Kktc yakin doğU ÜNİversitesi sağlik biLİmleri enstiTÜSÜ

Tablo 4.22. Takımınızın Mağlubiyetinden Sonra Hırsınızı Kimden Çıkartır

sınız

	n=60	Frekans	Yüzde
	Ailemden	8	13,3
	Arkadaşlarımdan	23	38,3
	Kendi takımımın sporcu, antrenör ve yöneticilerinden	29	48,3
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.22. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 48.3’ü takımının mağlubiyeti sonrası kendi takım kafilesinden, % 38.3’ü arkadaşlarından, % 13.3’ü ise ailesinden hırsını çıkaracağını cevabını verdikleri gözlenmektedir.

Tablo 4.23. Sizce Taraftarlar Arasındaki Şiddet Olaylarının En Önemli nedeni nedir
	n=60	Frekans	Yüzde
	Takımın ligdeki konumuna bağlı beklentilerinin gerçekleşmemesi	31	51,7
	Ekonomik yetersizlik	17	28,3
	Taraftarların yetersiz eğitimleri	12	20
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.23. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 51.7’si beklentilerinin gerçekleşmemesi üzerine, % 28.3’ü ekonomik yetersizlikler üzerine, %20’si ise yetersiz eğitim yüzünden taraftarlar arası şiddet olaylarının yaşandığını cevabını verdikleri gözlenmektedir.

Tablo 4.24. Müsabaka İzlemeye Niçin Gidersiniz

	n=60	Frekans	Yüzde
	Takımımı desteklemek için	36	60,0
	Deşarj olmak, stres atmak için	24	40,0
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.24. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 60’ı takımını desteklemek için, % 40 ise deşarj olmak ve stres atmak için müsabakalara gittikleri gözlenmektedir.

Tablo 4.25. Sizce Futbol Karşılaşmalarından Önce Seyircileri Saldırganlığa Yönelten En Önemli Faktör Nedir
	n=60	Frekans	Yüzde
	Medya	22	36,7
	Kulüp yöneticilerinin açıklamaları	8	13,3
	Geçmiş maçlardaki olaylar	14	23,3
	Rakip futbolcuların tavırları	16	26,7
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.25. incelendiğinde araştırmaya futbol taraftarlarının % 36.7’si medyayı, % 26.7’si rakip futbolcuların tavırlarını, % 23.3’ü geçmiş maçlardaki olayları, % 13.3’ü ise kulüp yöneticilerinin tavırlarını kendilerini müsabaka öncesi saldırganlığa yönelten en önemli faktör olduğu gözlenmektedir

Tablo 4.26. Müsabaka Esnasında Sizi Saldırganlığa Yönelten En Önemli Sebep Nedir
	n=60	Frekans	Yüzde
	Rakip takımın seyircilerinin olumsuz davranışları	18	30,0
	Rakip takımın oyuncularının olumsuz davranışları	21	35,0
	Kendi oyuncularınızın olumsuz davranışları	8	13,3
	Hakemin yanlış tutum ve davranışları	13	21,7
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.26. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 35’i rakip takım oyuncularının olumsuz davranışlarını, % 30’u rakip takım seyircilerinin olumsuz davranışlarını, 21.7’si hakemin yanlış tutum ve davranışlarını, % 13.3’ü ise kendi oyuncularının olumsuz davranışlarını kendilerini saldırganlığa yönelten en önemli sebep olduğu gözlenmektedir.

Tablo 4.27. Sizce Şiddet Olaylarına Karşı Alınabilecek En Önemli Tedbir Ne Olmalıdır
	n=60	Frekans	Yüzde
	Medya ve spor yazarları taraftarları olumlu etkilemeli	15	25,0
	Yeterli saha içi ve saha dışı önlemler alınmalı	20	33,3
	Bayan taraftarlar sık sık maça gelmeleri için teşvik edilmeli	18	30,0
	Taraftarlar futbol oyun kuralları konusunda bilgilendirilmeli	7	11,7
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.27. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 33.3’ü yeterli saha içi ve saha dışı önlemler alınmasının, % 30’u bayanların sık sık maça gelmesinin, % 25’i medya ve spor yazarlarının taraftarları olumlu etkilemesinin, % 11.7’si ise taraftarların futbol oyun kuralları konusunda bilgilendirilmesinin şiddet olaylarına karşı alınabilecek en önemli tedbir olduğu gözlenmektedir.

Tablo 4.28. Sizce Kitle İletişim Araçlarının Şiddeti Körüklüyorlar mı
	n=60	Frekans	Yüzde
	Evet	37	61,7
	Hayır	12	20,0
	Kısmen	11	18,3
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.28. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 61.7’si kitle iletişim araçlarının şiddeti körüklediğini, % 20’si körüklemediğini , %18.3’ü ise kısmen körüklediği gözlenmektedir.

Tablo 4.29. Yöneticilerin Tavırları ve Davranışları Olayların Çıkmasına Neden Olabilir mi
	n=60	Frekans	Yüzde
	Evet	31	51,7
	Hayır	18	30,0
	Kısmen	11	18,3
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.29. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 51.7’si yöneticilerin tavır ve davranışlarının olayların çıkmasına neden olduklarını, % 30’u olayların çıkmasına neden olmadıklarını ,% 18.3’ü ise kısmen cevabını verdikleri gözlenmektedir.

Tablo 4.30. Sizce Cezai Önlemler Şiddet Olaylarını Engeller mi
	n=60	Frekans	Yüzde
	Evet	39	65,0
	Hayır	12	20,0
	Kısmen	9	15,0
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.30. incelediğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 65’i cezai önlemlerin şiddet olaylarını engelleyeceğini, % 20’si engellemeyeceğini % 15’i ise cezai önlemlerin şiddet olaylarını kısmen engelleyeceği gözlenmektedir.

Tablo 4.31. Seyirci Olarak Herhangi Bir Olaya Katıldınız mı
	n=60	Frekans	Yüzde
	Katılmadım	40	66,7
	Sözlü olarak protesto ettim	10	16,7
	Fiili olarak katıldım	6	10,0
	Düşündüm ama olaylara katılmadım	4	6,7
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.31. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 66.7’si taraftar olarak bir olaya katılmadığını, % 16.7’si sözlü olarak protesto ettiğini, % 10’u fiili olarak bir olaya katılmadığını, % 6.7’si bir olaya katılmayı düşündüğünü ancak katılmadığını gözlenmektedir.

Tablo 4.32 Futbol Müsabakalarının Şifreli Yayınlanmasını Onaylıyor musunuz
	n=60	Frekans	Yüzde
	Evet	15	25,0
	Hayır	45	75,0
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.32. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 75’i futbol müsabakalarının şifreli yayınlanmasına karşı olduğu, % 25’i şifreli yayınları onayladığı gözlenmektedir.

5-TARTIŞMA

Toplumun öğesi olan, “Ailelerde tüketim harcamaları, gelir dağılımı, gelir düzeyi, sosyo-ekonomik duruma göre değişiklik göstermektedir. Gelir dağılımı ve değişmesi satın alma gücünde büyük farklılıklar yaratabilir (Ersoy ve ark., 1992, s.102). Bu çalışmada K.K.T.C’ deki futbol taraftarlarını şiddete yönelten unsurların sosyo-ekonomik açıdan incelenmesi (Küçük Kaymaklı örneği) amaçlanmıştır.

Taraftarların % 70’inin 1300-1500, % 25’inin 1501-2500, % 3.3’ünün 3501-5000, % 1.7’sinin ise 2501-3500 tl aylık gelire sahip oldukları ortaya çıkmıştır, yani ailelerin gelir düzeylerinde farklılıklar görülmüştür .Ekonomik düzeyin her şeyde etkili olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla, ekonomik düzeyin insanların kişilikleri ve davranışları üzerinde etkili olduğu söylenebilir.

Acet (2001)‘in yaptığı araştırmada 15–29 yaş grubundaki taraftar oranının %73.1 olduğu, Taşğın (2000)’in yaptığı araştırmada 15–29 yaş grubunda olan taraftar %60 oranında olduğu, Bozdemir (1998) yaptığı araştırmada taraftar %74’ünün 15–25 yaş grubuna ait olduğu, Şahin (2003)’in çalışmasında 14- 30 yaş arası taraftar oranının %73.1 olduğu, Karagözoğlu ve Ay (1999)'ın yaptığı araştırmada 15-25 yaş grubundaki taraftar oranının %58 olduğu, Gültekin ve arkadaşlarının (2000) yaptığı araştırmada taraftar yaşı ortalamasının 20.71 olduğu, Kayaoğlu (2000)’nun yaptığı araştırmada ise taraftar yaş ortalamasının 24.49 olduğu belirtilmiştir.

Bu araştırmada ise taraftarların oranının % 60’ının 21-25 yaş, % 18.3’ünün 26-30 yaş, % 15’inin 15-20 yaş, % 6.7’sinin 31-35 yaş aralığında olduğu dolayısıyla, taraftarların çoğunun genç olduğu tespit edilmiştir. Yaş ilerledikçe taraftar oranında belirgin bir düşüşün olduğu gözlenmektedir.

Elias ve Dunning (1986) şiddet ile erkek merkezli toplumsal yapı arasında büyük oranda doğru orantı olduğunu saptamıştır. Dunning ve maguire (1994) sporda şiddet kullanımının, özünde erkek kimliğini tanımladığını ve kültürel bir olguya (ataerkil yapı) bağlanarak toplumdan güç aldığını vurgulamıştır. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde Ramazan Topuz’un amatör futbolcuların saldırganlık düzeylerinin ölçülmesi ile ilgili yaptığı araştırma da sosyal ve kültürel yapının bireyin gösterdiği şiddetli tepkileri etkilediği ortaya çıkmıştır.

Bu araştırmada ise taraftarların % 85’inin erkek % 15’inin ise bayan olduğu gözlemlenmektedir. Uygulama alanında olduğu gibi taraftarlık düzeyinde de, bayanlar erkekler arasında büyük oranda farklılık olduğu düşünülmektedir.

Futbol taraftarlarıyla ilgili yapılan diğer çalışmalarda Karagözlüoğlu ve Ay’ın araştırmalarında taraftarlarının % 82’sinin erkek, % 12’sinin bayan olduğu (Karagözlüoğlu, Ay, 1999, s.34). Arıkan (2000)’ın çalışmasında erkeklerin %97.7, bayanların ise % 2.3oranında olduğu görülmektedir. Almanya’da da, 1970 ve 1971 yılları arasında yapılan bir araştırmada, milli takım karşılaşmalarındaki taraftarlarının % 96’sının erkek, % 4’ünün ise bayan olduğu görülmektedir (Arıkan, 200, s.56).

Hergüner ve Serarslan (1997)’ın çalışmasına göre sosyal statü, sosyal norm ve geleneksel faktörler, kadının spor yapma durumunu önemli ölçüde etkilemektedir. Sporun içindeki bayanların her geçen gün artığı görülmüştür. Bu araştırmada taraftarların % 30’u bayanların sık sık maça gelmesinin, şiddet olaylarına karşı alınabilecek en önemli tedbir olarak, Acet (1997)’in yaptığı araştırmada da %22 oranında bayan taraftarların maçlara daha sık gelmesinin şiddet olaylarını azaltacağı yönünde bir sonuç görülmektedir.

Bu araştırmada % 33.3’ü yeterli saha içi ve saha dışı önlemler alınmasını % 25’i medya ve spor yazarlarının taraftarları olumlu etkilemesinin, % 11.7’si ise taraftarların futbol oyun kuralları konusunda bilgilendirilmesinin şiddet olaylarına karşı alınabilecek en önemli tedbir olduğu görülmektedir.

Bu araştırmada taraftarların eğitim durumları incelendiğinde yüzde 81.7’si üniversite, yüzde 13.3’ü lise ve yüzde 5’i ortaokul mezunu oldukları görülmektedir. Küçük (1997) yaptığı araştırmada % 47.5 lise, % 43.4 yüksek okul ve lisans üstü eğitim aldıkları, Bozdemir’in (1998) yaptığı araştırmada, seyircilerin %51.1’inin ilkokul ve ortaokul mezunu oldukları, Arıkan’ın yaptığı araştırmada da taraftarların %70.5 ‘inin lise ve yüksekokul mezunu oldukları, Taşğın’ın yaptığı araştırmada ise % 71.6’lık bir grubun lise ve üniversite mezunu oldukları görülmektedir. Dolayısıyla her geçen gün, taraftarların eğitim durumlarının arttığı söylenebilir

Bu araştırmada taraftarların % 51.7’si beklentilerinin gerçekleşmemesi üzerine, % 28.3’ü ekonomik yetersizlikler üzerine, % 20’si ise taraftarların yetersiz eğitimi şiddet olaylarının en önemli nedeni olarak görülmektedir. Acet’in yaptığı araştırmada ise % 61.4 taraftarların yetersiz eğitiminin şiddet olaylarının en önemli nedeni olarak görülmektedir.

Bu araştırmada taraftarların meslek grupları incelendiğinde % 78.3’ünün öğrenci, % 15’inin işçi ve % 6.7’sinin memur olduğu gözlemlenmektedir, Arıkan’ın yaptığı araştırmada, taraftarların % 48.9’unun öğrenci olduğu, Karagözlüoğlu, Ay’ın (1999) araştırmasında ise taraftarların % 31’inin öğrenci, % 21’inin serbest meslek grubunda olduğu gözlenmektedir, yani taraftarların çoğunun öğrenci olduğu söylenebilir.

Bu araştırmada taraftarların ikamet ettikleri yer incelendiğinde % 73.3 oranında il, % 18.3 oranında ilçe ve % 8.3 oranında büyük şehirlerde yaşadıkları gözlemlenmektedir, Arıkan’ın (2000) araştırmasında taraftarların metropol ve il merkezlerinde ikamet ettikleri görülmektedir. Dolayısıyla taraftarların büyük kısmının illerde yaşadıkları söylenebilir.

Bu araştırmada taraftarların % 51.7’si yöneticilerin tavır ve davranışlarının olayların çıkmasına neden oldukları , % 30’u olayların çıkmasına neden olmadıklarını ,% 18.3’ü ise kısmen cevabını verdikleri gözlenmektedir, yani yöneticilerin tavır ve davranışlarının olayların ortaya çıkmasında etkili olabileceği söylenebilir.

Bu araştırmada taraftarların % 61.7’si kitle iletişim araçlarının şiddeti körüklediğini, % 20’si körüklemediğini, %18.3’ü ise kısmen körüklediğini gözlenmektedir. Dolayısıyla, spor yazarlarının konumları itibarıyla çok dikkatli davranmaları gerektiği, insanları hem olumlu hem olumsuz yönde etkiledikleri, bu nedenle yazılarında kullandıkları üsluba dikkat ederek yazmaları, olaylara daha iyi niyetli yaklaşmaları gerektiği söylenebilir.

Bu araştırmada taraftarların % 75’i futbol müsabakalarının şifreli yayınlanmasına karşı olduğu, % 25’i şifreli yayınları onayladığı gözlenmektedir, Acet’in (2006, s.226) araştırmasında ise % 95.5’i şifreli yayına karşı oldukları gözlenmektedir.

Bu araştırmada taraftarların sosyo-kültürel bilgilerinin dağılımında cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, meslek grupları, ikamet edilen yer, aile yapısı ve gelir düzeyleri, kişilikleri ile ilgili farklılıkların oldukları gözlenmektedir.

Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde yapılan araştırmalarda da, taşkınlığa neden olan taraftarların eğitim seviyesi düşük ve ekonomik olarak daha alt gruplarda yer aldıkları gözlenmektedir.

Cezai önlemlerin şiddeti engellemede etkili bir önlem olacağı; doğal kişiliklerin, spor köşe yazarlarının, ikamet edilen yerin, seyircilerin futbol ilgi düzeylerinin, kişilerin mutlu çocukluk ve gençlik dönemi geçirmemelerinin, takımın liğde’ki beklentilerinin şiddet olaylarının olmasında etkili olduğu söylenebilir.