Kompyuter tarmoqlari

 
 

---

2.2. Mobil tarmoqlarining standartlari, zamonaviy tarmoqni loyihalash 
dasturlari
IEEE 802.11 Simsiz aloqa protokollari 
IEEE 802.11 - IEEE 802 mahalliy tarmoq (LAN) protokollarining bir 
qismidir va simsiz mahalliy tarmoq (WLAN) Wi-Fi kompyuter aloqasini amalga 
oshirish uchun ommaviy axborot vositalariga kirishni boshqarish (MAC) va 
fizikaviy pog’ona protokollari to'plamini belgilaydi. 2.4 GHz, 5 GHz, 6 GHz va 60 
GHz diapazonlarni o'z ichiga olgan, ammo shu bilan cheklanmagan holda turli xil 
chastotalarda ishlay oladi. 
Bugun simsiz texnologiyalar kosmik tezlikda rivojlanmoqda, chunki simdan 
qutilish imkoni paydo bo‘ldi – yangi, tezkor simsiz texnologiyalar. 
Mavjud simsiz tarmoqlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
1. Radioto‘lqinli texnologiyalar, shuningdek uyali aloqa texnologiyalari; 
2. Infraqizil texnologiyalar; 
3. Yerusti va kosmik mikroto‘lqin texnologiyalari. 
Radioto‘lqinlar, infraqizil va mikroto‘lqinlar ko‘rinadigan yorug‘lik, 
ultrabinafsha yorug‘lik, radioto‘lqin, infraqizil, rentgen nurlari, mikroto‘lqin va 
gamma-nurlarni o‘z ichiga oladigan elektromagnitli spektrning bir qismidir. 
Elektromagnitli radiatsiya yer atmosferasi va kosmos orqali is propagated. 
Radioto‘lqinli texnologiyalar juda keng tarqalgan va tez ishlovchi simsiz tarmoq 
sohasida taqdim etilgan. Radioto‘lqin texnologiyalari 802.11 simsiz tarmoq 
standartlari va Bluetooth, HiperLAN kabi muqobil industry-endorsed approaches 
WiMAX va HiperLAN simsiz mintaqaviy tarmoq texnologiyalarga misol bo‘la 
oladi. Uyali aloqa texnologiyalari, jumladan 3G va 4G, ham radioto‘lqin 
texnologiyalaridan foydalanadi. 
Infraqizil texnologiyalar radio wave approaches dan farqli uncha mashhur 
emas. Infraqizil texnologiya ofis ichidagi aloqalar kabi qisqa masofadagi 
ulanishlarda foydalaniladi. Radioto‘lqinli ulanishlarda. 

---

Radioto‘lqin texnologiyalari 
Tarmoq signallari radioto‘lqin orqali uzatish mumkin, lekin tarmoq 
dasturlari yuqori chastotalar bilan ishlaydi. Misol uchun, hududdagi AM 
stansiyalar 1290 chastotalarda efirga uzatadi, bu esa 1290 kHz ma’noni beradi, 
chunki AM to‘lqinlar 535-1605 kHz oraliqda joylashadi. FM to‘lqinlar esa 88-108 
MHz oraliqda joylashadi. 
Radio tarmoq orqali uzatishda signal bir yoki ko‘p yo‘nalishda uzatilishi 
mumkin, bu esa ishlatilayotgan antenna turiga bevosita bog‘liq. 
IEEE 802.11 protokoli asosidagi radioto‘lqinli tarmoqlar 
Har xil turdagi radio to‘lqinlar ishlatiladi, lekin taklif etilgan.
Asosiy standart 802.11 edi (so‘ngidagi harflarsiz), lekin bugungi kunda keng 
tarqalgan standartlar – 802.11a, 802.11b, 802.11g, va 802.11n. 802.11ac va 
802.11ad. 
Simsiz tarmoq tashkil etuvchilari 
Simsiz ulanish uchta asosiy tashkil etuvchidan iborat: 
1. Qabul qiluvchi va uzatuvchi plata.
2. Ulanish nuqtasi.
3. Antennalar. 
Qabul qiluvchi plata simsiz tarmoq platasi (Wireless NIC – WNIC) deb 
nomlanadi hamda OSI modelining Jismoniy va Ma’lumot uzatish pog‘onalarida 
faoliyat ko‘rsatadi. WNIC ichki PCI (Peripheral Computer Interface) yoki 
miniPCI, alohida CardBus yoki PCMCIA (Personal Computer Memory Card 
International Association) kartasi yoki USB (Universal Serial Bus) ko‘rinishida 
bo‘lishi mumkin. 
Ko‘p WNIC Microsoft Network Driver Interface Specification – NDIS ga 
mos keladi. NDIS tarmoq drayverlari spetsifikatsiyasi hamda ko‘pgina tarmoq 
protokollari bilan ishlay oladigan tarmoq platalari drayverlarini yaratish va 
foydalanish uchun zarur ilova dasturlash interfeysi (Application Programming 
Interface – API)dir. API kabi NDIS tarmoq kommunikatsiyalarida ishlatiladigan 
kichik programmachalar yoki qism-programmalar kutubxonasiga ega. Bu 
programmalar kutubxonasi NDIS.SYS tizim fayli Simsiz tarmoqqa ulanish usullari 
Ulanish tezliklari 
802.11 protokolning himoya usullari 
Xavfsizlik simsiz tarmoqlarda kabelli tarmoqlar kabi zarur. Simsiz tarmoq 
ko‘payayotgan sababli uni buzish uchun uyushtirilayotgan hujumlar ham ortib 
boradi. 
Bir qator tarmoqlar 802.11 protokoliga muqobil bo‘lgan radio to‘lqinlaridan 
foydalanadilar. Ular ichida eng mashhurlari Bluetooth va HiperLAN dir. 
Bluetooth HiperLAN 
Infraqizil texnologiyalar 
Simsiz ulanish nuqtalari 
Statsionar simsiz ulanish nuqtalari 
Mobil simsiz ulanish nuqtalari 
Uyali aloqa tarmoqlari 
Mikroto‘lqin texnologiyalari