Китабын ады

ƏHLİ-TƏSƏNNÜNÜN YOLU İLƏ «MƏNZİLƏT HƏDİSİ»NİN 
SƏNƏDLƏRİ 
 
Mövzunun  aydınlaşması  və  məclisdə  iştirak  edənlərin  və  etməyənlərin  bu 
mövzuya  olan  bəsirətlərinin  artması  üçün  zehnimin  imkan  verdiyi  qədər  sizin 
mötəbər hədis kitablarınızdan istifadə edərək, məsələni izah etməyə çalışacağam.  
Bu hədis xəbəri-vahid olmadığı  kimi  Siyuti,  Hakim  Nişapuri və sair bir  çox 
tanınmış  alimlərinizin  də  müxtəlif  tarixi  sənədlərlə  isbatladığı  mütəvatir  bir 
hədisdir.  
1.  Əbu  Əbdullah  Buxari  «məğazi»nin  54-cü  səhifəsində  «Təbuk  Qəzvəsi» 
bölümündə, «Bədul-Xulq» kitabının 135-ci səhifəsində «Mənaqibi-Əli» (ə) 
qismində; 
2.  Müslim  ibn  Həccac «Səhih»  kitabının  II  cildinin  236-237-ci səhifələrində 
(Misir nəşri h.1290), «Fəzlüs-səhabə» kitabının «Fəzaili-Əli (ə)» babında; 
3.  İmam Əhməd ibn Hənbəl «Müsnəd» kitabının I cildinin 98, 118 və 119-cu 
səhifələrində «Vəch təsmiyəi-Həsənəyn» bölümündə, yenə eyni kitabın 5-
ci cüzünün 31-ci səhifəsinin haşiyəsində; 
4.  Əbu Əbdürrəhman Həsai «Xəsaisul-Ələviyyə» kitabının 19-cu səhifəsində 
18 hədis nəql etmişdir; 
5.  Məhəmməd ibn Surəti Tirmizi «Came» kitabında; 
6.  Hafiz İbn Həcər Əsqalani «İsabə» kitabının II cildinin 507-ci səhifəsində; 

---

 
183 
7.  İbn  Həcər  Məkki  «Səvaiqi-muhriqə»nin  9-cu  babının  30-cu  və  74-ci 
səhifələrində; 
8.  Hakim  Əbu  Əbdullah  Məhəmməd  ibn  Əbdullah  Nişapuri  «Müstədrək» 
kitabının III cildinin 109-cu səhifəsində;  
9.  Cəlaləddin Siyuti «Tarixi-Xulafə» kitabının 65-ci səhifəsində; 
10. İbn Əbdürəbbih «Əqdul-Fərid»in II cildinin 194-cü səhifəsində; 
11. İbn Əbdülbirr «İstiab» kitabının II cildinin 473-cü səhifəsində, Məhəmməd 
ibn Səd Katibi Vaqidi «Təbaqatul-Kubra» kitabında; 
12. İma Fəxri Razi «Məfatihul-Ğuyb» adlı təfsirində; 
13. Məhəmməd  ibn  Cərir  Təbəri  «Təfsiri-Təbəri»  və  «Tarixi-Təbəri» 
kitablarında; 
14. Seyid Mömin Şəblənci «Nurul-Əbsar»ın 68-ci səhifəsində; 
15. Kəmaləddin  Əbu  Salim  Məhəmməd  ibn  Təlhə  Şafei  «Mətalibus-Süul»un 
17-ci səhifəsində; 
16. Mir Seyid Əli ibn Şəhabuddin Həmədani «Məvəddətul-Qurba» kitabının 7-
ci Məvəddəsinin sonlarında; 
17. İbn  Sabbağ  adıyla  məşhur  olan  Nuruddin  Əli  ibn  Məhəmməd  Maliki 
Məkki «Fusulul-Mühimə» kitabının 23 və 125-ci səhifələrində; 
18. Əli  ibn  Bürhanəddin  Şafei  «Sirətul-Hələbiyyə»  kitabının  II  cildinin  26-
səhifəsində; 
19. Əli ibn Hüseyn Məsudi «Murəvvicuz-Zəhəb» kitabının 2-ci cildinin 49-cu 
səhifəsində; 
20. Şeyx  Süleyman  Bəlxi  Hənəfi  «Yənabiul-Məvəddə»  kitabının  9  və  17-ci, 
xüsusilə  6-cı  və  18-ci  bablarında  Buxari,  Tirmizi,  Müslim,  Əhməd,  İbn 
Maccə, İbn Məğəzəli, Xarəzmi və Həuyinidən 18 xəbər nəql etmişdir; 
21. Mövla Əli Mutdaqi «Kənzul-Ummal» kitabının VI cildinin 152 və 153-cü 
səhifələrində; 
22. Əhməd ibn Əli Xətib Bağdadi «Tarixi-Bağdad» kitabında; 
23. İbn Məğəzəli Şafei «Mənaqib» kitabında; 
24. Müvəffəq ibn Əhməd Xarəzmi «Mənaqib» kitabında; 

---

 
184 
25. İbn Əsir Cəzri Əli ibn Məhəmməd «Usdul-Ğabə» kitabında; 
26. İbn Kəsir Dəməşqi «Tarix» kitabında; 
27. Əlaüddövlə Əhməd ibn Məhəmməd «Urvətul-Vusqa» kitabında; 
28. İbn  Əsir  Mübarək  ibn  Məhəmmədi  Şəybani  «Camiul-usul  fi  əhadisir-
Rəsul» kitabında; 
29. İbn Həcər Əsqəlani «Təzhibut-Təhzib» kitabında; 
30. Əbülqsim Hüseyn ibn Məhəmməd (Rəğibi İsfahani) «Muhazirətul-udəba» 
kitabının II cildinin 212-ci səhifəsində. 
Bunlardan  əlavə,  sizin  bir  çox  alimləriniz  sözügedən  hədisi  həzrət 
Peyğəmbərin (s) əshabından müxtəlif ibarələrlə nəql etmişlər.  
Səhabələr bunlardır: 
1.  Xəlifə  Ömər  ibn  Xəttab;  2.  Səd  ibn  Əbi  Vəqqas;  3.  Əbdullah  ibn  Əbbas 
(Hibri  Ümət);  4.  Əbdullah  ibn  Məsud;  5.  Cabir  ibn  Əbdullah  Ənsari;  6.  Əbu 
Hüreyrə;  7.  Əbu  Səidi  Xidri;  8.  Cabir  ibn  Səmərə;  9.  Malik  ibn  Huveyrəs;  10. 
Burra ibn Azib; 11. Zeyd ibn Ərqə; 12. Əbu Rafi; 13. Əbdullah ibn Əbi Ovf; 14. 
Əbi  Sureyhə;  15.  Həziyfə  ibn  Əsid;  16.  Ənəs  ibn  Malik;  17.  Əbu  Bure2ydə 
Əsləmi; 18. Əbu Əyyub Ənsari; 19. Səid ibn Museyib; 20. Həbib ibn Əbi Sabit; 
21. Şərhəbil ibn Səd; 22. Ümmü Sələmə (Peyğəmbərin (s) xanımı); 23. Əsma binti 
Umeys (Əbu Bəkrin xanımı); 24. Aqil ibn Əbi Talib; 25. Muaviyə ibn Əbu Süfyan. 
Səhabələrdən  digərləri  də  vardır  ki,  nə  bu  məclisin  vaxtı  və  nə  də  mənim 
zehnimin bu səhabələrin hamısının adını saymağa  səbrim  yoxdur.  Xülasə onların 
hamısı cüzi bir fərqlə Rəsuli-əkrəmin (s) belə buyurduğunu nəql etmişlər: 
«Ya  Əli!  Sən mənə nisbətdə  Harunun Musaya olan mənziləti kimisən; bu