Китабын ады

ƏHLİ-TƏSƏNNÜN ALİMLƏRİ VƏ İMAMLARININ ƏBU 
HƏNİFƏNİ RƏDD ETMƏSİ 
 
Dəvətçi:  «İmam  Şafei  Əbu  Hənifə  haqqında  belə  söyləyib:  «Müsəlmanlar 
arasında Əbu Hənifədən daha uğursuz bir insan dünyaya gəlməmişdir». 
Yenə  başqa  bir  yerdə  belə  deyir:  «Əbu  Hənifənin  əshabından  olan  bəzi 
şəxslərin kitablarına baxdım və onların içərisində 130 səhifədə Allahın kitabına və 
Peyğəmbərin sünnətinə ziddiyyət gördüm». 

---

 
173 
Əbu Hamid Qəzali «Mənxulun fi Elmil Üsul» adlı kitabında belə deyir: «Əbu 
Hənifə  şəriətin  altını  üstünə  çevirərək  özünü  pərişan  etdi.  Şəriətin  yolunu 
dəyişdirdi.  Şəriətin  bütün  qanunlarını,  icad  etdiyi  bir  qrup  əsaslarla  (qaydalarla) 
viran etdi. Hər kəs belə bir işi qəsdən və nə etdiyini bildiyi halda halal bilərək edər 
və  etdiyi  işi  də  halal  bilirsə  kafirdir!  Hər  kəs  belə  bir  işi  halal  bilmədən  edərsə 
fasiqdir». (Əbu Hənifə bu böyük alimin sözünə görə ya kafirdir, ya da fasiq!) 
Qəzali  bu  mövzuda  Əbu  Hənifəyə  aid  və  onu  fisqlə  günahlandıran  bir  neçə 
söz də yazmışdır. Amma mən onları nəql etmək istəmirəm.  
Böyük  alimlərinizdən  olan  «Kəşşaf  Təfsiri»nin  müəllifi  Carullah  Zəməxşəri 
«Rəbiul-əbrar»  kitabında  Yusif  ibn  Əbsatdan  belə  nəql  edir:  «Əbu  Hənifə  həzrət 
Peyğəmbərin hədisləriylə ziddiyyətli 410-dan çox hədis nəql etmişdir». 
Yenə  Əbu  Yusif  deyir:  «Əbu  Hənifə  belə  buyurdu:  «Peyğəmbər  məni 
görsəydi, söylədiklərimin çoxuna tabe olardı!» 
Əbu  Hənifənin  əleyhinə  yazılan  bir  çox  sözlər  sizin  böyük  alimlərinizin 
kitablarında  mövcuddur.  Əbu  Hənifə  və  ya  digər  üç  məzhəb  imamları  haqqında 
Qəzalinin «Mənxul», Şafeinin «Nuqətuş-Şərifə», Zəməxşərinin «Rəbiul-əbrar» və 
İbn  Covzinin  «Müntəzəm»  kitablarına  müraciət  edə  bilərsiniz.  Hətta  Qəzali 
«Mənxul» kitabında daha çox deyir: 
«Əbu  Hənifənin  sözlərində  bir  çox  xəta  vardır.  O,  hədis,  lüğət  və  nəhv 
elmlərini də bilmirdi.  
«Əbu  Hənifə  (Qurandan  sonra  dinin  əsas  və  təməli  olan)  hədis  elmini 
bilmədiyinə görə qiyas edirdi. Qiyasla ilk əməl edən şeytandır». (kim qiyasla əməl 
edərsə, şeytanla məşhur olacaqdır). 
İbni Covzi «Müntəzəm» kitabında deyir: «Hər  kəs Əbu Hənifənin xətaları