Konusu: İmam’ın (r a) Başlattığı Hareketin, Evrensel Düzlemde Bir Dine Dönüş Çağına Başlangıç Teşkil Ettiğinin Beyanında

1^ Prof. Muhammed Hüseyin Hüda, Mahname-i İslam ve Garb, Defter-i Tehkikat-i İslami-i Vezaret-i Umur-i Harice, 28. sayı, Azer. 1378 (Kasım, 1999)

2^ Nitekim, Rusya Duma meclisi muavini Baburin, 16. 11. 1377 tarihindeki, “Prof. Dimitri Jokof”un (Moskova, 1999) yazmış olduğu, “İmam Humeyni, be Suy-i Azadi” kitabını tanıtmak amacıyla yapılan oturumda şöyle izhar etmiştir: “Biz Ruslar için İslam devriminin en önemli eseri İmam Humeyni’nin Gorbaçov’a yazmış olduğu mektuptur. İmam Humeyni bu mektubunda, Sovyet önderine Costa Rica olayında batı batağına düşmemesi gerektiğini hatırlatmıştır. Eğer Gorbaçov İmam’ın bu nasihatlerine kulak vermiş olsaydı, asla bütün bu sıkıntılara maruz kalmazdı. “Bu konuşma Rusya’nın ikinci kanalında da yayınlanmıştır. (Mahname-i İslam ve Garb, 20. sayı, Ferverdin. 1378 -Mart, 1999- ) İbret alınması gereken özel bir husus da şudur ki İmam Humeyni’nin tarihi mesajından sonraki on yılda Gorbaçov İmam’ın öngörüsünün doğruluğunu itiraf ederek şöyle izhar etmiştir: “Eğer İmam Humeyni’nin bu mesajındaki öngörüleri ciddiye almış olsaydık, mutlaka bugün böylesine bir durumla (Rusya’nın dağılması ve de gittikçe zayıflamaya yönelmesi ile) karşı karşıya kalmazdık. Ayetullah Humeyni, dünyada büyük bir etki yarattı ve ben İmam Humeyni’nin kendi zamanından daha ileride düşündüğünü ve de mekan sınırlarına sığmadığına inanıyorum. “ (Haber merkeziyle yaptığı bir röportaj, Ruzname-i Cumhuri-i İslami, 15. 3. 1378 (5/6/1999)

1^ Alvin Toffler, Tagyir-i Mahiyete Kudret, Merkeze Tercüme ve Neşr-i Kitap, s. 655- 658

2^ Merhum İmam, ülke eyaletlerinin Cuma imamları toplantısında, 26. 10. 1983, Sahife-i Nur, c. 18, s. 151

3^ Fransız Le Monde gazetesi, 15 Kasım 1984

1^ 7. 6. 1989

2^ İngiltere Daily Telegraphe gazetesi, Londra baskısı, 20. 3. 68 (10. 6. 1989) “İran’ın düşmanları Ayetullah Humeyni’nin ruhunun yarınlarda yine önderliği elinde bulundurmasından dolayı büyük bir korkuya kapılmışlardır.

3^ Maximo Fini, meşhur İtalyan gazetecisi, meşhur El Jurno gazetesinde yazdığı bir mektubu, İtalya baskısı, Vijename-i Sizdehomin Salgerde İrtihal-i İmam, 13. 3. 81 (3. 6. 2002)

4^ Ahmed Huber, İsviçreli yeni Müslüman olmuş düşünür ve yazar, Pejuheşi ve Bernamerizi-i Amuzeşi teşkilatı uzmanlarının Tahran’da yaptığı oturumda, Keyhan, 28. 17. 1369 (7. 4. 1990)

1^ Coroatia Baş müftüsü Şefku Ömer, İslam cumhuriyeti haber ajansıyla yaptığı bir röportaj, Mahname-i İslam ve Garb, Defter-i Tahkikat-i İslami-i Vezaret-i Umur-i Harice, Behmen ve İsfend 1378 (Ocak-Şubat, 1999) sayısı

2^ Antonio Midrano, İspanyalı yazar, İslam Cumhuriyetinin sınır ötesi İspanyol radyosuyla yaptığı röportaj, Radyo Mearif, 28. 11. 78 (17. 2. 2000)

3^ Klaus Bering, İsveç ‘Salzberger Nachrichten’ gazetesinde İslami meseleler ile ilgilenen seçkin yazarlarından, sekizinci sayı, Nisan 1994

4^ a. g. e.

5^ İslam devrimi önderi

1^ Hüccet’ül-İslam, Seyyid Muhammed Kaim Mekami, Musahabe ba Keyhan, 11. 3. 1378 (1/6/1999)

2^ Doktor İmad Efruğ, Üniversite üstadı ve sosyolog, Pertov dergisinin yaptığı röportaj, no: 1670, 21. 11. 1381

3^ a. g. e.

1^ Risalet gazetesinin baş yazısı, Asker Evladi’nin kalemiyle, 25. 8. 1376

2^ Sahife-i Nur, c. 4, s. 9

3^ a. g. e. , c. 18, s. 102- 103

4^ a. g. e. , c. 8, s. 267

2^ a. g. e. , c. 13, s. 68

3^ a. g. e. , c. 11, s. 266

4^ a. g. e. , c. 12, s. 283

5^ a. g. e. , c. 17, s. 39

6^ a. g. e. , c. 12, s. 101

1^ a. g. e. , c. 19, s. 297

2^ a. g. e. , c. 16, s. 88

3^ a. g. e. , c. 13, s. 21

4^ a. g. e. , c. 20, s. 118

5^ a. g. e. , c. 20, s. 59

1^ Divan-i Eş’ari Hz. İmam (Allah’ın rahmeti üzerine olsun) ve Cilve-i Didar, s. 135

2^ Sahife-i Nur, c. 6, s. 244, Hakeza İmam Humeyni (Allah’ın rahmeti üzerine olsun) konuşmasının başka bir yerinde şöyle buyurmuştur: “Zamanımızın bu bölümü, ülkemiz ve İslam için zamanların en hassas olanıdır. “ (a. g. e. , c. 7, s. 225)

1^ Seyyid Murtaza Avini, Ağazi ber Yek Payan, s. 44

2^ a. g. e. , Mecelle-i Sure, Dovre-i Dovvom, 10. sayı

1^ Sahife-i Nur, c. 20, s. 126

2^ Ayetullah Hamenei’nin Hz. İmam’ın (Allah’ın rahmeti üzerine olsun) vefatının birinci yıl dönümünde mezarı başında yaptığı bir konuşma, 13. 3. 1369 (3. 6. 1990)

3^ a. g. e.

1^ 598. maddeyi takip eden kurul üyelerinin Ayetullah Hamenei ile yaptığı görüşme, 1. 10. 70 (22. 12. 1991)

2^ Ayetullah Hamenei’nin ülke genelinde üniversitelerdeki İslami teşekküller topluluğunda yaptığı konuşma, 18. 10. 74 (8. 1. 1996)

3^ 598. maddeyi onaylayan kurul üyelerinin Ayetullah Hamenei ile yaptığı görüşme, Ruzname-i Ebrar, 1. 10. 70 (22. 9. 1991)

4^ Ayetullah Hamenei’nin İmam’ın vefatının birinci yıl dönümünde mezarının başında yaptığı konuşma, 13. 3. 1369 (3. 6. 1990)

5^ Ayetullah Hamenei’nin merhum İmam’ın vefatının ikinci yıl dönümünde yaptığı konuşmadır, 14. 3. 70 (4. 6. 1991)

1^ Seyyid Murtaza Avini Agazi ber Yek Payan, s. 22

2^ a. g. e. , s. 36

3^ Devrim karşıtı olan Neşriyye-i Cum’a, 12. sayı, s. 4, 1358 (1979)

1^ Dışişleri bakanı ve İran İslam Cumhuriyeti’nin ülke dışındaki temsilcilerinin Ayetullah Hamenei ile yaptığı görüşme, 25. 5. 78 (16. 8. 1999)

2^ Seyyid Murtaza Avini, Ağazi der Yek Payan, s. 36

1^ Prof. Muhammed Hüseyin Hoda, Avusturya’da ikamet eden Müslüman bilgin, Keyhan gazetesiyle yaptığı röportaj, 25- 29. 11. 76 (4. 2. 1997)

2^ Ruzname-i Keyhan, 15. 11. 75 (4. 2. 1997)

1^ Faslname-i Huzur, 19. sayı, İslam Cumhuriyeti Haber Ajansından naklen, 28. 11. 75 (17. 2. 1997)

2^ Dr. Seyyid Hüseyin Nasr, Muhammed Hatem-i Peygamberan (Allah’ın selamı O’nun ve Ehl-i Beyt’inin üzerine olsun), c. 1, s. 9

1^ Anthony Giddens, sosyolog, tercüme-i Menuçehr-i Seburi, s. 75

2^ Alvin Toffler, Tegyirat-i Mahiyeti Kudret, s. 659

3^ Peter’in düşünceleri toplumsal alandaki düşünürler arasında özel bir konuma sahiptir. Peter, din sosyolojisi ve üçüncü dünyanın genişlemesi konusunda çeşitli kitaplar yazmıştır ve bu kitaplar çeşitli dünya ülkelerinde onlarca dile tercüme edilip basılmıştır. Örneğin, “Azameti der Ayende, İtikat der Asr-i Hoş Baveri (1992) ve Hande-i Azad (1997)

1^ Peter L. Berger, Uful-i Sekularizm, Dini Hizeşger ve Siyaset-i Cihani, Efşar Emiri’nin tercümesi, s. 25, 29, 33

2^ Ruzname-i Ebrar, 24. 10. 74 (14. 1. 1996)

1^ Ruzname-i Cumhuri-i İslami, 11. 6. 77 (2. 9. 1998)

2^ a. g. e. 16. 1. 1369 (5. 4. 1990), Tansa gazetesinden naklen, Atina baskısı, Yunanistan

3^ Ruzname-i Keyhan, 9. 8. 79 (30. 10. 2000)

1^ Ruzname-i Cumhuri-i İslami, 29. 2. 75 (19. 5. 1996)

2^ Keyhan gazetesiyle yaptığı röportaj, 17. 11. 78 (6. 2. 2000)

1^ Ruzname-i Cumhuri-i İslami, 20. 9. 68 (11. 12. 1999), el-Alem dergisinden naklen

2^ Ceraid, 15. 1. 1369 (4. 4. 1990)

3^ Dr. Abdulaziz Şaşadniya, Amerika Virginia üniversitesi üstatlarından, uluslararası İmam Humeyni ve İhya-i tefekkür-i Dini konferansında yaptığı bir konuşma, Cumhuri-i İslami gazetesi, 13. 3. 76 (3. 6. 1997)

4^ Dr. Said Muhammed eş-Şehabi, el-Alem dergisinin baş yazarı, Ruzname-i Keyhan, 15. 11. 75 (4. 2. 1997)

1^ a. g. e.

2^ Mazenderan sağlık teşkilatı halkla ilişkiler bölümü, İmam ve İnkılab der Aine-i Endişe-i Cihan, s. 71 ve 72

3^ Dr. Abdulaziz Saşadniya, Amerika Virginia üniversitesi üstatlarından, Ruzname-i Cumhuri-i İslami, 13. 3. 1376 (3. 6. 1997)

1^ Keyhan gazetesiyle yaptığı bir röportaj, 11. 9. 78 (2. 12. 1999)

2^ Yeni Şafak gazetesi, 21. 9. 80 (12. 12. 2001), Mahname-i Gayb der Aine-i Ferheng, (İslami kültür ve ilişkiler kurumu), Behmen. 80 (Ocak, 2001) 16. sayı

1^ Jill Couple, İrade-i Hudavend, Abbas Agahi’nin tercümesi, s. 11

2^ Dr. Rıza Daveri, Keyhan, 20. 5. 1369 (11. 8. 1990)

3^ Husu Ortega Eygst, İnsan ve Buhran, Ahmed Tedeyyun’un tercümesi, s. 3

1^ Ayetullah Misbah Yezdi’nin, ikinci uluslararası İmam Humeyni ve dini tefekkürü ihya kongresinde yaptığı konuşma, Hordad. 1377 (Mayıs. 1998) Faslname-i huzur, yirmi dördüncü sayı, s. 262 ve 263

1^ Feslname-i Huzur, Paiz. 1378 (1998 son baharı), 29. sayı

1^ Ruzname-i Keyhan, 28. 17. 1369 (20. 10. 1990), Tahran’da eğitim planlama ve araştırma teşkilatı uzmanlarına yaptığı konuşma

2^ Mahname-i İmamet, Tir ve Mordad, 1378 (Haziran-Temmuz, 1999)

1^ Bu makale Tahran’da düzenlenen “İslami düşünce” konferansı için gönderilmiştir. Ruzname-i Keyhan, 21. 11. 1369 (10. 2. 1990)

2^ Sobh-i Sadık dergisiyle yaptığı bir röportaj, 27. 3. 81 (17. 6. 2002)

1^ İmam Humeyni ve Cihan-i Muasır, s. 79

2^ Feslname-i Huzur, 12. sayı, 1374 (1995) yazı

1^ Ruzname-i Keyhan, Sutun-i Ferheng ve endişe, 22. 5. 75 (13. 8. 1996)

1^ Seyyid Muhammed Ali Ebtehi, Ruzname-i Selam, 19. 3. 1371 ve 17. 3. 1371 (7. 6. 1992 – 9. 6. 1992)

Elbette gelecek bölümlerde de çeşitli münasebetlerle dünya ülkelerinin, özellikle de batılı toplumların toplumsal ve siyasi alanlarında kilisenin eşi görülmemiş tepkilerinden bir takım örnekleri Hıristiyan önderlerin tavırları ve açıklamaları şeklinde aktarmaya çalışacağız.

1^ Ruzname-i Hemşehri, 29. 7. 75 (21. 10. 1996), İslam Cumhuriyeti Haber Ajansı

2^ Medeniyetler çatışması, Hantington ve eleştirmenleri, uluslararası siyasi incelemeler kurumu, s. 51

1^ Keyhan-i Hevai ile yaptığı röportaj, Keyhan-i Ferhengi, Azer. 1372 (Kasım, 1993)

2^ Ruzname-i Keyhan, 12. 9. 74 (3. 12. 1995)

3^ Keyhan-i Ferhengi, Behmen. 71 (Ocak, 1994)

4^ Mecelle-i Şiir, Şehriver ve Mihr. 1372 (Ağustos-Eylül, 1993)

5^ Mahname-i Sobh, 67. sayı, İsfend. 1375 (Mart 1996)

6^ CIA’nın dış siyasi işlerinde seçkin teorisyenlerinden Graham Fuller, 1982 yılında Ortadoğu hakkında uzun müddetli öngörüleri için iç bilgilerden sorumlu olarak CIA’da çalışmaya başladı ve 1986 yılında da CIA’nın iç bilgiler konseyi yardımcısı makamına tayin edildi.

1^ Fransız dergisi Nowel Observator’un yorumcusu, Ruzname-i Ebrar, 6. 6. 75 (28. 8. 1996)

2^ Amerikan Washington Times’ın yorumcusu, Ruzname-i İran, 15. 5. 76 (6. 8. 1997)

3^ Hıristiyanlık, Evrensel Ansiklopedisi sorumlusu David Bart, Ruzname-i İran, 24. 5. 71 (15. 11. 1992)

4^ Peter L. Berger, Uful-i Sekularizm, Din-i Hizeşger ve Siyaset-i Cihani, Efşar Emiri’nin tercümesi, s. 19 ve 20

1^ Kanada’da İran İslam Cumhuriyeti Kültür ateşesi (Bugünkü Kanada’da dinin konumu) Mahnanme-i Garb der Aine-i Ferheng (İslami ilişkiler ve kültür teşkilatı, Mihr. 81 -Eylül 2002- sayısı)

2^ Fransız Nowel Observator dergisi yorumcusu, Ruzname-i Ebrar, 6. 6. 75

3^ Mahname-i Sobh, 78. sayı, İran İslam Cumhuriyeti Haber ajansı, Christian Sience Monitor’den naklen

1^ Ruzname-i Ebrar, 6. 6. 75 (27. 8. 1996)

2^ Daily Telegraphe adlı İngiliz yayını, Risalet gazetesi, 6. 3. 76 (27. 5. 1997)

3^ Prof. Norman Chile, Şifa-i ilahi, Kudret-i Şifabahş-i Enerji ve ruh, Dr. Davud Muazzami’nin çevirisi, s. 63

1^ John Cane, İngiliz bilim adamı, Yeni Yüzyıl Gazetesi, Türkiye yayını 18. 5. 1997

2^ Reg Bibby, Kanada halkının dini yönelişlerinin seçkin yorumcusu, Mahname-i Garb der Aine-i Ferheng, Mihr. 81 (Eylül, 2002) sayısı

3^ Forever Kalembo, Hoda der Amrika, Muhammed Bekai’nin tercümesi, s. 242, Forever Kalembo, bir sosyolog, El Stampa adlı İtalyan gazetesinin başyazarı, Kolombiya Üniversitesi Uluslararası ilişkiler fakültesi üstadıdır.

1^ Ruzname-i Cumhuri-i İslami, 14. 8. 78 (5. 11. 1999)

2^ Robert Mackwand, Amerikalı yazar, Mahname-i Sobh, 78. sayı, Behmen. 76 (Ocak, 1997)

3^ Dr. İmami, Tahran Üniversite üstadı , “Marifet” aylık dergisi, 21. sayı

1^ Mahname-i Sobh, 78. sayı, Behmen. 76 (Ocak, 1997)

2^ Ruzname-i Risalet, 28. 6. 77 (19. 9. 1998)

3^ Reg Bibby, sosyolog ve Kanada halkının dini yönelişlerinin seçkin yorumcusu, Mahname-i Garb der Aine-i Ferheng, Mihr. 81 (Eylül, 2002) sayısı

4^ Ruzname-i Cumhuri-i İslami, 24. 5. 71 (14. 8. 1992)

1^ Ruzname-i Keyhan, 11. 4. 79 (1. 7. 2000)

2^ Basında yer alan haberler esasınca

3^ Ruzname-i Cumhuri-i İslami, 5. 8. 1376 (27. 10. 1997)

4^ Ruzname-i Keyhan, 13. 7. 76 (5. 10. 1997) ve Mahname-i Sobh, 76. sayı

1^ İttilaresani-i Mubelligan, (Besair eki) Azer. 1376 (Kasım, 1997)

2^ Mahname-i Sobh, 67. sayı, İsfend. 1375 (Şubat, 1995)

3^ Ruzname-i Risalet 6. 3. 76 (27. 5. 1997), İngiltere D. Telegraphe yayınından naklen

4^ Ruzname-i Cumhuri-i İslami, 8. 3. 76 (5. 29. 1997)

1^ Ruzname-i Keyhan, 9. 10. 80 (30. 12. 2001)

2^ BBC radyosu, İran İslam cumhuriyeti kültür ateşesinin raporu, Londra, Mahname-i Garb der Aine-i Ferheng, İslami ilişkiler ve kültür teşkilatı, Mihr. 81 (Eylül 2002) sayısı

3^ Mahname-i Suruş, 635. sayı

4^ Mehdi Golşeni, Ez İlm-i Sekular ta İlm-i dini, s. 58

1^ İttilaat gazetesinin eki, 5. 4. 75 (26. 6. 1996)

2^ Ruzname-i Keyhan, 11. 1. 76 (31. 3. 1997)-(Tony Blair ve rakibi)

3^ Mahname-i Sobh, 35. sayı, Dr. Mehdi Golşeni ile yapılan bir röportaj

4^ Cumhuri-i İslami haber ajansı, 20. 6. 78 (11. 9. 1999) ve Ruzname-i Risalet, 8. 10. 78 (1. 11. 1999)

1^ Dr. Seyyid Ali Asgar Kazimi, Buhran-i Camia-i Modern, s. 168

2^ George Town üniversitesinin resmi rakamlarına göre Amerika halkının % 70’i Protestan, % 23’ü katoliktir. Müslüman % 2, Yahudiler % 3 geri kalanı ise diğer dinler teşkil etmektedir. (el-Evset, 14 Mayıs, 2000’den naklen)

2^ Haftename-i Şoma, el-Evset, 14 Mayıs, 2000’den naklen

1^ Mahname-i Sobh, 78. sayı, Behmen. 1376 (Ocak, 1997)

1^ Mecelle-i Meşrik, Der Costecuy-i Emr-i Kudsi, Emir Kasımi’nin tercümesi, 2. ve 3. sayılar

1^ Sina Vahid, Ruzname-i Keyhan, Sütun-i Ferheng ve endişe, 23. 5. 75 (14. 8. 1996)

1^ Juhan Kepler (1571- 1630), Alman astrolog ve matematikçisi Kepler üç kanunu keşfetti ve Newton da bu üç kanun esasınca yerçekimi kanununu keşfetti.

2^ Galileo Gallilei (1564- 1642) İtalyan astrolog

3^ Isaac Newton (1642- 1727) İngiliz bilgini, Newton tabiat bilim ve matematik alanında bir çok araştırmalarda bulunmuştur

4^ Dr. Mehdi Golşeni, Ruzname-i Keyhan, 22. 4. 1378 (13. 7. 1999)

5^ Robert Boyle, 1627- 1691

6^ Eyan Barbur, İlim ve din, Bahauddin Hurremşahi’nin tercümesi

7^ Dr. Mehdi Golşeni, Keyhan gazetesi ile yaptığı bir röportaj, 22. 4. 78 (13. 7. 1999)

8^ a. g. e.

9^ 1867- 1791 yıllarında yaşamış olan meşhur İngiltere fizik ve kimya bilgini

10^ Dr. Mehdi Golşeni Fizikdanan-i Garbi ve Mesele-i Hodabaveri, Fasl-i Name-i Kabesat, 1376 (1997) baharı,

1^ Üstat Misbah Yezdi, Amuzeş-i Felsefe, c. 1, s. 50

2^ Dr. Mehdi Golşeni, Keyhan gazetesiyle yaptığı bir röportaj, 22. 4. 1378 (13. 7. 1999)

1^ Dr. Mahmud Golzari, Mahname-i Pegah, Tir. 1380 (Haziran, 2001)

2^ Bu teori yansıyan enerjinin de tıpkı madde gibi kesik bir yapıya sahip olduğunu sadece zerreler veya Quantler şeklinde var olabildiğini ispat etmektedir. Bu teori modern fiziğin esasınca teşkil etmektedir.

3^ M. Planck (1858-1947) Alman fizikçisi. Mehdi Golşeni, Faslname-i Kabesat, 1376

4^ a. g. e.

5^ Albert Einstein, Alman fizikçisi (1879- 1955)

6^ Dr. Mehdi Golşeni, a. g. e.

1^ New York ilimler akademisi üstadı

2^ H. Rovvire, Paris tıp fakültesi anatomi üstadı

3^ Bak. Cressy Morrison, Raz-i Aferineş-i insan ve H. Rovvire, Hayat ve Hedefdari, Abbas Şeybani’nin çevirisi

4^ Alman psikologu

5^ Karen Horney (1885- 1952) Alman psikologu ve Amerikan psikanalizim enstitüsünün kurucusu

6^ Carl Rogers (1902- 1987) Amerikan psikologu

7^ Gordon W Allport (1897- 1967), Amerikan Psikologu

8^ A. H. Maslow (1908- 1970) Amerikan psikologu

9^ Sigmund Freud’un (1856- 1939) inancına göre tanrı bir tür zihni kuruntu ve Allah’a inanmak ise bilinç altında gizli olan “Oidipus karmaşığı”nın bir ürünüdür. Yani insanın evren ölçüsünce yeryüzü babasını betimlemektedir ki onun sayesinde rahat ve huzur içinde yaşayabilsin. Başka bir ifadeyle dinin kökeni, arzulu düşünceler ve insanın iman istemidir. (Nitekim Ludwig Foerbach (1804 - 1872) da tanrı kavramının insanın hayal gücünün bir ürünü olduğunu söylemiştir.) Bak. Eyan Barbur, ilim ve din, Bahauddin Hurremşahi’nin çevirisi, s. 293

1^ Dr. Himmeti, Rehyaft-i Dinşinasi-i İmam Humeyni (Allah’ın rahmeti üzerine olsun) Keyhan-i Ferhengi, 136. sayı, Mihr. 1376 (Eylül 1997)