| Külək sürüşməsi küləyin fəza dəyişkənliyinin xüsusiyyəti olub, fəzanın iki nöqtəsində məsafəyə nisbətən külək sürətlərinin vektor fərqi (və ya qradiyenti) ilə təyin olunur.
yəni, atmosferdə qısa məsafədə küləyin sürət və/və ya istiqamətinin dəyişməsinə külək sürüşməsi deyilir.
Külək sürüşməsinin növləri
Fəzada aralarında külək sürüşməsi təyin olunan iki nöqtənin yerləşməsindən asılı olaraq şaquli və üfüqi külək sürüşmələri fərqləndirilir. Bundan əlavə, eni bir neçə yüz metr olan sahədə şaquli istiqamətdə havanın hərəkəti kimi izah olunan qalxan və enən axınlar da fərqləndirilir.
Güclü külək sürüşmələri müşahidə olunan səciyyəvi şəraitlər aşağıdakılardır:
Güclü topa-yağış buludlarının inkişafı (əsasən şimşək-dolu buludlarının);
Atmosfer cəbhələrinin keçməsi;
Saxlayıcı təbəqələrin yaranması;
Oroqrafiyanın xüsusiyyətləri və ya aerodrom ərazisində tikililər.
Atmosferdə külək sürüşmələrinin yaranma şəraiti
Sürüşmənin nəticəsi və ya mövcudluğunun göstəricisi küləyin şiddətli olmasıdır. Külək sürüşməsi bir qayda olaraq, topa-yağış buludları altında, atmosfer cəbhələri sahəsində, yer səthində inversiya təbəqəsi olduqda, həmçinin dağlıq və sahil ərazilərdə yaranır.
Külək sürüşməsi müsbət və mənfi olur. Hündürlükdə küləyin sürəti yer səthindəkinə nisbətən çox olarsa, küləyin belə paylanması müsbət sürüşmə adlanır. Hündürlükdə küləyin sürəti yər səthinə nisbətən az olarsa, küləyin belə paylanması mənfi sürüşmə adlanır.
Külək sürüşməsinin qiymətləndirilməsinin ədədi kriteriyaları
ICAO şaquli axın əlamətlərinə görə külək sürüşməsinin aşağıdakı kriteriyalarını tövsiyyə edir:
Külək sürüşməsi
|
Təyyarənin idarə olunmasına təsiri
|
Hər 30 m məsafədə külək sürüşməsi, m/s ilə
|
Hər 600 m məsafədə üfüqi külək sürüşməsi,m/s ilə
|
Qalxan və ya enən axınların sürəti
|
Zəif
|
Əhəmiyyətsiz
|
0…..2,0
|
0…..2,0
|
0…..2,0
|
Mülayim
|
Əhəmiyyətli
|
2,1….4,0
|
2,1….4,0
|
2,1….4,0
|
Güclü
|
Əhəmiyyətli çətinləşir
|
4,1…..6,0
|
4,1…..6,0
|
4,1…..6,0
|
Çox güclü
|
Təhlükəli
|
>6
|
>6
|
>6
|
Dostları ilə paylaş: |
