Китабын ады

HAŞİMİ SEYİDLƏRİNİN MƏDİNƏDƏN HƏRƏKƏTİ VƏ 
QƏTLƏĞ XANLA DÖYÜŞÜ 
 
Dəvətçi:  «Hicazdan Şiraza getmək fikrində deyildilər. Hicri-qəməri tarixiylə 
II əsrin sonunda Abbasi xəlifəsi olan Məmun Rəşid imam Əli (ə) ibn Musa (ə) ər-
Rizanı məcburən öz vəliəhdi elan edib, xilafət mərkəzi olan Tusa apardı. Beləliklə, 
bir  müddət  o  Həzrətlə  qardaşı  bir-birlərindən  uzaq  düşdülər.  İmamı  (ə)  ziyarət 
etmək  şövqi  qardaşlarını  hərəkətə  gətirdi.  Məktub  vasitəsiylə  imam  Riza  (ə)  və 
                                                 
1
 Məzarın ətrafında qoyulan şəbəkəli böyük sandıq.  

---

 
34 
xəlifə  Məmun  Rəşiddən  Tusa  gəlmək  üçün  izn  istədilər.  Hiyləgər  xəlifə  onların 
hamısının gəlməsinə icazə verdi.  
Möhtərəm  seyid  Əmir  Əhməd
1
,  bizim  böyük  cəddimiz  olan  dəyərli  insan 
seyid Əmir Məhəmməd Abid, əziz qardaşı seyid Əlauddin Hüseyn, əmisi oğlanları 
qohum və dostlarıyla birlikdə imam Rizanı (ə) ziyarət etmək məqsədi ilə Hicazdan 
Tusa  doğru  yola düşdülər
2
.  Yol boyunca şiə və risalət  ailəsinə məhəbbətləri olan 
kəslərdən bir çox dəstə də müəzzəm seyidlərin karvanına qoşuldu.  
Qeyd olunduğuna görə, Şirazın yaxınlığına yetişdikdə karvanda təqribən kişi 
və qadınla birlikdə 15000 nəfər olublar. Şəhərlərin məmur və hakimləri belə böyük 
bir  karvanın  yetişdiyi  xəbərini  Məmuna  bildirirlər.  Məmun,  bəni-Haşim  və 
dostlarından  ibarət  belə  bir  insan  cəmiyyətinin  Tusa  yetişməsinin  xilafət 
məqamının sarsılmasına səbəb olacağından qorxur. Buna görə də, bütün şəhərlərin 
valilərinə  belə  bir  əmr  verir:  «Bəni-Haşim  karvanı  hara  yetişərsə,  hərəkət 
etmələrinə mane olun və onları Mədinəyə doğru geri qaytarın». 
Amma  karvan  Şiraz  şəhərinə  çatmamışdan  əvvəl  hökm  o  şəhərin  valisinə 
yetişdi.  Şiraz  şəhərinin  çox  ciddi və  müqtədir
3
  hakimi  olan  Qətləğ  xan,  qırx  min 
nəfərlik  bir  orduyla  Şirazın  səkkiz  fərsəxliyində  (hər  fərsəx  5500  metrdir)  – 
Xanzəniyanda yerləşdilər. Bəni-Haşim karvanı oraya yetişər-yetişməz, Qətləğ xan 
imam (ə) övladlarına belə bir xəbər göndərdi: «Ağalar, xəlifənin əmrini gördükdə, 
buranı tərk edib geri dönməlisiniz». 
Seyid  Əmir  Əhməd  cavabında  belə  buyurdu:  «Əvvəla,  bizim  bu  səfərdə 
hədəfimiz qardaşımız imam Rizanı (ə) görməkdir. İkincisi, biz iznsiz gəlməmişik, 
xəlifənin özündən izn aldıq və onun əmriylə yola düşdük». 
Qətləğ xan cavabında belə dedi: «Bizə hərəkətinizə mane olmaq əmri verilib. 
Xəlifə  bəzi  səbəblərə  görə  ikinci  bir  əmr  vermişdir  ki,  bu  əmrin  icra  olunması 
lazımdır. Buradan geri dönmək məcburiyyətindəsiniz». 
Möhtərəm  seyid  Əmir  Əhməd  qardaşları,  bəni-Haşim  və  dostlarıyla 
məsləhətləşdilər.  Amma  onlardan  heç  biri  geri  dönməyə  razı  olmadı.  Sübh  çağı 
                                                 
1
 «Şahçırağ» adı ilə məşhur olmuşdur.  
2
  O  zaman  Tus  şəhərinə  gedib-gəlmək  üçün  edilən  səfər,  xüsusilə  Küveyt,  Bəsrə,  Əhvaz,  Buşehr  və  Şiraz  yoluyla 
idi.  
3
 «Qüdrətli», «güclü», «bacarıqlı» mənalarını ifadə edir.  

---

 
35 
karvan  hərəkət  etmək  istədikdə,  ehtiyat  edərək  qadınları  karvanın  arxasına 
keçirtdilər. Köç təbili çalınmamış, Qətləğ xan ordusuyla onların yolunun qarşısını 
kəsdi. Artıq məsələ əməl mərhələsinə keçdi. Çox şiddətli, qanlı bir döyüş başladı, 
Qətləğ  xanın  ordusu  bəni-Haşimin  həmləsi  və  şücaəti  qarşısında  məğlub  olub, 
dağıldılar.  
Sonra  bu  səbəbdən  seyid  Əmir  Əhməd  gecə  ikən  qardaş  və  qohumları  ilə 
birlikdə başqa bir yolla Şiraza doğru hərəkət etdilər. Əhməd ətrafdakıları «Düşmən 
bizi  təqib  edir.  Ələ  keçməmək  üçün  müxtəlif  geyimlərdə  sağa-sola  dağılmağınız 
daha yaşı olar» dedi.  
İmamın  (ə)  övladları  bu  tövsiyəyə  əməl  edərək,  elə  o  gecə  şəhərin  ətrafına 
dağıldılar
1
. Əmir Əhməd, seyid Əmir Məhəmməd Abid və seyid Əlauddin Hüseyn 
Şiraza gedib, tanınmayacaq geyimdə bir-birlərindən ayrıldılar. Hər biri bir guşəyə 
çəkilib, ibadətlə məşğul oldu.