KirkçEŞme tesisleri

KONSTANTİNOS-ELENİ KİLİSESİ 60

61

KONSTANTİOS I

Ayios Konstantinos ve Ayla Eleni Kilisesi, Samatya

Cengiz Kahraman, 1994

İyon tipi sütunlar ve üstte arşitravlı arkad ile ayrılır. Narteks üzerinde yer alan galeri, yan nefler üzerinde naosa uzanarak "U" biçimi plan oluşturmuştur.

Naosta dört haç payenin belirlediği merkezi mekân, kuzey ve güneyde dışa çıkıntılıdır. Merkezi mekânı oluşturan haç payeler hizasında doğuya doğru birer paye, batıya doğru üçer sütun yer alır. Yuvarlak kemerlerle bağlanan ve porfir taklidi boyalı sütunların başlıkları İyon tipindedir. Yan neflerin kuzey ve güneyinde sütunlar hizasında ve aynı yükseklikte yarım yuvarlak pilastrlar bulunur. Yapıda, merkezi mekânın örtüsü pandantiflerle geçilen kasnak üzerindeki kubbe, yanlardaki çıkıntıların örtüsü basık tonozdur. Orta nef beşik tonoz, yan nefler, takviye kemerleri arasında dört haç tonoz ile örtülüdür. Orta nefin tonozu beş takviye kemeri ile dilimlenmiştir.

Naosa açılan ve nefler hizasında nar-tekste yer alan üç girişten eksendeki yuvarlak kemerli, yanlardakiler dikdörtgen açıklıklıdır. Kuzey ve güneydeki çıkıntıların ekseninde, yuvarlak kemerli dikdörtgen birer giriş vardır. Yapının kuzey ve güneyinde iki sıra halindeki pencerelerden alttakiler büyük, üsttekiler küçük ve yu-

Beyoğlu'ndaki Ayios

Konstantinos ve Ayia Eleni Kilisesi'nin batı cephesi. Yavuz Çelenk, 1994

varlak kemerlidir. Alttaki pencere sırası apsislerde de devam eder. Doğu vebalıda üstte orta nef hizasında üçlü pencere düzenlemesi, alınlıklar üzerinde dekoratif pencereler ve kubbe kasnağında sekiz pencere vardır.

Naosta, doğuda üç nef i kapsayan iko-nostasis, kuzeybatıdaki haç payeye oturan ambon ve güneydeki haç payeler arasında yer alan despot koltuğu mermerden yapılmış, oyma-kabartma tekniğinde bit-kisel-geometrik motiflerle bezenmiştir.

ZAFER KARACA