Kur’an nedir ve ne degildir?
Kur’an ana fikri,hedefi,uslübü,mesajinin özü
Kur’an : -karanliklardan aydinliga cikartan parlak bir nur
-Tehlikelerden kurtaran saglam bir ip
- Dünya-Ahiret mutlugunu saglayan ilahi bir rehberdir
- okunup anlasilamk ve hayata gecirilmek icin indirilmistir…
Kur’an’in konusu ALLAH’tan cok insandir.O insani felaha veya helake götüren hayat tarzlarini anlatir.
Onun asil ilgilendigi; hakki anlatmak,kafalara gercegi islemek,insanlari kötü davranislarina karsi uyarmak ve tüm insanligi hak yola iletmek. Ele alinan bütün konularin ana fikri uyumludur.
Kur’an imanla ilgilenmekte, ahlaki direktifler vermekte,ilkeler koymakta,insanlari kayitsiz-sartsiz ALLAH’a leslimiyete cagirmakta,tarihi olaylardan ibret dersleri vermekte,müminleri müjdelerken kafirleri uyarmaktadir.
5 katmanli piramid: 1) ahlak agirlikli ayetler ( en büyük katman)
2) ibadet agirlikli ayetler
3) muamelat agirlikli ayetler
4) birkac tane ukubat(ceza) agirlikli ayetler
Kur’an-i Kerim ne degildir?
Kur’an : Uydurulup Allah’a mal edilecek bisey degildir,Beser kelami degildir,Siir degildir,Sihir degildir. Kur’an’da celiski yoktur; esi benzeri yoktur,ona görünmez ser varliklar müdahale edemez.Yalniz akademik calismalar yaolacak bir alan degildir,tek bir irka hasredilmez,dua mecmuasi degildir,siradan bir kitap degildir.
Kur’an’da hersey varmidir?
Kur’an’da hersey vardir demek peygamberin sünnetine de akla da bilime de gerek yoktur demekle aynidir.
„Peki Kur’an’dada bulamazsan?“ O cagda bile Kur’an’in cevaplamadigi hususlar vardir. Kur’an’da herseyin öz ve esasi bulunur fakat bu seylerin ayrintilari bulunmaz. Peygamberler araciligi ile insanliga bildirilmeyen gercekler artik büyük ilim,teknik,felsefe ve sanat dahilerinin gayretleri yle kesfolunuyor.
Kur’an herseye sifamidir?
Kur’an kendini sifa olarak tanitmaktadir, ama sifalik tibbi rahatsizliklardan ziyade,zihindeki,gönüllerdeki itikat ve ahlak problemleri ile ilgilidir. Insanlar tipta bulamadiklari sifayi Kur’an’da arar olmuslardir.
Büyü 2’ye ayrilir: 1) ak büyü: insanlarin zararli hayvanlardan,hastalik vb.lerinden korumak amacini güdüyor. 2) kara büyü: okuyup üfleme,ilac kullanma.
Gerek ayet ve surelerin gerekse esma-i hüsnanin belli bir sira dahilinde okunmasi veyaz yazilmasi durumunda, istenen sonucun mutlaka alinacagina inanilmistir, -> Havassu’l Kur’an
Mesela yangin söndürmek icin Allahü ekber diye tempo tutmak,uyku halinda birinin niyetini ögrenmek icin Bakara 72-73 ayetlerini okumak. Insan sadece kendi gayretinin karsiligini alabilir. Peygamberimiz bile hastaliklari icin doktora görünmüstür, okuyup üfleme vb. Uygulamalari yasaklamamis bunu bir dereceye kadar kabul etmistir. Ruhsal hastaliklarda müzigin siirin rahatlatici rolü nasil inkar edilmiyorsa, yüce ALLAH’a dua etmenin ve O’nun kitabindan bazi ayetler belli bir ahenkle okumanin yada üzerinde tasimanin rahatlatici rolü inkar edilemez. Ancak sifanin nihayi kaynagi,devasi arastirmali,maddi bir arizanin maddi bir devaya bagli oldugunu unutmamamlidir. Tibbi tedavinin pahali olmasi gibi etkenler insanlari bu tür kolayciliklara itmektedir.
Kur’an’in Ana Konulari
ALLAH’in sifatlari,gayb,yaratilis,dünya ve ahiret,vahiy,Ilahi kitaplar,peygamber kissalari,Siyer-i nebi,ahkalki degerler,günah cesitleri,Tarih ve Psikoloji bilimlerine ait konular,beslenme…
Kisaca: ALLAH.alem,insan.ALLAH,insan.insan,insan.kainat iliskileri.
ALLAH Teala
Kur’an kelimelerinin odaginda ALLAH kelimesi bulunmaktadir.ALLAH ile herkesin dogrudan iliski kurabilecegi,aracilara gerek bulunmadigi belirtilmektedir. Hak Teala Kur’an’da birbirinden güzel isim ve niteliklerle (esma-i hüsna) tanitilmaktadir. Bu isimler zitlariyla birlikte düsünülmesi gerekmektedir; evvel-ahir,darr-nafi...
Sefaat ve sefaatci kelimeleri Kur’an’in hicbir yerinde olumlu manada kullanilmamis,kimsenin kimseye sefaat edemeyecegi belirtilmis;sefaat yetkisi tamamen ALLAH’a ait gösterilmis.
Kur’an’da ALLAH telakkisini yansitan bazi ayetler: De ki: O;yegane ilahtir,tektir,mutlak bir yetkinlige sahiptir;ne dogurmustur ne de dogurulmustur.Hicbir sey O’na denk degildir. (Ihlas)
Suna emin olun ki daneyi ve cekirdegi pörtleten de ALLAH’tir,diriden ölüyü cikaran da…Iste ALLAH budur. O’dur tan yerini agartip gündüzü meydana getiren,geceyi dinlenme vakti,Günesle ayida zaman ölcüm vasitasi kilan.(En’am)
Siz sadece Bana dua edin,Ben de size icabet edeyim. (Zümer)
Peygamber
Peygamber,elci,nebi,kilavuz,uyarici,müjdeci anlaminda.
-insana insan gönderilir (gayri müslümler ayni hatta bizden daha düsük seviyede ve genc diye Kabul etmiyorlar,putperesler melek peygamber bekliyorlardi). Daha cabuk peygamberi benimsemeyi sagliyor
-bir kavme iki peygamber gönderebildigi gibi (Musa-Harun) ayni zaman diliminde degisik yerlere degisik kisiler de gönderielebilir (Ibrahim-Lut)
-bir rivayete göre peyg.sayisi 124 bin ve 224 bin dir
-Peygamberler ilk kendi kavimlerine gönderilmekle birlikte, ilettikleri tebligat sadece o yöreye ait degildir,bütün insanlar ona inanmak ve onu izlemek zorundadir.
-sonraki peygamberlerin ögretileri öncekilerin bazi ögretilerini tadil etmis veya yürürlükten kaldirmistir (nesh). Ancak tekamül etmesi mümkün olmayan temel (imani ve ahlaki) hakikatler,bütün ögretilerde aynen ibka edilmistir.
-Peyg.manen ölü durumda bulunanlari diriltmek icin gelmistir
-kisi peygamber olarak ortaya ciktiginda,kayitsiz sartsiz ilahi yardima mazhar olacak diye bir ilahi garanti yoktur -> peygamberlerin bir kismi feci sekilde katledilmistir.
-Peyg.cevresinde Hz.Hatice gibi akilli,Hz. Ebu Bekir gibi siddiklar,Hz.Osman gibi zenginler,Hz.Ömer gibi ileri görüslü dostlar vardir.“Ey Peygamber,Seni aldatmak isterlerse,süphesiz sana ALLAH yeter…Yardimi ile ve müminlerle seni destekleyen O’dur.“ „…sana bagli müminlerle ALLAH sana yeter.“ (Enfal,62-64)
-peygamberlerin temel gönderilis amaclari,toplumlarini egitip arindirmak,her acidan yükseltmektir.Yüce ALLAH peygamberleri,peygamberlerde insanlari egitmektedir.
-Hz.Muhammed her acidan ümmetine örneklik edebilecek bir beseri yapiya sahiptir --> insana insan elcinin gönderilmesinin hikmeti
Tabiat;Kur’an ve Bilim (tekvini kitap-tenzili kitap)
-Ilim lafzi,süphe ifade eden sek,rayb,zan kökünden geliyor.
-ALLAH’a direk iliskide bulunan peygamberler bile,aldiklari ilahi bilgilere iliskin kesin.objektif bir bilgiye sahip degillerdir.
-arsin etrafindaki melekler dahi ALLAH’i „bil“memekte,O’na iman etmektedir
-Kur’an’da kasem edilerek dikkat cekilen su reel varliklar da ücüncü bir sik olarak ayet kapsaminda degerlendirilebilir: yildiz,yildiz mevkileri,gezegenler,güney,aygece-gündüz… -> Hakk’in ayetleri reel hayatta bizzat görülebilen;bakip incelenebilen seylerdir. „görmez (bilmez)misin ki“ (ibrahim19)
-Kur’an-i Kerim‘in: -sürekli belge ve bilgi isteyip,zanla hareket etmeyi reddetmesi- „hakkinda bilgi sahibi olmadigin seyler pesine düsme!“ (Isra36)
-„onlarin nasil yaratildigini görmüsler mi?“(Zuhruf19) -> gözlemin önemi
-Müsriklerin o biktirici mücize taleplerine karsi „O istediginiz mucizeler,(benim degil) ALLAH’in katinda…“(Ankebut50).
-Ilm Kur’an’da pozitif gercege tam mutabik tecrübi bilgi ve geyvi gercekle ilgili bilgi anlaminda kullanilir.
-Iman-ilim iliskisi – „daha önce senin ne imandan ne de kitaptan haberin vardi!“(Sura52) ->ayni anlamda kullanilir
-iman ilim farki: ilim:bir seyi,hisse dayali olarak agilamakla(iyan) o seyin öyle olduguna inanmak(iman)
-Kur’an’da hakikatler 2’ye ayrilir: 1) Ser’i: müminlerin inanc ve ahkaminin,Peygamberin vefatidan evvel mtlaka bütün acikligi ile bildirilmis olmak durumunda.yoksa aciklik getirme ve tashih etme imkani ortadan kalkar. 2)Kevni: Insanlarin bunlardaki yanlis inanc ve düsüncelerinin tashihi zamanla gerceklesecek bir husustur.Kevni konular kendilerini mümin-kafir herkese mutlaka kabul ettirmektedir.
-Kur’an’in bilim karsisindaki tutumunda 4 boyut ic icedir:
1)Bilimin hakikati,ufuk ve hedefleriyle ilgili meseleler (Bilim Felsefesi)
2)Birbirindan farkli ilmi gerceklerin hangi metodla kesfedilecegi
3)Farkli bilim dallarindaki (fizik,caografya,biolohi) yasa ve kaideler bütünü
4)Deney ve gözleme dayali arastirma metodunun cikarilacagi yasalarin insanoglunun yasam kalitesini yükseltmek icin kullanilmasi.
Halife:birinin ardindan gelen ALLAH’in halifesi:ALLAH’in yeryüzündeki temsilcisi
-Halifelik iddiasindaki kisi ve toplumlar,Hak Teala’nin evrendeki tecellileri üzerinde durup düsünerek,arastirip inceleyerek,gercekleri kesfetmek durumundadir.
-Halifelik yeryüzünde sadece Müslümanlarin degil bütün insanlarin baris,huzur,güvenlik ve refah icinde mutlu bir sekilde yasamasini saglamak;adeta dünyayi cennete cevirmektir.
-Kur’an ile Bilim ayni kaynaktan gelip asla catidmaz;bilimsel gelismeler Kur’an verilerini destekler,acikliga kavusturur.
-Tefsir Ilmi: -Ayetlere ilk muhataplarinin anlayamayacagi manalar yüklenmez,Ayetler tabii baglamlari cercevesinde anlasilmalidir,Kur’an ayetleri birbirini tefsir eder.
Din
-Din: baglamina göre farkli anlamlar kazanmaktadir.
-Kur’an’da: dinin tamamen ALLAH’a özgü kilinmasi temasi,yapilan herseyin sadece O gözetilerak,O’nun emri ve yasaklari cercevesinde gerceklestirilmesi anlamina gelmektedir.Insanin kendisi icin en hayirli olan ne ise kendi hür iradesiyle ona götüren ilahi sistem.
Dinin Manevi Amaci - Cenab-i Hakka’a Yakinlik
Dinin iki temel boyutu bulunmaktadir: 1)et-Ta’zimu li-emri’llah 2)Sefkatü’ala halki’llah
-ALLAH’in Kur’an’da bildirdigi yüksek prensiplere saygi ve yine ALLAH’in basta insane olmak üzere yaratip dünyaya yaydigi “bütün mahlukat’a sevgi…
-Kisinin ALLAH’a ne kadar yakin ya da uzak oldugu.O’nun yarattiklari ile ne kadar sulh icinde olup olmadigi ile ölcülebilir.
-ALLAH’in insane yakinligi mekanla ilgili olmayip,insane sevmesi,onu lütfedip ihsanlarda bulunmasi.ona adeta akitmasi demektir.Kulun ALLAH’a yakin olmasi da öncelikle O’nu sevmeyi gerektirir;ALLAH’I sevmek isi O’na itaat ederek kendi iradesini O’nun iradesine tabi kilmak demektir.ALLAH’a yakin kul, ALLAH’in ilim,hikmet,merhamet,izzet,güc kuvvet vb. Sifatlarinin coguna sahip olan kisidir.Bedeni degil ruhi bir yakinliktir.
-Bir kez müjdeye nail olan ebediyyen kurtulmus olmayacagi gibi.ilahi ikaza muhatap olan da ebediyyen lanetlenmis olmaz;tevbe ederek durumunu düzeltebilir.
-Farz ibadetlerden sonar nafile ibadetlerde insane ALLAH’a yaklastirir.Birseylerden uzaklasmadikca da O’na yaklasamayiz (haramdan).
-ALLAH’a ferdi olarak yaklasilir
Kur’an Egitiminin Temel Unsurlari
-
Kur’an-I Kerim,ise kavramlari yerli yerine oturtarak baslamistir.Arapcaya ait kelimelere ek olarak Ehli Kitap Kavramlarindan ibarettir.
-
Hedefi,insani ALLAH’a kalb-I selim ile götürmektir. Dinin iki temeli zekat ve salat bu maksada yöneliktir.
-
Kur’an’da insanogluna basibos olmadigi,dünyada hak bir gaye icinde bulundugu bilinci kazandirmak istenmekte;ALLAH’a karsi güven duygusu asilanmakta.
-
Kur’an’da,emir-yasak ve tavsiyeler etkili,hikemi bir dille sunuldugu gibi,tarihi olaylar nezih bir uslupla anlatilmakta.
-
Sevgi ve korku motifleri Kur’an’da gayet dengelei,yerli yerince kullanilmis,yüce ALLAH bir yandan Gafur Rahim bir yandan da azabi sert bir Rab olarak tanitilmistir (mesani).
-
ALLAH hic kimsenin zorla iman etmeyecegini bildigi icin,dinde zorlama olmaz ilkesini getirmek,muhataplarini ikna etmek yolundu izlemis,kanit sunmus.
-
„Hakkinda bilgi sahibi olmadigin seyin pesine düsme!“(Isra36) diyerek sahsi gözlemin önemini vurgular -> arastirmak gerekiyor ne dogru ne degil diye.
-
Bazi olgularin muhataplarca daha iyi anlasilabilmesi icin Kur’an’da cesitli temsiller kullanilmistir: ALLAH’tan baska yalvardiklariniz;bunlarin tamami bir araya gelseler bir tek sinek bile yaratamazlar.Hatta,sinek onlardan bir sey kapsa,ondan onu bile kurtaramazlar.Demek ki hem isteyen aciz,hem de istenen (yani put da putperest de) (Hac73-74)
-
Kur’an’da bir kisiden.zümre ya da milletten bahsediyorsa,o baglamda getirilen tenkitler sadece i kisileri degil tüm muhataplari ilgilendirir.
-
Kur’an’da,akli eren herkesin egitilmesi luzumu üzerinde dururlur.
-
Egitimin basarili olabilmesi icin,terbiyecinin de terbiye edilmis olmasi gerekir.
-„Akil yasta degil bastadir“ -> genc yasliya ögretebilir.
Ideal Mümin-Yüce Ahlak
Kur’an ahlaki:Mütevazi,alni secdeli,ne müsrif ne cimri,zina ve katilden uzak duran,ALLAH’a yönelen,kulluk eden,hamdeden,oruc tutan,iyiligi emredip kötülügü yasaklaya,ALLAH’in cizdigi sinirlara riayetkar,imanli,gönülden itaat eden,dürüst ve samimi,sözünde duran,emanete sahip cikan,sabreden,zekat veren,tövbe eden,temizlige hassasiyet gösteren… | ALLAH’in razi oldugu ameller.
ALLAH’in sevmedigi,gazap ettigi,begenmedigi karakterler: Kafir,küfre riza gösteren,fasik,süpheci,mürted ve münafik,günahkar nankör,hak yoldan sapan,asiriya kacan,yalanci,kandisini begenen,haksiz yere cana kiyan,iftira atan…kisiler.
KISIYI HÜSRANA DÜSÜREN AMELLER. Inkarcilik;sirk,kitabi inkar etmek,imani inkar etmek,Islam’dan baska din aramak,insanlari ALLAH’in yolundan alikoymak icin harcama yapmak,inkara direnmek,Seytani veli edinmek,müminlerle kafirleri savastirmak,ayetleri terk etmek,hevesinin pesine düsüp dünyaya saplanmak…
KISIYI AZABA UGRATACAK AMELLER: Nankörce inkar etmek,gercekleri yalanlamak,haksiz yere büyüklük taslayarak ayaetleri inkar etmek,ALLAH ve Resulüne karsi savasmak,…
KUR’AN’IN EGITTIGI INSANIN IDEAL BIR KISILIKTIR.ALLAH bilinci ile dopdolu,bu bilincin hayatina damgasini vurdugu,hesap endisesi tasiyan,iman-amel birlikteligini saglayabilmis,zihniyetini ve sahsiyetini egitmis,ALLAH’tan baskasindan korkmayan…esma-i hüsnada gecen kabiliyet ve özellikleri kazanmis kisidir.
Dinin Dünyevi Amaci(Kur’an ve Hukuk)
-Dinin kök anlami: itaat ve ceza
-din günü: yevmu’d din- Ahiretteki yargilanma günü
-Süphesiz icinde hidayet ve nur bulunan Tevrati Biz indirmistik.Kendilerini ALLAH’a teslim etmis peygamberler,Yahudilerin hukuki ihtilaflarini onunla hükme baglardi….Kim ALLAH’in indirdiigyle hükmetmezse,bunlardir iste,inakrci nankörler! ALLAH size verdikleriyle sizi deneyecek oldugu icin tek bir ümmet yapmadi.Öyle ise hayirda yarisin… (Maide)
-Din olmadigi taktirde kanuni hükümlerin etkisizligi süohesizdir.
-Kur’an’in evrensel nitelik kazanmis hukuk ilkelerini bu ayetler yansitmaktadir:
*Antlasmalariniza bagli kalin
*Hicbir yük sahibi baskasinin yükünü yüklenmez
*Yönetirken birbirlerine danisirlar
*Mallarinizi haksiz vesilelerle yemeyin
*Sahitligi gizlemeyin
*Dinda zorlama olmaz
-Ahlaki ve Hukuki sorumluluklar:
Ahlaki:yapilan isin ceza korkusu ya da ödül beklentisi ile mi yapildigi yoksa tamamen hayirli ve ahlaki oldugu icin mi yapildigi önemlidir.
Hukuki:uyulmasi gereken kurallara uymamanin hesabini verme hali,kisinin kendi davranislerinin veya kendi yetki alanina giren herhangi bir olayin sonuclarini üstelenecek olmasi.
-Sorumluluk icin ehliyet,irade ve kudret sarttir,bir insanin sorumlu tutulabilmesi icin hayat,idrak ve temyiz güclerine sahip olarak kendi iradesiyle hareket edebilyior olmasi gerekir. (cocuk,mükreh,mecnun sorumlu degil) Ayrica sorumlu tutabilmek icin ne ile ypkpmlü oldugunun elciler araciligiyla belirtmesi gerekir.
-sosyal bir varlik olan insane bir ölcüde baskalarinin insiyatifimden de sorguya cekilecektir.
Öteki ile Iliskiler
Kur’an’da müminler icin iki tutum: 1)Vela-Bera: ALLAH ve peygamberi ve müminleri veli bilmek.Kafir ve münafik vb.zümreler ile seytani güc odaklarina karsi beri olmak,teberri etmek. Veli:birini sahiplenme,onun silerini üstlenme,velayet kökünden
Müslümana yasaklanan düman kampta olan yabancilari veli edinmektir.Sevgi saygiya dayali kisisel dostluklari kimse engelleyemez;Kur’an da engellemiyor.Mümin kafire sevgi beslememelidir ama nefrette etmemelidir,cünkü o kafir iman edip müminle ayni safta yer alabilir.
-Insanlari hos görmeli,onlara ilke olarak sevgiyle yaklasmali
-Toptanci,kategorik yaklasimlardan uzak durulmalidir,her toplumun iyisi kötüsü vardir.
-Insanlarin can,mal,irz,namus,akil ve inanc güvenliklerini ihlal etmeyen,elinden,dilinden ve belinden insanlarin salim oldugu herkes bizdendir.Itikadimizca,zalimlerden baskasina düsmanlik yoktur.
-Beseri iliskilerde reel dünyevi hayat esas alinmali,Ahirette kimin Cennetlik olup olmayacagi ile ugrasilmamali,…ALLAH herkesi kendi ortam ve sartlarinda degerlendirir.
-En iyi teblik beden ve hal dili ile yapilandir (söz)
Ahiret
-Salih amellerle dolu bir hayat sürdürülebilmesi icin,daima Ahiret ve hesap endisesi ile hareket etmek gerekmektedir.
-nihai akibet müttakiler icin daima daha iyidir;cünkü dünya metaninin aksina gelip-gecici degildir.
-Bir köseye cakilip salt ahiret icin ibadet eden kisi,dünya.ahiret bütünlügünü bozdugu icin tevhid akidesini cignemis olacakti. hic ölmeyecekmis gibi dünya icin calis yarin ölecekmis gibi ahiret icin calis (BSN)
-ALLAH katinda mutlugua erecek karakterler sunlardir: Salati ihmal etmeyen,yargilanma gününü tasdik eden,irzini ve namusunu koruyan,emanete ve söze riayet eden,...
-Kur’an’in Cennet telakkisi; Size merhamet edilmesi icin,ALLAH ve Resulüne itaat edin.Rabbinizin magfiretine ve öyle bir Cennete kosun ki genisligi gökler ve yer kadar olup müttakilere hazirlanmistir. (Al-i Imran132)
-Rahman suresi cenneri en net anlatan surelerinden biridir.
Kur’an’daki Cehennem telakkisi;zakkum agaci,Iste,bundan yeyip karinlarini bununla doldurmaya,üzerine de pis kokulu bir kaynar su icmeye mahkumdurlar! Son dönülecek yer yine o Kizgin Atestir. (Saffat62) derileri pistikce,azabi tadabilsinler diye yenileri ile degistirecegiz!
-Evet icinizde oraya ugramayacak yoktur!Ancak daha sonar,müttakiler kurtarip zalimler orada diz üstü biracakaciz.(Meryem68)
-Kur’an’in azap tehdirleri öncelikle,toplumu yanlis yönlendiren,zavalli yiginlari hakka-hakikate karsi kiskirtan ekabir ve esraf tabakasini,yani Ebu Cehil,Ebu Leheb,Velid b. Mugire…gibi münferit sahsiyetleri ilgilendirmekteydi.
Kur’an’in Icerigi Derecelendirilebilir mi?
Islam Kültüründe öne cikan Ayetler
-Ayetel kürsi,Amener Rasulu,Huvallahüllezi,Fatiha,Yasin,Bakara;duhan,Feth,Vakia,Mülk,Nebe…
-Bu tesvik ifadeleri varit oldugu sirada,elde bir bütün olarak Kur’an yoktu;her sure ayri bir kitapti.
-Yasinin okunmasi,diger konulari bir yana ölüm sonrasini etkili ve veciz bir sekilde anlattigi icin salik verilmis olmaktadir.
-Kur’an’in mesajini öz olarak yansitabildikleri icin..Insanlar bu mesaji Kur’an’in tamamini okuyarak da alabilirlerse de herkesin ilgi alani,mesgalesi,kültür düzeyi hayat standardi ayni olmadigii ve herkes ögrenci olmadigi icin,az ve özle yetinmek durumundadir.
-Kur’an’in bilincli bir sekilde okunmasi gerekir;zira Kur’an okuma emir ve tabsiyelerinin asil hedefi,yüce ALLAH’in insanlara gösterdigi yolun ögrenilip anlasilmasidir. Anlayip uygulamaktir.
-bir takim ayet ve surelerin faziletine dair müjdeler süphesiz etkili olmustur.
-Kur’an’in bir bölümüne digerlerinden daha fazla önem verilmesinin iki sebebi vardir: 1) Belli ayetlerin dini literatürlerde daha sik görülmesinde,bu ayetlerin ilahi kelam olarak baglayici olmasi, 2)belli pasajlarin basta mubarek gün ve geceler olmak üzere cesitli vesilelere teberrüken okunmasin da,hadisler etkili olmustur.
Ayetler Arasi Hiyerarsi Baglaminda Tartismalar
-Ilahi kitaplar muhmek ve mütesabih iki tür ayet icermekte ayrica,bir ayet digerinden daha hayirli olabilmaktedir. „bazi Kur’an pasajlarinin bazilarindan üstün kilinmasi,Islam kültüründe kabul görmeyen bir anlayis olmasina ve bu konuda bütün firka ve egilimler ittifak etmesine ragmen,Gazzali söz konusu icmaa zot düsen farkli bir düsünceye sahiptir.“
-1)Es’ari: bütün ayetler ALLAH kelmaidir,asagi seviyedeki ayetlerin eksikligi anlamina gelecegi düsüncesiyle,böyle bir hiyerarsi olmayacagi fikrini benimsemislerdir.
2)Mezkur hadislerden ve pasajlar arasindaki farklardan hareket etmektedir.Kur’an’in lafisi yönü,okuyup ezberledigimiz arapca lafizlardan ibarettir. Kur’an’in nefsi yönü denildiginde,Kur’an,Tevrat;zebur vb. Semavi kitaplar birer bütün olarak ALLAH’in bu sifatindan kaynaklanmis hadis metinleridir.
-bir ayetin digerinden üstün tutulmasi su üc manadan birine gelir:
1) O ayetle amel etmek digeriyle amel etmektan daha evla olabilir. Su husular iyi tesbit edilmelidir:
*Ilgili husus er edilmekte midir yoksa tavsiye mi edilmektedir
*muhkem ifade ve muglak ifade arasinda
*emir-yasak ve de tavsiyenin bir iki ket gecmesi ile defalarca vurgulanmasi arasinda
*bir husus emr ve nehi kökünden fiillerle acikca emredilip yasaklanmasiyla yapma etme gibi sigalari kullanarak emredilip yasaklanmasi arasinda
*Bir hususun bizzat emredilmesiyle,Hz.Peygamber’e havale edilmesi arasinda
*ayetlerin nekadar mahalli nekadar evrensel oldugu belirlenmeli
2) Bir ayette Cenabi Hakk’in ismi ve özelliklerinden bahsedilmesine karsilik,ötekinde daha baska konulara yer veriliyorsa,ilki ikincisinden muhteva acisindan daha üstündür.
3) Kisi bir ayet veya sureyi belli bir amac dogrultusunda okudugu zaman,ALLAH’a daha siki baglanma,tefekkür vb.Karsiliklari hemen aldigi icin,o ayet ve sure digerinden daha hayirlidir.Üstünlük lafzi kendisinde degil,icerdigi ilginc manalardadir.
Ancak bir ayetin deigerinden daha belig oldugu bir yaklasim dogru degildir,cünkü her ayet kendi baglaminda essiz bir belagate sahiptir.
Kur’an’in Rehberligi Baglaminda Ayetler Arasi Hiyerarsi
Kur’an ayetlerini piramide banzetiyoruz: piramidin temelini teskil eden en genis kisini Ahlki emir-yasak ve tavsiyelerle itikadi ilkeler.piramidin daralmaya basladigi orta kisimlarini ibadetle ve günlük muamelelerle ilgili ayetler,iyice daralmis en üst kismini ise ceza hukuku ilgili birkac ayet olusturmaktadir.
Kur’an’in Kilavuzlugunda…
Kur’an’a nasil yaklasilacagi:
1)Kur’an vahiylerinin temelde birbirinden farkli iki devrede indirilmis olduguna dikkat edilmelidir. (müminler güclü/zayif)
2)ALLAH’in Kur’an ve kainat olmak üzere iki temel kitabi oldugu göz ardi edilmemelidir.
-Kur’an mesajini Hz.Peygamber ve cagdaslarinin anlayisi ekseninde anladiktan sonra hayata gecirmeli;sonra da dünyada izzet ve serefle yasayabilmek icin kainat kitabini incelemeye koyulmalidir.
-ALLAH dogal ve olaylar araciligi ile hala konusmasini sürdürmektedir.
-Cevremizde olup biten her sey Kur’an’in evrensel ilkeleri isiginda,salim bir akilla okumali,anlamali,yorumlamali,sorgulamali ve degerlendirmeliyiz. Kur’an realisttir.
3)Kainat kitabi okunurken.Kur’an da dünyaya yönelik olarak yorumlanmalidir.
4)Kur’an’in bir bütün olarak ne dedigi; hem o konuda hem de genel olarak…
-Kur’an’in rehberliginden gerektigi gibi yararlanmak isteniyorsa bunlara dikkat edilmelidir.
Dostları ilə paylaş: |