Konveyer transportida otval xosil qilish

9.2. Temir yо‘l transportida otval xosil qilish ishlari.
Karyerda temiryoi qoilanilganda qoplama jinslami ag‘darmaga joylashtirish mexanik bir cho‘michli ekskavatorlar, draglaynlar, ag‘darma pluglari, abzetserlar va buldozerlar yordamida amalga oshiriladi. Zamonaviy karyerlarda ekskavator bilan ag‘darma hosil qilish yetakchi usul boiib, ag‘darmalarga joylashtiriladigan qoplama jinslaming 85 - 90 % ushbu usulga to‘g‘ri keladi. Ag‘darmalarga joylashtiriladigan kon jinslari va ag‘darma osti jinslarining fizik - texnik xossalariga ko‘ra ekskavatoming ag‘darmadagi bajaradigan ishi ikki sxemada tashkil qilinishi mumkin. 1. Agar ag‘darmaga joylashtiriladigan jinslar va ag‘darma osti jinslari mustahkam boisa, qoplama jinslarni bir vaqtda pastki va yuqori nimpog'onalar ustiga joylashtiriladi. Ekskavator ag‘darma kirmasi (заход каси)ш toidirgandan so‘ng dastlabki o‘miga qaytib keladi va yangi kirmani toidirishni boshlaydi. 2.Jinslar mustahkamligi yetarli boimagan sharoitlarda ekskavator oldga yurishda (almashish punktidan tupik tomon уurishda) jinslarni faqat pastki nimqavat ustiga, orqaga qaytishda ssa yuqori nimqavat ustiga ekskavatsiya qiladi.
A g‘darma tupiklarining kon-transport uskunalaridan samarali foydalanishni ta’minlaydigan optimal uzunligi texnik-iqtisodiy hisoblashlar asosida aniqlanadi va 1500 - 2 0 0 0 m ni tashkil etadi. A g‘darma pog‘onasi balandligi ha, temiryo‘l surilish qadami va ag‘darma tupigi uzunligi Lat ag‘darmaning asosiy parametrlari hisoblanadi.


9.3. Karyer yuk aylanmasi va yuk oqimi. Javobi 1.2.


10.1. Qoplama tog‘ jinslaridan otval xosil qilish ishlari.
Konlarni ochiq usulda qazib olish foydali qazilma yotqizig'i ustini qoplagan, ayrim hollarda (o‘ta qiya kon yotqiziqlarini qazib olishda) uning ostini ham tashkil qilgan katta hajmdagi jinslarni qazib olib, boshqa joy ga eltib joylashtirishni talab etadi. Qazib olingan qoplama jinslami karyer ichiga yoki undan tashqaridagi maxsus maydonlarga bevosita qazib - yuklash uskunalari yordamida yoki transport vositalarida tashib joylashtirish bilan bog‘liq texnologik jarayonlar majmui ag'darma hosil qilish deyiladi. Karyer ichidagi qazishdan bo‘shagan va karyer chegaralaridan tashqarida hosil qilingan qoplama jins uyumlari ag'darma deb yuritiladi. Shu sababli ag‘darmalar ichki va tashqi bo'ladi. Karyer maydonidagi foydali qazilma qazib olingandan so‘ng bo‘shagan maydonda hosil qilingan qoplama jins ag‘darmasi ichki ag'darma, karyer chegaralaridan ma’lum masofada hosil qilingan ag‘darma esa tashqi ag'darma deb yuritiladi.
Qiya va o‘ta qiya foydali qazilma yotqiziqlarini ochiq usulda qazib olishda tashqi ag‘darma hosil qilinadi. Tashqi ag‘darmaga karyerdan tashib keltirilgan qoplama jinslarni joylashtirishda mexanik bir cho‘michli ekskavator, draglayn, ag'darma plugi, buldozer kabi mexanizmlardan foydalaniladi. Ag‘darma hosil qilish qoplama jinslarni qazib olish ishlari texnologik zanjirining so‘nggi bosqichi hisoblanadi. Uni aniq va xavfsiz bajarishni tashkil qilish qazib-yuklash hamda transport uskunalaridan foydalanish samaradorligi, shuningdek, karyerning texnikiqtisodiy ko‘rsatkichlari yuqori boiishini ta’minlaydi. Qoplama jinslar ag‘darmasi noto‘g‘ri kesik piramida shakliga ega boiib, quyidagi parametriari bo‘yicha tavsiflanadi: pog‘ona (yarns) balandligi, pog‘ona qiyalik burchagi, ag‘darma pog‘ona(yarus) larining umumiy qiyalik burchagi, qabul qilish qobiliyati, rejadagi oichamlari va boshqalar.
Ag‘darma pog'onasining balandligi, asosan, ag‘darmaga joylashtiriladigan va ag‘darma ostini tashkil qiluvchi jinslar fizik - texnik xossalari, qoilanadigan ag‘darma hosil qiluvchi mexanizmlar turiga bogiiq boiib, zamonaviy karyerlarda 1 0 - 15 m dan 20 - 40 m ni tashkil qiladi. Ag‘darmapog"onasining qiyalik burchagi, odatda, ag‘darmaga joylashtiriladigan jinslami tabiiy qiyalik burchagiga teng boiadi va 30 - 40° ni tashkil qiladi.