Kur'AN'da tevhiD
Yüklə 1,67 Mb.
|
| 676 Buhari, Rikak 51; Müslim, îman 141
677 En' am: 6/151 678 A'raf: 7/33 679 Bakara: 2/22 680 Zuhruf: 43/15 681 Zâriyat: 51/51 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 140-141. 682 Zâriyat: 51/51 683 Mevdudî, Tefhim, c.4, sh. 295 684 Nadim Macit, Şirk ve Müşrik Toplum, sh. 35 (O da İbn Munzir, Lisânu’ 1-Arab, c. 17, sh. 266 ve Maturidi, Te'vilâtu' 1-Kur'an, sh. 164' den naklen) 685 Mevdudî, Tefhim, c.4, sh. 295; Nadim Macit. a.g.e., sh. 35 (O da İbn Munzir, a.g.e.. 17/266' dan naklen), Elmalılı, Tefsir, c. 6, sh. 3844 vd. 686 En' am: 6/82 687 Buhari, Tefsir Sürati’ 1-En’ am, 6/71; Müslim, İman 197; Hadisin değişik variyantları için bkz. İbn Kesir. Tefsiru’ 1-Kur' ani’1-Azîm. c. 3. sh. 288 vd. 688 Nisa: 4/117 689 Zümer: 39/65 690 Enbiya: 21/98-99 691 Mü’minûn: 23/117 692 Müslim, İman, 150 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 141-142. 693 En' fâl: 8/38 694 Bakara: 2/165 695 Zümer: 39/3 696 Sâd:38/ 5 697 Kaf: 50/25-26 698 Tirmizi, Deavât: 69 699 Nisâi, Zekat 72; Ebu Dâvud, Zekât 38. Edeb 108; Ahmed İbn Hanbel. 11/68 700 Nahl: 16/53 701 Âl-i İmran: 3/31 702 İbn Teymiyye, Külliyat, çev. Heyet, c.l, sh. 164 vd., İst. 1986 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 142-144. 703 Tevbe: 9/28 704 Zümer: 39/65 705 Mü'min: 40/12 706 Şirkin bu türüne Zât' ta şirk de demek mümkündür. 707 Yusuf: 12/106 708 Nisa: 4/117; Alimler şirkin affedilmesinin aklen bile olsa caiz olmadığını söylemişlerdir. Bkz. Nureddin es-Sabunî, Maturidiyye Akaidi, sh. 171 709 Hadis için bkz. Muhammed b. Süleyman et-Temimi, a.g.e., sh. 12 710 Bkz. a.g.e., aynı yer. Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 144-146. 711 A'raf: 7/59, 65, 73, 85 712 Nahl: 16/36 713 Bakara: 2/256 714 Bakara: 2/256 715 İncil, Matta, Bab: 6/24; İst. T. siz 716 Bakara: 2/85 717 Rağib el-Isfehanî, Müfredat, sh. 454 718 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 149-151. 719 A.g.e. 720 C. Vatandaş, a.g.e., sh. 105 721 Hakka: 69/11 722 Hakka: 69/5 723 Celaleddin Vatandaş, a.g.e., sh. 106 724 Ali Ünal, Kur' an’da Temel Kavramlar, sh. 356, İst. 1986 725 Enfal: 8/48 726 Alak: 96/6-7 727 Yunus: 10/88 728 Hûd: 11/27 729 Necm: 53/52 730 Fecr: 89/11 731 Tâ-ha: 20/24 732 Ali Ünal, a..g.e., sh. 355 vd. 733 Kasas: 28/38 734 Bkz. Celaİeddin Vatandaş, a.g.e, sh. 106 vd. 735 İsrâ: 17/16 736 Tâ-ha: 20/71 737 Mü' minûn: 23/47 738 Fussilet: 41/15 739 Mü' min: 40/75 740 Enfâl: 8/47 741 Mücâdele: 58/19 742 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 151-154. 743 Fahreddin er-Râzi, Mefatihu’1-Gayb, c. 5, sh. 427 744 Elmalılı, a.g.e., c.2, sh. 464 745 Ahmed el-Kettan-Muhammed ez-Zeyn. Tâğut, çev. Kasım Yalçın, sh. 13, Konya, 1989 746 Ahmed el-Kettan, a.g.e., sh. 13 747 Elmalılı, a.g.e., c.2, sh. 464 748 Rağıb el-Isfehani, a.g.e., sh. 454; Elmalılı, a.g.e., c.2, sh. 870; İsmail Cerrahoglu Tefsir Usulü, sh. 185 749 Yusuf Kerimoğlu, a.g.e., sh. 157 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 154. 750 H. Tahsin Emiroğlu, Esbab- ı Nüzul, c. 3, sh. 123, İst. T. siz 751 H. Tahsin Emiroğlu, a.g.e., c.3, sh. 123-124 752 Buhari, Tecrid- i Sarih, Tere. Ahmed Naim, c.2, sh. 814 vd., Ankara, 1983 753 Kurtubi, el-Cami’li Ahkâmi’1-Kur’an, c. 3, sh. 292, Mısır, 1967; Ahmed el-Kettan, a.g.e., sh. 15 754 İbn Kesir, Tefsiru' 1- Kur'ani'1-Azim, c. 2, sh. 316-317, Beyrut, 1966 755 Seyyid Kutub, Fizilali'1-Kur'an, c.2, sh. 105-106, Beyrut, 1966 756 Ahmed el-Kettan, a.g.e., sh. 15 757 İbn Kesir, a.g.e., c. 2, sh. 317 758 Ahmed el-Kettan, a.g.e., sh. 15 759 İbn Kayyim, İ’ lâmu' 1-Muvakiin, el. sh. 50, Beyrut, T. siz. 760 İbn Cerîr et-Taberî, Câmiu1 1-Beyân an Te' vll- i Âyi' 1-Kur' an, c. 3, sh. 13, Mısır, 1954; Yusuf Kerimoğlu, a.g.e., sh. 157 761 İbn Munzir, Lisanu’1-Arab, c. 15, sh. 9 762 Yusuf el-Kardavi, Tevhid' in Hakikati, Tere. Mehmet Alptekin, sh. 57, Malatya, 1987 763 Mehmed Vehbi Efendi, Hulasatu1 1-Beyân fi Tefsiri’1-Kur' an, c. 3-4, sh. 946, îst. T. siz. 764 Ahmed el- Kettan, a.g.e., sh. 15 765 Ebu’1-A' lâ el-Mevdûdî, el-Mustelahatu’1-Erbaa fi' 1 Kur'an, sh. 79 766 Seyyid Kutub, Fizilal, c. 2, sh. 105-106 767 Yâsîn: 36/60 768 Maide: 5/44 769 Cin: 72/26 770 En'am: 6/59 771 Enbiya: 21/29; Ahmed el-Kettân, a.g.e., sh. 16-17 772 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 154-157. 773 Bakara: 2/256 774 Bakara: 2/257 775 Nisa: 4/51 776 Nisa: 4/60 777 Nisa: 4/76 778 Maide: 5/60 779 Nahl: 16/36 780 Zümer: 39/17-18 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 157-158. 781 Buharı, Hacc, 79 782 Bkz. Ahmed el-Kettan, a.g.e., sh. 10 783 Bkz. Sahih- i Buhari Muhtasarı ve Tevrid- i Şarlh Tercemesi, c. 2, sh. 814 vd. Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 158-159. 784 Bilgi için bkz. Hudaybi, İnanç Sorunları, Tere. M. Beşir Eryarsoy, sh. 328 vd,. İst. 785 Nahl: 16/36 786 Bakara: 2/257 787 Bkz. Yusuf Kerimoğlu, a.g.e., sh. 158 788 Bakara: 2/ 257 789 Maide: 5/60 790 Bakara: 2/257 791 Mevdudî. Tefhimu'1-Kur'an, c. 1, sh. 160; Ahmed İbnTeymiyye ve Muhammed İbn Abdi' 1-Vehhâb, Mecmuatu' t-Tevhid. sh. 10, Medine, T. siz. 792 Elmahhlılı M. Hamdi Yazir. Hak Dini Kur1 an Dili. c.2. sh. 1395 793 Seyyid Kutub. İslâm Düşüncesi, terc. Resul Tosun, c. 2, sh. 23. İst.. 1987 794 Yusuf Kerimoğlu, a.g.e., sh. İ58 795 İbn Kesir, Tefsiru' l-Kur'ani’1-Azîm, c. 1, sh. 519 796 Yusuf Kerimoğlu, a.g.e., sh. 158 797 Mevdudî, Tefhimu’1-Kur' an, c. 1, sh. 160 798 Tecrid- i Sarih, c.2, sh. 819 vd. 799 Sâd: 38/55, Nebe': 78/22 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 159-161. 800 Abdu' 1-Azîz b. Bâzı’nın görüşü için bkz. Ahmed el-Kettân, a.g.e., sh. 18 801 Seyyid Kutub, Fizilali' 1-Kur’an, c.l, sh. 292 802 Ahmed İbn Teymiyye ve Muhammed İbn Abdi'1-Vehhâb, a.g.e., sh. 10 803 Celaleddin Vatandaş, a.g.e., sh. 109 804 A' raf: 7/59, 60; ayrıca bkz. A’raf: 7/65, 66, 88; Hud: 11/27; Şuara: 26/111 805 Bakara: 2/ 256 806 Nisa: 4/60 807 Bakara: 2/257 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 161-162. 808 Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Allah mad. c. 2, sh. 486 809 Bkz. Suat Yıldırım, Kur’an’da Uluhiyet, sh. 41, Metin Yudagür, Allah’ın Sıfatları, sh. 43 810 A’raf: 7/180 811 Bkz. Buhari, Şurût: 18; Müslim, Zlkr, 5; Tirmizi, Daavât, 83 812 TDV İslam Ansiklopedisi, 2/487 813 Bilgi için bkz. Mevdudî, Tefhim, c.6, sh. 208 814 T.D.V. İslâm Ansiklopedisi,2/488 815 Bkz. İbn Teymiyye, Mecmuatu' r-Resail, c.2, sh. 9, Kahire, 1966 816 T.D.V. İslâm Ansiklopedisi, 2/486 817 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 165-166. 818 İmam A’zam, Fıkh- ı Ekber, Tere. Y. Vehbi Yavuz, sh. 100, İst. 1992; Ahmed b. Hacer, Tevhid, sh. 17; Ömer Nasuhi Bilmen, a.g.e., sh. 29 819 Ş, Gölcük, S. Toprak, Kelâm, sh. 169 820 Sıfatlar içerisinde en çok tartışma konusu olanlar haberi sıfatlardır. 821 Metin Yurdagür, Allah' ın Sıfatları, sh. 263 822 Fahruddin er-Râzî, el-Esasu' t-Takdîs fi İlmi’ I-Kelâm, sh. 82, Mısır, 1935 823 İzmirli, Yeni İlm- i Kelâm, sh. 63, Ankara, 1981; M. Yurdagür, a.g.e., sh. 263; Ş. Gölçük-S. Toprak, a.g.e., sh. 35 vd., Gazzalî, İlcamu' 1-A' vâm an İlmi' I-Kelâm, sh. 62 824 Ş. Gölcük, S. Toprak, a.g.e., sh. 34, Ş. Gölcük, Kelâm Tarihi, sh. 59 vd. Konya, 1992 825 M. Yurdagür, a.g.e., sh. 257 826 Şehristani, el-Milel ve' n-Nihal, c.l, sh. 104 vd., Beyrut, 1986 827 Şehristani, a.g.e., c. 1, sh. 92 828 M. Sait Şimşek, Kur’an'ın Anlaşılmasında İki Mesele, sh. 56-57, İst. 1991 829 el-Beyhaki, Kitabu’1-Esmave' s-Sıfât, sh. 408, Mısır, 1358 830 el-Beyhaki, a.g.e,, sh. 408 vd. 831 Ebu Ya' la, Tabakatu' I-Hanabile, 2, 293-295 ve İbn Teymiyye, Mecmuatu1 r-Resai’1, 4284 den naklen M. Yurdagür, a.g.e., sh. 267-268 832 İbn Teymiyye, Minhacu' s-Sunne, 1/233' den naklen M. Yurdagür, a.g.e., sh. 267-268; ayrıca bkz. İbn Teymiyye, el-İklil fi’l-Müteşabihi ve’ t-Te’vil ve Muvâfakatu Sarihi'1-Ma'kül adlı eserelerinden naklen Suat Yıldırım, a.g.e., sh. 32-33. 833 Aliyyü’1-Kâri, Fıkh-ı Ekber Şerhi (çev. Y. Vehbi Yavuz), sh. 105, İst. 1969 834 Şevkani, et-Tuhef fi Mezahibi' s-Seleften naklen M. Sait Şimşek, a.g.e., sh. 58 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 166-169. 835 Şevkâni, et-Tuhef fi Mezahibi' s-Selef ten naklen M. Sait Şimşek, a.g.e., sh. 58 836 A'raf: 7/180 837 Bkz. Rağib el- Isfehanî, el-Mufredât fi Garibi' 1-Kur’ an, sh. 676, İst, 1986; İbn Munzir, Lisanu' 1-Arab, c.3, sh. 388, Beyrut, 1968. 838 Cübbaî (321/933) gibi bazı Mu'tezile alimleri Allah’a isim vermede kıstası akıl olarak görmüşler ve kıyas yoluyla O'na aklın caiz gördüğü isimlerin verilebileceğini söylemişlerse de bu, Kur’ an mantığıyla çelişki arzeder. Bkz. Abdu' 1-Kahir Bağdadi, el-Fark Beyne' 1-Firak, sh. 183 vd. Beyrut, T. siz. 839 Maturidi, Kitabu’ t-Tevhid, sh. 38 vd. 840 ŞahVeliyyullahed-Dehlevi, Nuccetullahi' 1-Bâliga, (Neşr. Seyyid Sabık) c. 1, sh. 134, Kahire T.siz. 841 S. Yıldırım, a.g.e., sh. 60; M. Yurdagür, a.g.e., sh. 51, Elmalılı, Tefsir, c. 4, sh. 4731 842 H. BasriÇantay, Kur'an- ı Hakim ve Meal-i-Kerim, c.l, sh. 247-8, İst. 1984 843 Fahruddin er-Razî, Mefatihu’ 1-Gayb, c.15, sh. 71 vd., Tahran, T.siz. Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 169-171. 844 Bkz. S. Yıldırım, a.g.e., sh. 83.; M. Yurdagür, a.g.e., sh. 55 vd. Tasnifler için bkz. İzmirli, a.g.e., sh. 254 vd. 845 Cumhurun Kur'an sûrelerini tertibi içinZerkeşî, el-Burhân fi Ulûmi' 1-Kur'an, c.l, sh. 193-194, Mısır, 1957; İsmail Cerrahoğlu, Tefsir Usûlü, sh. 79-88, Ankara, 1991 846 Burada, Allah' m isimlerini Kur’an’ın kronolojik seyrine göre tasnif ve taksime tabi tutarak tetkik eden ilmi çalışmalardan Prof. Dr. Hüseyin Atay' in ‘Kur'an'a Göre îman Esasları’, prof. Dr. Suat Yıldırım'ın ‘Kur'an’da Uluhiyyet’ ve Metin Yurdagür' ün “Allah'ın Sıfatları” isimli eserlerinden istifade ettiğimizi belirtmeliyim. Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 171-172. 847 Ömer Nesefi, Akaid, Haz. M. Seyyid Ahsen, sh. 81, İst. T.siz.; Ş. Gölcük Kelâm Tarihi, sh. 135; Nureddin es-Sabuni, Maturidiyye Akaidi, sh. 73 848 Maturidi, Kitabu' t-Tevhid, sh. 74 849 İhlas: 112/1-4; Bkz. İbn Ebi Ferra', el-Akidetu' t-Tahaviyye, sh. 3, Beyrut, 1397 H. 850 Bkz. Rahman: 55/27, Maide: 5/64, Tâ-ha: 20/5 851 Eş' ari, el-İbâne an Usûli' d-Diyane, sh. 53, Medine, 1410 H. 852 Ebu Bekir Câbir Cezairî, îslâm İtikadı, (Ter. Bekir Ali Bilgiç), sh. 122, İst. 1984 853 Şuara: 42/11 854 A'raf: 7/180 855 Bkz, M. Sait Şimşek, a.g.e., sh. 74-75 856 Bakara: 2/255 857 Hz. Bureyde (r.a.)' nin, Peygamber (s.a.v.) huzurunda Allah'ın ism-i A’zam'ıyle dua etmesi hususunda bkz. Hasan el-Benna. îslâm Akaidinde Tevhid, sh. 49 858 İmam- i Azam' in Beş Eseri, Çev. Mustafa Öz, sh. 70, İst. 1981 859 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 172-173. 860 Âzad, Fatiha Tefsiri, Sh. 57-58 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 174. 861 Bkz. R. el-İsfehani, Müfredat, sh. 268-270; Mu'cemu'l-Vesit, c. 1, sh. 321:Mu'cemu'l-Vechiz, sh. 250; Mevdudî, el-Mustelehatu'1-Erbaa fîl-Kur'an, Kuveyt. 1981M., 1391 H.,Sh. 34 (O da İbn Faris Makayisu'1-Lüga, c. 11, sh. 381-382; Lisanu'1-Arab, c.ll. sh. 384-394; Kâmûsu'l-Muhît. Rabebe mad., eI-Muhassıs,c. XVIII, sh. 154’den) Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 174-175. 862 Bu kısım Mevdudî'nin el-Mustelahatu'l-Erba fı'l-Kur'an isimli eserinden nisbeten kışlatılarak alınmıştır. 863 Yusuf: 12/23 864 Şuara: 26/77-78 865 Nahl: 16/53-54 866 En'am: 6/164 867 Müzzemil: 73/9 868 Hûd: 11/34 869 Zumer: 39/7 870 Sebe': 34/26 871 En'am: 6/38 872 Yâsîn: 36/51 873 Tevbe: 9/31 874 Ahmet el-Kettan-Muhammed ez-Zeyn, Tağut, Konya 1989, Esra yay. Çev. Kasım Yalçın. 2. Baskı, sh. 176-177 875 Âl-i İmran: 3/64 876 Yusuf: 12/41 877 Yusuf: 12/42 878 Yusuf: 12/50 879 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 175-177. 880 Kureyş: 106/3-4 881 Sâffât: 37/180 882 Enbiya: 21/22 883 Sâffât: 37/5 884 Necm: 53/49 885 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 178. 886 Mu'cemu'l-Vecîz, sh. 432. Mısır, H. 1400-M: 1980, Daru't-tahrîr lit-Tab'i ven-Neşr; Mu'cemu'I-Vesit, sh. 624, İst. Mektebetu'l-İslamiyye, Tarihsiz. 887 İbn Kesir, Tefsir, İst. 1984, c.2, sh. 81 888 Rağıb el-İsfehani, Müfredat, sh. 515 889 Elmalılı, Tefsir, tst. Eser Neşriyat, Tarihsiz, c.l, sh. 62-63 890 Çeşitli rivayetler için bkz. İbn Kesir, c.2, sh. 82 891 Fatiha: 1/1 892 Bakara 2/47, 122 893 A’raf: 7/179 894 Tin: 95/4-5; Ayrıca karşılaştırınız Furkan: 25/34, 44; Maide: 5/60; Kasas: 28/50; Fussilet:41/ 52, Ahkâf: 46/5 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 178-179. 895 Yusuf: 12/39 896 Al-i İmran: 3/64, 80; 9 Tevbe: 9/31 897 Yusuf: 12/12, 41, 42 (iki kere), 50 898 Naziat: 79/24 899 Bkz. M. Fuad Abdu'1-Baki, Mu'cemu'l-Mufehras sh. 285-299 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 179-180. 900 Ragıb el-Isfehani, a.g.e., sh. 646 901 S. Yıldırım, a.g.e., sh. 98 902 Alak: 96/3 903 lnfitar: 82/5-8 904 M. Yurdagür, a.g.e., sh. 61; Veli Ulutürk, a.g.e., sh. 104 905 Rahman: 55/27 906 Rahman: 55/78 907 Bkz. İbn Kesir, Tefsir, c.7, sh. 469, 486 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 180-181. 908 Ş. Gölçük-S. Toprak, Kelam, sh. 170 909 S. Yıldırım, Kur'an'da Uluhiyyet, İst. 1987, sh. 100 910 İbn Kesir, Tefsir, c.2, sh. 54; es-Sihhah, c.4, sh. 2248 911 Elmalılı, Tefsir, c. 1, sh. 24 912 Geniş bilgi İçin bkz. tslâm Ansiklopedisi. Allah mad; Elmalılı, Tefsir, c. 1, sh. 28 913 Bkz. S. Yıldırım'. a.g.e., sh. 104-105 Mehmet Kubat, Kur’an’da Tevhid, Şafak Yayınları, İstanbul, Mart 1994: 181-182. |