Mustafa, Edir-nekapı'dan Eyüp'e indi. Eyüb Sultan Tür-besi'nde, Şeyhülislam Ataullah Efendi'nin elinden Osman Gazi'nin kılıcını kuşandı. Defterdar Iskelesi'ne kadar alayla gelip burada saltanat kayığına bindi ve saraya döndü.

Padişahın her şeye kolayca inanmasından ve öngörü yoksunluğundan yararlanan Sadaret Kaymakamı Köse Musa Paşa, ayaklanma sırasında öldürülen veya kaçan kişilerin tüm mallarının ve servetlerinin müsadere edilmesini ve bu şekil-

de sağlanacak gelirlerin doğrudan ordu giderlerine ayrılmasını padişaha önererek bir ferman çıkarttırdı. Bundan amacı, kendisine ve çevresindekilere bir tür yağma olanağı sağlamaktı. Musa Paşa ve Enderun ricali Cevdet Paşa'nın deyimiyle aç kurtlar gibi her tarafa saldınp hayli şeyler çalıp çırptılar. Müsadere edûenlerin çoğu şunun bunun elinde kaldı. Öldürülenlerin sahilhaneleri, konakları bile "miras-ı peder" gibi paylaşıldı.

18 Haziran 1807'de Silistre'de bulunan Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem İbrahim Hilmi Paşa azledilerek Çelebi Mustafa Paşa bu göreve getirildi. O gün İstanbul'da da IV. Mustafa Darphane-i Âmire'yi ziyaret etti. Hovhannes Çelebi Düzyan'ın odasında bir süre oturup izahat aldıktan sonra aşağıya inip kârhaneleri gezdi.