Kiz çocuklarinin eğİTİMİ

Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren temel eğitim zorunlu olduğu için ilköğretimdeki kız ve erkek öğrencilerin oranları arasındaki fark önemli düzeyde değildir. Ama eğitim seviyesi yükseldikçe kız ve erkek öğrenciler arasındaki okullaşma oranlarındaki farklarda artmaktadır.

1997 Ağustosunda 4306 sayılı “Zorunlu Temel Eğitim Kanunu” kabul edilmiş ve temel eğitim sekiz yıla çıkarılmıştır. Sekiz yıllık kesintisiz zorunlu eğitime geçiş, ilköğretimdeki kız çocuklarının sayısını önemli ölçüde arttırmıştır. Bu artışta Yatılı İlköğretim Bölge Okulları (YİBO), Pansiyonlu İlköğretim Okulları (PİO) ve Taşımalı Eğitim’ in önemli etkisi olmuştur.

İlköğretim sekiz yıla çıkarıldıktan sonra kız çocuklarının net okullaşma oranı %75.61’ den %91.8’ e çıkmıştır. Kırsal alanlardaki kızların eğitimi en önemli artışı gerçekleştirmiştir. Kırsal alanlarda kesintisiz olarak geçilen temel eğitimin ikinci basamağının ilk yılı olan 6. Sınıfa geçiş oranı, programın uygulandığı ilk yılda kızlar için %162 oranında bir artış göstermiş, ondan sonra da artmaya devam etmiştir (UNICEF,2002).
Tablo: Türk Milli Eğitim Sisteminde 1980 Sonrası İlkokul/İlköğretim Döneminde Sayısal Gelişmeler

Öğretim Yılı	Öğrenci
	Kız	%	Erkek	%	Toplam
1980-1981	2.566.934	46	3.597.281	54	5.653.069
1990-1991	3.229.822	47	3.631.900	53	6.861.722
1993-1994	4.116.540	44,93	5.046.314	55,07	9.162.854
1996-1997	4.056.532	45,01	4.955.122	54,99	9.011.654
1999-2000	4.545.322	45,84	5.369.958	54,16	9.915.281
2000-2001	4.806.666	46,62	5.504.178	53,38	10.310.844

Kaynak: DİE Milli Eğitim İstatistikleri
1997 yılından sonra kız öğrencilerin sayısında ani bir artış görülmemekle birlikte sürekli bir artış görülmektedir.
Tablo: Temel Eğitimde Net Okullaşma Oranları (%)

	1997-1998	1998-1999	1999-2000	2000-2001	2001-2002	2002-2003
Toplam	81.08	83.59	90.68	90.80	89.79	96.3
Erkek	86.28	91.00	95.47	93.62	92.37	100
Kız	75.61	75.78	85.68	87.78	87.04	91.8

Kaynak: DİE; www.die.gov.tr

Tablo: Okur yazar oranları

	Okur-yazar olmayan oranı Illiteracy rate (4) (%)				Okur-yazar oranı Literacy rate (4) (%)
Sayım yılı Census year	Toplam Total	Kadın Female	Erkek Male		Toplam Total	Kadın Female	Erkek Male
1935	80,8	90,2	70,7		19,2	9,8	29,3
1940 (1)	75,5	87,1	63,8		24,5	12,9	36,2
1945 (2)	69,8	83,2	56,3		30,2	16,8	43,7
1950 (3)	67,5	80,6	54,5		32,5	19,4	45,5
1955	59,0	74,4	44,1		41,0	25,6	55,9
1960	60,5	75,2	46,4		39,5	24,8	53,6
1965	51,2	67,2	35,9		48,8	32,8	64,1
1970	43,8	58,2	29,7		56,2	41,8	70,3
1975	36,3	49,5	23,8		63,7	50,5	76,2
1980	32,5	45,3	20,0		67,5	54,7	80,0
1985	22,6	31,8	13,5		77,4	68,2	86,5
1990	19,5	28,0	11,2		80,5	72,0	88,8
2000	12,7	19,4	6,1		87,3	80,6	93,9
(1) 1940 yılı verileri 1935 ve 1945 yılı verilerinden tahmin edilmiştir.
(1) Data of 1940 has been estimated by using data of 1935 and 1945.
(2) 7 ve daha yukarı yaştaki nüfus
(2) Population 7 years of age and over

Tablo: Bölgelere Göre İlköğretim Kız Öğrenci Oranları (2002-2003)

BÖLGE	%
İç Anadolu	48,26
Marmara	47,76
Ege	48,03
Akdeniz	47,54
Doğu Anadolu	42,95
G.Doğu Anadolu	43,22
Karadeniz	48,26

Yukarıdaki tabloyu incelediğimizde ilköğretimdeki kız öğrencilerin oranının en düşük olduğu bölgeler Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleridir. Çünkü bu bölgelerde kız çocukların eğitimine sosyo-ekonomik ve kültürel nedenlerden dolayı yeterince önem verilmemektedir. Özellikle bu bölgelerde aileler kız çocuklarını kardeşlerinin bakımı, ev ve tarla işlerinde çalıştırmaları, evlilik çağına geldiği gibi gerekçelerle okullarından almaktadır.

En çarpıcı okumaz-yazmazlık oranı %39 ile Güneydoğu’ da görülmekte, bunu %35 ve %21 ile Doğu ve Karadeniz Bölgeleri izlenmektedir. (MEB,2005)

Orta Öğretimde Kadın-Erkek Eşitsizliği

Özellikle mesleki ve teknik ortaöğretimde kız ve erkek öğrenciler arasındaki eşitsizliği daha belirgin bir şekilde görebiliyoruz.

Tablo: Türk Milli Eğitim Sisteminde 1980 Sonrasında Genel Liselerde Sayısal Gelişmeler

Öğretim Yılı	Öğrenci
	Kız	%	Erkek	%	Toplam
1980-1981	196.090	36.7	338.515	63.3	534.605
1985-1986	268.295	42.8	359.690	57.2	627.935
1990-1991	342.955	42.9	456.403	57.1	888.593
1993-1994	432.190	42.3	646.293	57.7	1.007.483
1996-1997	497.778	42.1	660.317	57.9	1.158.095
1999-2000	531.338	44.2	644.199	55.8	1.175.537
2001-2002	678.439	45.5	811.429	54.5	1.489.865
2002-2003	724.037	45.5	864.733	54.4	1.588.800

Zorunlu temel eğitimin sekiz yıla çıkarılması orta öğretime devam eden kız öğrencilerin sayısını arttırmıştır. Yukarıdaki tablodan da bunu rahatlıkla görebiliyoruz.

Tablo: Mesleki ve Teknik Eğitimde Kız Öğrencilerin Dağılımı

Okul Türü	1999-2000
Erkek Teknik Öğretim	10,34
Kız Teknik Öğretim	87,31
Ticaret ve Turizm Öğretimi	48,51
Din Öğretimi	50,25
Anadolu Sağlık Meslek Lisesi	86,93
Özel Öğretim Toplamı	32,36
Diğer Bakanlıklara Bağlı Meslek Liseleri	65,67

Mesleki ve Teknik okullar kız ve erkek meslek liseleri olarak bölümlere ayrıldığı için bu eğitim kurumlarında kız ve erkek öğrencilerin sayıları arasında belirgin farklılık vardır. Bu da bu okullarda cinsiyete dayalı bir ayrımcılığın olduğunun göstergesidir.

Özel Eğitimde Kadın-Erkek Eşitsizliği

Özel eğitim veren okullarda kız ve erkek öğrencilerin sayıları arasında oldukça önemli farklar bulunmaktadır. Özel eğitim gerektiren kız öğrencilerin okullaşma oranı erkeklerden daha düşüktür. Aşağıdaki tablo oranlarına baktığımızda bunu açıkça görmekteyiz.

Tablo: Özel Öğretim Kurumlarında Kız Öğrencilerin Oranı

	1990-2000	2000-2001	2001-2002
Kız Öğrenci Oranı (%)	35.34	34.70	35.71

Kaynak: MEB, 2002
Yüksek Öğretimde Kadın-Erkek Eşitsizliği
Kız ve erkek öğrencilerin okullaşma oranı arasındaki farkın en fazla olduğu eğitim kademesi yükseköğretimdir.
Aşağıdaki tabloyu incelediğimizde kız öğrencilerin yüksek öğrenime devamlarının son yıllarda arttığı gözlenmiştir. Ama bu sayının erkek öğrencilerin oranlarıyla eşitlenmesine çalışılmıştır. Kız öğrencilerin yükseköğretime katılımlarını artırmak için ücretsiz barınma imkanları artırılmalı; burs, kredi gibi maddi destek mekanizmaları yaygınlaştırılıp etkin hale getirilmelidir.

Tablo: Türk Milli Eğitim Sisteminde 1982 Anayasası Sonrasındaki Dönemde Üniversitedeki Öğrenci Sayılarındaki Gelişmeler

Öğretim Yılı	Öğrenci
	Kız	%	Erkek	%	Toplam
1980-1981	42.839	36.0	122.808	74.0	55.127
1985-1986	160.976	33.4	320.624	66.6	481.600
1990-1991	237.003	33.6	468.406	66.4	705.409
2001-2002	412.913	41.6	593.238	58.4	1.015.151
2002-2003	475.564	40.7	692.445	59.3	1.168.009

Kaynak: MEB Sayısal Veriler 2002