KüLTÜr ve medeniyet devlet anlayişI

KÜLTÜR VE MEDENİYET
DEVLET ANLAYIŞI

KUT ANLAYIŞI: ülke hanedanın otak malı

Merkez teşkilatı-hükümdar-saray ve hükümetten oluşur.

Ünvanlar: sultanül azam-büyük Selçuklu hükümdarlarının ortak unvanı

Karahanlı: han hakan kağan kadir-kara buğra

Gazneli:sultan-tegin

t. Selçuklu: keykubat-keyhüsrev-keygavus (farsça)

Timurlular: emir unvanını kullandılar hanedan sülalesinden gelmedikleri için

ATABEYLİK: meliklerin hocası,meliklerin para bastırma ve ordu bulundurma hakları var bu sebeple atabeyler bağımsız olabilmiş.

HÜKÜMDARLIK SEMBOLLERİ

Hutbe

Para bastırmak

Menşur: halifenin hükümdarı tanıması

Tira –hilat: halife menşuru gönderirken hediye olarak yollar.

Kılıç,kemer,at,eğer,çetr,çetrdar,tuğ,otağ,sancak,taht,ğaşiye(eğer örtüsü),nevbet,tuğra,sembol,tefki(ferman)

SARAY TEŞKİLATI

Karşı-karahanlılar da saray

Dergah-bergah-büyük Selçuklularda saray

Harem –selamlık-Enderun dan oluşur

SARAY GÖREVLİLERİ

HACİP-HAS HACİP: Hükümdar ile divan arası irtibatı sağlar/haciplerin başı –hacibül kebir-hacibul buzurg

VEKİLİ DER: Padişahın arkadaşı kankası

KAPUCUBAŞI: sarayın günlük işlerine bakar padişaha bakan görevlilerden sorumludur.

SİLAHTAR: padişahın silahlarından sorumlu

EMİRİ ÇEŞNİĞİR: yiyecek (Vedat milor)

ŞARAPDAR-I HAS: içecek sorumlusu

HANSALAR: mutfak personeli

EMİRİ MECLİS: ziyafetlerden sorumlu

EMİRİ DAD: kadı

EMİRİ HARİS: padişahın erdiği cezaların infazı

EMİRİ SİLAH: silahtarların başı

EMİRİ AHIR: ahırdan sorumlu

HAZİNEDAR: padişahın hazinesi

EMİRİ ALEM: bayrak

EMİRİ ABDAR: ibrikçi

EMİRİ ŞİKAR: av hizmetlisi

CAmedar: giyecek sorumlusu

EMİRİ CANDAR: sarayı koruyanlar

BUYRUKÇULAR: memurlar

SERHENK: törenlerle ilgilenenler

HÜKÜMET

Divanı saltanat-büyük Selçuklu

Divanı vezaret-gazneliler

Divanı sahibi devlet: vezir

En meşhur vezir nizamımülk ve ferman yetkisi var

Divanı istifa: müstevfi-istifade etmek mali işler

Divanı arz: emiri arz-ordunun ihtiyacı

Divan-ı inşa: tuğrai-münşi-yazışma işleri

Divan-ı mezalim: üst düzey davalara bakar başkanı hükümdar

Divan-ı berid: istihbarad ve haberleşmeden sorumlu

Divan-ı has: hükümdarın hazinesinden sorumlu

Divan-ı evkafı memalik: vakıflardan sorumlu

Divan-ı pervane: ikta kayıtları t. selçuklularında

Niyabet-i saltanat : saltanat vekili naip t. Selçuklularında

ORDU TEŞKİLATI

• 
  Tolunoğulları ve ihşitler de yerli unsur Türklerdir ve donanmaları vardır.
  
• 
  Eyyübi ve Memlükler de Kıpçak(köle) askerleri donanmaları var
  
• 
  Karahanlılar; Karluk,yağma,Çiğil saray muhafızları,hükümdara bağlı hassa ordusu hanedan ve meliklerin ordusu devlet adamlarının askerleri mevcut ordu komutanı ise subaşı dır.
  
• 
  Gazneliler; gulamlar,düzenli ordu birlikleri,eyalet askerleri,gönüllüler,ücretli askerler ve filler mevcut.
  
• 
  Büyük Selçuklularda;
  

Gulaman-ı saray; devşirme gulamhane-bistegani(maaş)

Müfredler; guleman-ı saray ordusu içinde ki seçkinler

Hassa ordusu; ikta alan asker

Eyalet askerleri; melikler ve şıhnelerin askerleri(iktalı)

Sipahiler;atlı askerler

Yardımcı kuvvetler

Ordu komutanlar; sipahsalar-emirül ümera/ b. Selçuklularda

Noyan-nöker/Moğollar

Serdar-e Ekrem/Osmanlılar

TAŞRA TEŞKİLATI

Karahanlılar/2 li teşkilat Selçuklu ve gazneliler de yok
EYALET Melik-şehzade-büyük illere atanır en yüksek mevkii

Sipehsalar-büyük illere ordu komutanı olarak atanır

Amid-illerde sivil vali

Reis-eşraf ileri gelen

Şıhne-şahne-güvenlikten sorumlu kişi

Amil-bir bölgenin mali işlerinden sorumlu vergi işleriyle uğraşır.

Muhtesip-ticari hayatı düzenler,fiyat belirler ve kontrol eder kadıya bağlıdır.

Mirza-timurlar da eyalet yöneticisidir.

HUKUK

Örfi hukuk Şerri hukuk

Ferman buyruk Devlet yönetimi ile ilgili hukuk ruralları Emiri dad-icra eden dad beg Kadı leşker-askeri davalara bakar örfi hukuka göre Divan-ı mezalim-başkanı hükümdar üst düzey davalara bakar Cengiz yasalar: yasaname-i büzürg Darugalar: Timurlar da hakim yargı

Kadı-ul kudat –dine bağlı hukuk

SOSYO EKONOMİK HAYAT

Yönetenler yönetilenler

Hanedan üyeleri Din adamları Askerler Valiler

Göçebe-yörük-köylü Şehirli(vergi ödeyen)

Karahanlı : türk

Gazneli: çok uluslu

b. Selçuklu: çok uluslu/arap,fars,türk

T.İ.M.E: Arap/Türk yönetici türk halk arap

TOPRAK SİSTEMİ

Mülki İdari

Kişiye ait miras bırakılabilir.

Has-geliri hükümdara Vakıf-geliri hayır hasenata İkta-geliri devlet adamı ve askerlere ait

VAKIF SİSTEMİ

Abbasilerde ortaya çıkar

Karahanlı,gazneli,b. Selçukluda vakıf sistemine dahil olan kurumlar; cami-medrese-darüşşifa-imaret-hamam-kervansaray-tabhane-bedesten-sebil-bimarhane

(sosyal devlet)