Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

nanoelektronika
o‘lchamlari 0,1÷100 nm gacha bo‘lgan yarimo‘tkazgich tuzilmalar elektronikasidir.
Yarimo‘tkazgich IMSlar analog mikroelektron apparatlar hisoblash texnikasi
tizimlari va qurilmalarining element bazasini tashkil etadi. Mikroelektronika
rivojining asosiy tendentsiyasi integratsiya darajasini Mur qonuniga muvofiq
orttirishdan iborat.Integratsiya darajasini oshirishning bitta yo‘li tranzistor
tuzilmalarning o‘lchamlarini kichiklashtirishdan iborat.
Hozirgi kunda bizga yaxshi tanish bo‘lmagan Chip-Scale Packages (CSP)
komponentlar o‘zining rivojlanish davrini o‘tmoqda. CSP odatda o‘lchami kristall
o‘lchamiga nisbatan 20 % dan katta bo‘lmagan komponent sifatida aniqlanadi. Bu
komponentlar birinchi navbatda qo‘llaniladigan sohalar xotira qurilmalari (ayniqsa,
flesh), boshqarish mikrosxemalari (analog – raqamli o‘zgartgichlar, kirish / chiqish
kanallari soni kam mantiqiy sxemalar va mikrokontrollerlar), raqamli ishlov berish
sxemalari (masalan, signalga raqamli ishlov beruvchi protsessor (DSP)), hamda
maxsus ishlarda qo‘llaniluvchi mikrofsxemalar (ASIC) va mikroprotsessorlardir.
Optik tizimli aloqa (optoelektronika)ning elektron komponentalari. Optik aloqa
tizimlari uzatuvchi (UOM) va qabul qiluvchi (QQOM) optik modullarga ega.
UOM elektr signal-larni optik signallarga o‘zgartirish uchun xizmat qiladi.UOM-

---

ning bosh elementi nurlanuvchi manba – nulanuvchi diod (ND) yoki
yarimo‘tkazgich lazerdan iborat. ND va lazerning bir-biridan nur-lanish spektri
kengligi bilan farqlanadi. NDlarda Δλ = 30÷50 nm ni, bir modali lazerlarda esa Δλ
= 0,1÷0,4 nm ni tashkil etadi. QQOM optik toladan olingan optik signalni elektr
signalga aylantirish uchun xizmat qiladi. QQOMning bosh elementi
fotoqabulqilgich–fotodioddan (FD) iborat.FDlarning bir qancha turlari
mavjud.Ko‘chkili FDlarda zaryad tashuvchilarning ko‘chki-simon ko‘payishi
amalga oshadi va shu hisobiga sezgirligi yuzlarcha – minglarcha marta oshadi.