Китабда истифадә олунмуш әсас мәнбәләр

QEYB DÖVRÜ

Həzrət Mehdinin (ə) həyatını üç dövrə bölmək olar: İxtifa (pünhan olma), kiçik qeyb dövrü, böyük qeyb dövrü. Həzrətin zühur dövrü və zühurdan sonrakı dönəm də onun həyatının tərkib hissələrindən sayıla bilər.

Bəli, həzrətin həyatının ilk dövrü onun gizli halda yaşadığı ixtifa dövrüdür. Bu dövr onun dünyaya gəlişindən (hicri 255) atası imam Həsən Əsgərinin (ə) dünyadan köçməsinədək (hicri 260) davam etmişdir. Bu beş il müddətində həzrət atası ilə yaşamışdır.

Həmin vaxt imam Həsən Əsgərinin (ə) iki əsas vəzifəsi olmuşdur: Öz övladını Abbasi xəlifələrindən qorumaq və onun on ikinci imam olduğunu sübut və e’lan etmək. İmam Həsən Əsgəri (ə) hər iki işin öhdəsindən ən üstün şəkildə gəldi. O həm övladını qorudu, həm də münasib fürsətlərdə onu öz yaxınlarına tanıtdırdı. Abbasilərin təhlükəsi səbəbindən həzrət Mehdidən (ə) yalnız müəyyən adamlar xəbər tuta bilirdi. Əbu Haşim Cəfəri, Əhməd ibn İshaq, Həkimə, Xədicə, imam Həsən Əsgərinin (ə) bibiləri imam Mehdinin (ə) dünyaya gəlişindən agah olmuşdular.

Müaviyə ibn Həkəm, Məhəmməd ibn Əyyub ibn Nuh, Məhəmməd ibn Osman Əmri nəql edirlər ki, qırx şiə müsəlman imamın hüzurunda idi. Həzrət (ə) övladını bizə göstərib buyurdu: «O, məndən sonra sizin imamınız və mənim canişinimdir. Ona itaət edin, ətrafından dağılmayın ki, həlak olarsınız və dininiz əlinizdən çıxar. Onu da bilin ki, bu gündən başlayaraq onu görməyəcəksiniz».

İmam Həsən Əsgəri (ə) övladının həyatını hifz etmək üçün onu e’tibarlı bir yerə göndərmək qərarına gəldi. Tarixi mənbələrin bildirdiyinə görə o öz övladını əvvəlcə Samirrada, sonra isə Mədinədə gizlətdi. İmam Mehdi (ə) Mədinədə ata nənəsinin himayəsində yaşayırdı. Səduqun nəql etdiyinə əsasən imam Həsən Əsgəri (ə) övladı dünyaya gələndən qırx gün sonra onu namə’lum bir yerə göndərdi.

Məs’udinin bildirdiyinə görə imam Həsən Əsgəri (ə) hicri 259-cu ildə öz anası Hədisdən həccə getməsini istədi. Hədis və onun nəvəsi Əhməd ibn Mütəhhərin nəzarəti altında Məkkəyə yola düşdü. Olsun ki, onlar həcc əməllərini yerinə yetirdikdən sonra Mədinəyə üz tutdular. Bir çox rəvayətlərdə də bu baxış təsdiqlənir. Çünki Əbu Haşim Cə’fəri imam Həsən Əsgəridən (ə) ondan sonrakı canişin haqqında soruşduqda imam buyurdu: «O Mədinədədir».

Bə’zi alimlərin araşdırmalarına əsasən daha çox ehtimal etmək olar ki, on ikinci imam öz uşaqlıq dövrünün əsas hissəsini Mədinədə keçirmişdir. Çünki imam Həsən Əsgəri (ə) övladının İraqda qalacağı təqdirdə onu gözləyən təhlükəni düzgün qiymətləndirmişdi.

Biz növbəti söhbətlərimizdə Abbasilərin imam Mehdini (ə) ələ keçirmək üçün göstərdikləri sə’ylər haqqında danışacağıq.