KKTC
YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM ANABİLİM DALI
LİSANSÜSTÜ EĞİTİM PROGRAMLARINDA ÖĞRENİM GÖREN ÖĞRENCİLERİN ARAŞTIRMA ÖZ-YETERLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
ÇİLEM GEZER
LEFKOŞA
Kasım 2012
KKTC
YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM ANABİLİM DALI
LİSANSÜSTÜ EĞİTİM PROGRAMLARINDA ÖĞRENİM GÖREN ÖĞRENCİLERİN ARAŞTIRMA ÖZ-YETERLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Çilem GEZER
Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Ahmet GÜNEYLİ
LEFKOŞA
Kasım 2012
KABUL VE ONAY
Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü’ne,
Çilem GEZER’in “Lisansüstü Eğitim Programlarında Öğrenim Gören Öğrencilerin Araştırma Öz-yeterliklerinin Değerlendirilmesi” başlıklı tezi 08.10.2012 tarihinde jürimiz tarafından Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir.
Adı Soyadı İmza
Üye: Prof. Dr. Cem BİROL (Jüri Başkanı)
Üye: Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU
Üye: Yrd. Doç. Dr. Ahmet GÜNEYLİ (Danışman)
Yukarıdaki imzaların adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım.
Prof. Dr. Cem BİROL
Eğitim Bilimleri Enstitü Müdürü
ÖNSÖZ
Üniversiteler bir toplumun geleceğini şekillendiren öğretim kurumlarıdır. Lisans eğitiminde belli bir alanda görev alacak bireylerin bilgi, beceri ve tutum yönünden geliştirilmeleri hedeflenir ve mesleki eğitim gerçekleştirilir. Lisans eğitiminin sonrasında ise temel amaç, bilim insanı yetiştirmektir. Lisansüstü eğitimde hem bilim insanı yetiştirmek için programlar oluşturulur hem de üniversitelerde görev alacak akademisyenler eğitilir. Bugün, Türkiye ve Kıbrıs koşullarını düşündüğümüzde, lisansüstü programların açılmasına izin koşulları lisans ve yüksekokul açma koşullarından çok daha güçtür. Bunun nedeni ise, lisansüstü eğitimde kendi alanında uzmanlaşmış profesör, doçent ve yardımcı doçent gibi yetkin bir kadroya gereksinim duyulduğundandır. Lisansüstü eğitim, uzun süre ve çaba gerektiren zor bir süreçtir. Bu sürecin sonunda toplumun geleceğini biçimlendirecek aydın kimseler ülkeye kazandırılmaktadır.
Nitelikli bir akademisyen her şeyden önce iyi bir alan bilgisine sahip olmalıdır. Alan bilgisi dışında, dünyadaki ve ülkesindeki gelişmeleri izleyen ve bilime yenilikler katabilecek bir kişiliğe sahip olmalıdır. Bilimin her alanında gelişmeleri izlemek ve yenilikler ortaya koymaksa ancak araştırma ile mümkündür. Batıda, yüksek lisans ve doktora düzeyinde bireyin alan bilgisini tamamladığı düşüncesinden hareketle yoğun olarak araştırma eğitimi gerçekleştirilmekte ve böylelikle öğrencilerin araştırma bilgi ve becerileri geliştirilmektedir. İyi bir araştırmacı yetiştirmek, lisansüstü eğitim sürecinde doğrudan doğruya araştırma uygulamalarına yer vermeyi gerektirir.
KKTC’de yüksek lisans ve doktora programları henüz çok yenidir. Lisansüstü eğitim ve araştırma eğitimi konularında alanyazında çok fazla araştırmaya rastlanmamıştır. Bu noktadan hareketle, çalışmada, lisansüstü öğrencilerin araştırma yeterliklerini kendi düşünceleri doğrultusunda belirlemek amaçlanmıştır. Bu çalışma bir durum tespiti ya da ihtiyaç analizi gibi düşünülebilir. İleriki araştırmalarda sadece eğitimbilimde değil tüm diğer alanlarda da, araştırma eğitiminde yaşanan sorunlar, doğrular, yanlışlar, kaygılar, öneriler, etik konular akademisyen ve öğrenci görüşleri çerçevesinde değerlendirilmelidir.
Çalışmalarım boyunca katkı sağlayan tez danışmanım Sayın Yrd. Doç. Dr. Ahmet Güneyli’ye, Yakın Doğu Üniversitesi’nde bana her konuda destek olan hocam Prof. Dr. Cem Birol’a, jüri üyesi hocam Prof. Dr. Hüseyin Uzunboylu’ya, görev yaptığım bölümün başkanı Doç. Dr. Ali Efdal Özkul’a, istatistiksel çözümlemeleri yapan Yrd. Doç. Dr. Engin Baysen ve Dr. Mukaddes Sakallı Demirok’a, katkılarından dolayı Uzman Ersan Sözgüven’e, yardımlarını hiçbir zaman esirgemeyen arkadaşım Bahire Kızılbora ve tüm arkadaşlarıma, her konuda bana moral veren aileme, eşim Halil Çaltıkuşu ve oğlum İlker Çaltıkuşu’na, annem Ülkü Gezer, babam Mehmet Gezer ve kardeşim Çiler Gezer’e sonsuz teşekkür ederim.
Çilem GEZER
ÖZET
LİSANSÜSTÜ EĞİTİM PROGRAMLARINDA ÖĞRENİM GÖREN ÖĞRENCİLERİN ARAŞTIRMA ÖZ-YETERLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
GEZER, Çilem
Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Ahmet GÜNEYLİ
Kasım 2012
Bu tezin problem cümlesi “KKTC’deki lisansüstü öğrencilerin araştırma öz-yeterlikleri ne düzeydedir?” biçiminde oluşturulmuştur. Problem durumunu açıklamak için alanyazında “eğitim süreci”, “yükseköğretim”, “lisansüstü eğitim”, “araştırma”, “araştırma eğitimi” ve “araştırma öz-yeterliği” gibi konular üzerinde durulmuştur.
Çalışmada nicel araştırma temel alınmış ve tarama deseni kullanılmıştır. Araştırma, “genel tarama modeli” niteliğindedir ve lisansüstü öğrencilerinin bilişsel-devinsel araştırma yeterlikleri kendi görüşleri çerçevesinde betimlenmiştir. Araştırmanın bağımsız değişkenleri; cinsiyet, yaş, uyruk, öğrenim görülen üniversite ve devam edilen lisansüstü programının bağlı olduğu enstitü’dür. Araştırmanın bağımlı değişkeni ise; yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin “bilişsel-devinsel araştırma yeterliklerine ilişkin kendi görüşleri”dir.
Araştırmanın evreni, KKTC’deki üniversitelerdir. Bazı ölçütleri karşılamadığı gerekçesiyle dört üniversite araştırma kapsamına alınmamış ve çalışma, DAÜ, YDÜ, GAÜ, UKÜ ve LAÜ’de öğrenim gören öğrencilerle yürütülmüştür. Evrenden rastgele örneklem yoluyla 300 öğrenci seçilmiştir. Veri toplama aracı olarak Şener Büyüköztürk’ün 1996 yılında “Türk Yükseköğretiminde Araştırma Eğitimi” başlıklı doktora tezinde geliştirmiş olduğu “Araştırmada Bilişsel-Devinsel Yeterlikler Ölçeği (ABDYÖ)” kullanılmıştır. Verileri çözümlemek için SPSS 15.0 paket programı kullanılmış ve frekans-dağılım-aritmetik ortalama, bağımsız gruplar için t-testi, ANOVA ve LSD Scheffe Testi kullanılmıştır.
Araştırmadaki bulgular değerlendirildiğinde, lisansüstü öğrencilerin “büyük oranda” kendilerini araştırma konusunda yeterli buldukları ortaya çıkmıştır. Anket toplam puanını temel alarak yapılan çözümlemede cinsiyet, yaş, uyruk ve enstitü değişkenlerinde fark bulunmamıştır. Ölçeğin alt boyutlarına göre değerlendirme yapıldığında öğrenciler sırasıyla problem tanımı, raporlaştırma, literatür, bulgular-yorum ve yöntem başlıklarında kendilerini “büyük oranda” yeterli bulmuşlardır.
Anahtar Sözcükler: Yükseköğretim, Lisansüstü eğitim, Araştırma, Araştırma Eğitimi, Araştırma öz-yeterliği
ABSTRACT
THE EVALUATION OF THE GRADUATE STUDENTS SELF-EFFICACY COMPETENCIES
GEZER, Çilem
Department of Curriculum Development & Education
Advisor: Asst. Prof. Dr. Ahmet GÜNEYLİ
November, 2012
The research question for this thesis is created in the form of “What is the level of self-efficacy of graduate students' in the Turkish Republic of Northern Cyprus?” In the literature review section “process of education”, “higher education”, “graduate education”, “research”, “research training” and “research of self-efficacy” are taken in hand and focused on.
In the thesis quantitive method and descriptive method was used. The research is describe on students’ “general descriptive model” and graduate students’ research competencies. The researches independent variables are gender, age, nationality and continued institute program.
The students who took place in the research are from DAÜ, YDÜ, GAÜ, UKÜ and LAÜ universities in Turkish Republic of Northern Cyprus. 300 students were randomly selected. The data collection tool was used by Şener Büyüköztürks 1996 PhD thesis “Resarch education in Turkish higher educatioan” under the title of “cognitive-psychmotor of research competencies”. The data collection was analyzed using SPSS 15.0 and the frequency percentage, the t-test, ANOVA and LSD Scheffe test were used.
The findings are evaluated and the result shows that graduate students are "largely" capable in doing a research. The findings show that gender, age, nationality and institute program have no difference between the universities. When the evaluation is done, according to the lowest section of the data tools, the students have found themselves sufficient on the following topics: problem solving, reporting, literature, data analysis.
Key Words: Higher education, graduate degree, research, research education, research self-efficacy.
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI……………………………………………..
|
iv
|
ÖNSÖZ...........................................................................................................
|
v
|
ÖZET...............................................................................................................
|
vii
|
ABSTRACT…………………………………………………………………
|
ix
|
İÇİNDEKİLER……………………………………………………………..
|
xi
|
TABLO LİSTESİ…………………………………………………………...
|
xiv
|
BÖLÜM I
GİRİŞ
-
Problem Durumu……………………………………………………
|
1
| -
Araştırmanın Amacı……………………………………………........
|
5
| -
Alt Amaçlar…………………………………………………………
|
5
| -
Araştırmanın Önemi…………………………………………...……
|
6
| -
Sınırlılıklar………….……………………………………………….
|
7
| -
Sayıltılar……………………………………………………………..
|
7
| -
Tanımlar……………………………………………………………..
|
7
| -
Kısaltmalar…………………………………………………………..
|
8
|
BÖLÜM II
KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
2.1. Eğitim Süreci ve Eğitim Programları………………………………………
|
9
|
2.1.1. Yükseköğretim Programları………………………………………
|
10
|
2.1.2. Lisansüstü Eğitim Programları…….……………………………..
|
15
|
2.2. Araştırma……………………………..………………………………….....
|
20
|
2.2.1. Araştırma Eğitimi ve Programı..…………………..……………..
|
23
|
2.2.2. Araştırma Öz-yeterliği……………………………………..……..
|
29
|
2.3. İlgili Araştırmalar…………………………………………………………...
|
32
|
BÖLÜM III
YÖNTEM
-
Araştırmanın Modeli.…………………………….………………….
|
41
| -
Evren ve Örneklem..……………………………………………........
|
42
| -
Veri Toplama Aracı..………..……………………………………….
|
44
| -
Verilerin Toplanması….……………………….…………………….
|
46
| -
Verilerin Çözümlenmesi…….………………….……………………
|
46
|
BÖLÜM IV
BULGULAR VE YORUM
-
Bulgular ve Yorum.………………………………………………….
|
48
|
BÖLÜM V
TARTIŞMA
-
Tartışma.……………………………………………………………...
|
74
|
BÖLÜM VI
SONUÇ VE ÖNERİLER
-
Sonuçlar…………...…………………………………………………
|
78
| -
Öneriler……..……..…………………………………………………
|
79
|
6.2.1. Araştırmaya Yönelik Öneriler…..…………………………….
6.2.2. İleriki Araştırmalara Yönelik Öneriler………………………..
6.2.3. KKTC Eğitim Sistemine Yönelik Öneriler…………………...
|
79
80
81
|
Kaynakça…………………………………………………………………..
|
83
|
Ekler…………………………………………………………………..........
|
92
|
TABLO LİSTESİ
Tablo Sayfa No
-
Örneklem alınan öğrencilerin cinsiyetlerine göre dağılımı ve yüzdeleri
|
42
| -
Örneklem alınan öğrencilerin yaşlarına göre dağılımı ve yüzdeleri
|
42
| -
Örneklem alınan öğrencilerin uyruk değişkenine göre dağılım ve yüzdeleri
|
43
| -
Örneklem alınan öğrencilerin üniversite değişkenine göre dağılım ve yüzdeleri
|
43
| -
Örneklem alınan öğrencilerin öğrenim gördükleri enstitü değişkenine göre dağılım ve yüzdeleri
|
44
| -
Likert ölçme aracı puan aralığı
|
47
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterlilikleri problem tanımı alanına ilişkin görüşlerinin yüzde, ortalama ve standart sapma dağılımları
|
48
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterlilikleri literatür tarama alanına ilişkin görüşlerinin yüzde, ortalama ve standart sapma dağılımları
|
50
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterlilikleri yöntem alanına ilişkin görüşlerinin yüzde, ortalama ve standart sapma dağılımları
|
52
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterlilikleri bulgular ve yorum alanına ilişkin görüşlerinin yüzde, ortalama ve standart sapma dağılımları
|
54
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterlilikleri raporlaştırma alanına ilişkin görüşlerinin yüzde, ortalama ve standart sapma dağılımları
|
56
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliklerinin cinsiyet değişkenine göre karşılaştırılması
|
58
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliklerinin yaş değişkenine göre karşılaştırılması
|
59
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliklerinin uyruk değişkenine göre karşılaştırılması
|
61
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliklerinin bulunulan enstitü program değişkenine göre karşılaştırılması
|
64
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki alt boyutlardan elde ettikleri puanların ortalama ve standart sapmaları
|
65
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki problem tanımı alt boyutundan elde ettikleri puanların cinsiyet değişkenine göre karşılaştırılması
|
65
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki liteartür alt boyutundan elde ettikleri puanların cinsiyet değişkenine göre karşılaştırılması
|
66
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki yöntem alt boyutundan elde ettikleri puanların cinsiyet değişkenine göre karşılaştırılması
|
66
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki bulgular ve yorum alt boyutundan elde ettikleri puanların cinsiyet değişkenine göre karşılaştırılması
|
66
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki raporlaştırma alt boyutundan elde ettikleri puanların cinsiyet değişkenine göre karşılaştırılması
|
67
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki problem tanımı alt boyutundan elde ettikleri puanların yaş değişkenine göre karşılaştırılması
|
67
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki liteartür alt boyutundan elde ettikleri puanların yaş değişkenine göre karşılaştırılması
|
68
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki yöntem alt boyutundan elde ettikleri puanların yaş değişkenine göre karşılaştırılması
|
68
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki bulgular ve yorum alt boyutundan elde ettikleri puanların yaş değişkenine göre karşılaştırılması
|
69
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki raporlaştırma alt boyutundan elde ettikleri puanların yaş değişkenine göre karşılaştırılması
|
69
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki problem tanımı alt boyutundan elde ettikleri puanların uyruk değişkenine göre karşılaştırılması
|
69
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki liteartür alt boyutundan elde ettikleri puanların uyruk değişkenine göre karşılaştırılması
|
70
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki yöntem alt boyutundan elde ettikleri puanların uyruk değişkenine göre karşılaştırılması
|
70
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki bulgular ve yorum alt boyutundan elde ettikleri puanların uyruk değişkenine göre karşılaştırılması
|
71
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki raporlaştırma alt boyutundan elde ettikleri puanların uyruk değişkenine göre karşılaştırılması
|
71
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki problem tanımı alt boyutundan elde ettikleri puanların enstitü değişkenine göre karşılaştırılması
|
71
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki liteartür alt boyutundan elde ettikleri puanların enstitü değişkenine göre karşılaştırılması
|
72
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki yöntem alt boyutundan elde ettikleri puanların enstitü değişkenine göre karşılaştırılması
|
72
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki bulgular ve yorum alt boyutundan elde ettikleri puanların enstitü değişkenine göre karşılaştırılması
|
72
| -
Lisansüstü öğrencilerin bilişsel-devinsel araştırma yeterliği ölçeğindeki raporlaştırma alt boyutundan elde ettikleri puanların enstitü değişkenine göre karşılaştırılması
|
73
|
Dostları ilə paylaş: |