Konchilik ishi va metallurgiya

1.6 Ruxni oksidlovchi kuydirish usullari va dastgoxlari

Rux konsentratini ,,Ko’p tubli” pechda kuydirish amaliyoti
O’tgan asr 50 yillari o’rtalarigacha Rossiyada bazi chet zavodlarida va hozirgi vaqtda ham rux konsentratlarini kuydirishda ko’p tubli mexanik pechlar keng tarqalgan.Pech o’zidan silindrik vertical shaxta aylanuvchi markaziy o’q bilan unga aralashtirgichlar ulanga.Pech 7 yoki 10 ta yopiq podlardan va 1ta ochiq,ustki pod esa quritish uchun mo’ljallangan.Pech shaxtasi metal kojuxga joylashgan 10-15 mmli listli temir va po’lat aylanaga tayanadi.Metall ustunga tayanadi balandligi 2metr.
Pech podi tuzilishi olovbardosh tuzilishga,shakli va diametriga bog’liq.Kojux va futirovka orasiga issiqizalyatsiyalovchi g’ishtlar joylanadi.Gumbazsimon podlar bukilishi 0.35 m.Pod qalinligi perifik qismda 230mm,markazga tomon 150 mmgacha kamayadi.Podlar orasidagi masofa 0.8-0.9 mmgacha.Markaziy val diametri 1.5 m aylanish tezligi 3.3,5 min/aylana.Val qizdiriladigan qismi olovbardosh g’ishtlar bilan qoplanadi.Val uzunlik bo’yicha 2tadan aralashtirgich tutqichiga ega..Markaziy val va aralashtirgichlar pastdan purkaluvchi havo bilan sovutiladi.Bu pech qizishida kata axamiyatga ega.Aralashtirgichlar ushlagichlarga o’rnatiladi va erkin aralashtiriladi.Ular oq cho’yan yoki issiqbardosh qotishmalardan tayyorganligiga qaramasdan tez yeyiladi.barcha ko’p tubli pechlarning u qadar ko’p farqi yo’q.Mexanik pechlar 7-10 ta poddan diametric 5-7 smgacha ,balandligi 10 m.Podlar umumiy yuzi 100-320.7-10% namlikdagi konsentrat va qaytarma maxsulotlar yuqori podga yuklanadi qurutuvchi sifatida.Bu yerda shixta markazga harakat qiladi va val atrofidagi teshik orqali 1-kuyduruvchi podga tushuriladi.Maxsulot aralashtirilishi markaziy val bilan nazorat qilinadi.Gazlar qarama qarshi oqim orqali gazaxodga yuqori pod orqali otkaziladi.Rux konsentratlari kuyishi avtogen bo’lishi mumkin agar sulfidlar oksidlansa.Lekin ketuvchi gazlar bilan issiqlik yo’qolgani uchun hamma konsentratni kuydirishga yetmaydi.Shuning uchun konsentrat massasidan 3-5% yoqilg’i ishlatiladi.Rux konsentratlarini kuydirish uchun ruda har bir zonasi 600-800^o gacha qizdirilishi va xavo kislorodi bilan yaxshi yuvilishi kerak.
Ko’p tubli pechlarda bu aralashtirish xisobiga amalga oshiriladi.Aralashtirish qancha tez bo’lsa kuyish shuncha tez amalga oshadi.Buning uchun val aylanishini 1-2 mi/aylana o’rniga 3-3,5 minutta 1ta aylanaga ozgartirish kerak.agar 3-5 bo’lsa ish unumdorligi 40 t/sutka bo’ladi va xatto pechlarda 60-90 t/sutkaga xam yetishi mumkin,7-9 oralig’ida esa ish unumdorligi 60-70 t/sutka.O’ta kuydirishda nisbiy ish unumdorligi 250 kg konsentrat 1 pod yuziga sutkada 6-25% kuyindida qumoq ko’rinishida 12-15 % S saqlaydi.Qumoqlar ajratilishi maydalanishi va qayta kuydirishga ishlatiladi.Kuydirishga qaytarishda kuyindini qumli qismi xam ketadi.Bunda dastlabki shixtadagi oltingugurt miqdori qaytarma xisobiga 23-26 % gacha kamayadi.Pech ketuvchi gazlarda S angidridi 6-7 %,pech yaxshilab germetiklansa gazaxod yuqori podda bosimi 1-2 mm suv ustuni bo’lsa S angidridi miqdori 4-4,5 %.Chang chiqishi konsentrat massasidan 10% chiqayotgan changlar E simon gazaxodda tindiriladi va elektrofiltrda ushlanadi.Changdan tozalangan gaz sulfat kislota ishlab chiqarishga jo’natiladi.Ushlangan changda ruxdan tashqari qo’rg’oshin,kadmiy,mishyak ,surma va kamyob metallar saqlaydi va ular qayta ishlashga jo’natiladi.
Ushlangan oltingugurt yo jarayonga yo tanlab eritishga jo’natiladi.1kg rux konsentratidan katol-utilizatorlarda 0.6 kg bug’ ushlanadi.
Rux konsentratlarini ko’p tubli pechlarda kuydirish kamchiliklari :
1.kam ishlab chiqarish unumdorligi
2.kuyindi gazlarida oltingugurt angidridi miqdorining kamligi
3.kuydirishda kop qumoqlar hosil bo’lishi
4.qo’shimcha yoqilg’i talab qilinishi
5.kuyindinind past sifatliligi
6.extiyot qismlarining qimmatligi