Kur'AN'da ulûHlyyet

2659 Rad: 13/16 vb

2660 Bakara: 2,23 vb

2661 Zümer: 39/43 vb

2662 Yusuf: 12/39 vb

2663 Ankebut: 29/41 vb

2664 Nahl: 16/74

2665 Bakara: 2/256 vb

2666 Nisa: 4/51

2667 Maide: 5/90

2668 Cinn: 72/3 vb

2669 Ancak, Arabistan'da tapılan, tanrılardan bazılarının özel isimleri gelmiştir tel-Lât, el-'Uzzâ, Vedd vb.).

2670 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 339.

2671 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 340.

2672 Nisa: 4/117; 53, 22; 17, 40.57; 21, 26-29; 16, 57-58; 43, 15; 34, 40-41; 37, 149-157

2673 Âyetetki harakû hakkında, tahmin etmek- tefsiri, İbn 'Abbâs'dan gelmek­tedir tbk. İbn Kesîr, III, 301),

2674 İbn Teymiyye, Tefsîru Sûreti'l-İhlâs s. 29'da müşriklerin “Allah'a cüz' nisbet etmeleri” konusunda, Ona çocuk nisbet ettiklerini, çocuğun da babası­nın bir parçası olduğunu söylemektedir. Zuhruf: 43/15

2675 Nisa: 4/117

2676 İbn Kesîr, II, 367.

2677 İhlas: 112/3; 37, 152

2678 Ankebut: 29/26

2679 Zuhruf: 43/19

2680 Necm: 53/22; krş. 37, 149-157; 17, 40; 16, 57-58; 43, 16

2681 Blachere, II, 292, n. 27. Enbiya: 21/27

2682 krş. Enbiya: 21/26-29

2683 Nahl: 16/57; 34, 40-41; 25, 18

2684 İsra: 17/57

2685 İbn Kesîr, V, 86; Rm, XV, 97.

2686 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 340-342.

2687 Sebe: 34/40-41; 6, 100; 18, 51-52; 37, 158-164

2688 Rm, XV, 296-297. Mümkün olan başka tefsirler de orada görülebilir.

2689 İbn Teymiyye, Tefsiru Sûreti'l-İhlâs, s. 29-

2690 Saffat: 37/158

2691 Ahmed b. Hanbel, el-Musned, VI, 153, 168; Müslim, Zuhd, bâb fî ahâdis mutafarrıka.

2692 Rm, XXIII, 151.

2693 İbn Kesîr, VII, 37; Rm, XXIII, 151'de aynı haberi, bir çok eski kaynağa nisbet eder.

2694 Rm, XV, 97'de el-Beyhaki ve başkalarından; İbn Kesîr, V, 86.

2695 Tefsîru Sûreti'l-İhlâs, s. 29.

2696 İbn Kesîr, 18, 50 hk., V, 164.

2697 En’am: 6/100

2698 Rm, VII, 241.

2699 Hamdi Yazır, III, 1998-1999, 2003-2004.

2700 Sebe: 34/40

2701 İbn Kesîr, VI, Sil.

2702 Sebe: 34/41

2703 Bu tefsirler hk. bk., Rm, XXII, 151.

2704 Çağatay, s. 103.

2705 Eliade, Traite, s. 29 - 33; H. Rousseau, s. 31.

2706 Kehf: 18/51

2707 En’am: 6/100

2708 Saffat: 37/159

2709 Sebe: 34/14

2710 Zariyat: 51/56

2711 Hud: 114/6. Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 342-345.

2712 Cinn: 72/3

2713 En’am: 6/101

2714 krş. İbn Teymiyye, Tefsîru Sûreti'l-İhlâs, s. 14.

2715 İbn Kesir, VII, 37; Rm, XXIII, 51.

2716 Cinn: 72/3

2717 Dheilyl, Dic. faib., s. 109.

2718 Eiade, Traite, s. 55, 91; H. Rousseau, s. 57.

2719 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 345-346.

2720 Tab., XXIII, 126'da İbn 'Abbâs, es-Suddî ve el-Kurazi'den.

2721 Sad: 38/7

2722 Eliade, Traite, s. 91.

2723 H. Rousseau, Les Religions, s. 35-36.

2724 Traite, s. 92.

2725 bk. Huccetullâh, I, 123-124.

2726 Meryem: 19/90

2727 Meryem: 19/88-93

2728 Meryem: 19/88.91.92; 21,26; 43,81

2729 Km, Yuhanna, 3, 13-16.

2730 Km, Pavlus, Romalılara, 5, 8-9.

2731 Eliade, Traite, s. 92. Yazar, bu tip tanrılara Soteriques tanrılar adını ve­riyor.

2732 H. Rousseau, s. 55. Bu tip örnekler için ayrıca bk. Challaye, Dinler Tarihi. S. 40, 208-209.

2733 krş., H. Atay, Kur'an'a göre İman Esasları, s. 37.

2734 Nisa: 4/171; 19,35; 23,91; 2,116; 17,40.111; 18,4; 21,26; 25,2; 39,4; 72,3; 6,100; 37,149.153; 52,39; 9,30

2735 Kehf: 18/4

2736 İhlas: 112/3

2737 Yunus: 10/68

2738 Maide: 5/118

2739 krş. Rm, VI, 100.

2740 krş. Hamdi Yazır, I, 479-480.

2741 İhlas: 112/3

2742 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 346-350.

2743 Maide: 5/116.

2744 Maide: 5/75

2745 Duchesne, Historie ancienne de l'Eglise, II, 622'den Masson, I, 93- 94.

2746 Wellhausen, Reste Arabischen Heidentums, Leipzig, 1927'den İbn el-Kalbî, Putlar Kitabı, s. 70, n, 131'de mütercimin notu.

2747 Masson, I, 94. Referanslar için oraya bk.

2748 H. Atay, Kur'ân'a göre İman Esasları, s. 40, n. 132. Müellif, orada bu ko­nuyla ilgili başka bilgiler de vermekte, kaynakları arasında Encycl. Americana, VoL XVIII, p. 347, New York, 1957; Encyc. Britannica, Vol XIV, p. 1000, 1953 baskısı'nı saymaktadır.

2749 Blachere, III, 1133-1134, n. 77.

2750 Schuon, s. 38.

2751 İntroduction â la Foi Cathoüque, s. 599.

2752 Aynı eesr, s. 600.

2753 Rm, XIX, 24.

2754 Furkan: 25/43; 45,23

2755 İnroduction â la Foi Catholique, s. 113.

2756 H. Rousseau, Les Religions, s. 111.

2757 Menar, 7,262-264

2758 Tevbe: 9/31

2759 Kur'an'da 9, 31 tefsirinde, bütün tefsirler, bu hadise yer verirler. Hadis için bk. et-Tirmizî, Tefsîr, Tevbe sûresinin tefsirinde. Şerhi olan Tuhfetu'1-Ah-vezî, hadis no: 5093'de: Ahmed b. Hanbel, et-Taberî,, İbn Sa'd.'Abd b. Humeyd, el-Beyhaki vb.nin bu hadisi tahric ettiğini bildirir.

2760 İbn Keşîr, IV, 77.

2761 bk. Rm, X, 84.

2762 Mesela Blachere, II, 1133-1134, n. 77; H. Rousseau, s. 45; Les Relations de 1'-Eglise avec les Religions non-Chrötiennes, Paris, 1966, s. 208 ve n. 12.

2763 Tevbe: 9/31

2764 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 350-353.

2765 Al-i İmran: 3/39.45; 4, 171

2766 Nisa: 4/171

2767 B. Caspar ki Papalığın İslâmiyet konusundaki Sekreteridir- diyor ki: Bu iki vasıf, bir çok mütalaaya yol açmıştır. Başlangıçtan beri İslâm-Hıristiyan. münakaşalarında, bunlar hıristiyanlarca, müslümanlara karşı kullanılmak istenmiştir. Madem ki Kur'ân, İsa'nın Allah'ın kelimesi olduğunu söylüyor, öyleyse İsâ ezelîdir, yoksa Allah'ın bir müddet Kelâm vasfından mahrum kalması gerekirdi vs. tkrş. Jean Demascene, De Haeresibus, Pg, 94, col. 768). Son zamanlarda, bu tabirlerde, Hıristiyanlığın Mesih telâkki­sinin bir yankısı ve bir ümit vesilesi görülmek istendi Ckrş. Ledit, Mahomet, tsrael et le Christ, La Colombe, Paris, 1956, pp. 152-153). Konsil (yani II. Vatikan konsili) sırasında, Kilisenin İslâm hakkındaki Beyannamesin­de, bunların ortaya konulmasını isteyen papazlar oldu (Mgr. Plumey, Mgr. Sfair vs.) Fakat bu, uygun görülmedi. Gerçekten Kelime, Allah'ın Ruhu lafızları, her halde Hıristiyan doktrininin yankılarıdır. Lâkin onlar Kur'­ân'da, hadîste ve İslâm geleneğinde, hıristiyanî anlamlarını kaybederler. Onlara göre İsâ, Allah'ın yaratıcı Kelâmının vasıtasız bir semeresi olduğu için Allah'ın kelimesidir (19, 35 vb.) Ruhulkudus, vahiy meleği Cebrail'dir (2, 97). Cles Relations de l'Eglise avec les religions non-Chretiennes, s. 223, n. 62.)

2768 İsra: 17/85

2769 Kehf: 18/109; 31, 27

2770 Meryem: 19/30

2771 krş. Km. Matta, 10, 5-6-, 15, 24'de İsa'nın, İsrail okullarına gönderilmiş olan bir resul olduğu görülebilir.

2772 Al-i İmran: 3, 49; 5, 110

2773 Nisa: 4/157

2774 Nisa: 4/172-173

2775 Maide: 5/116

2776 Km, I. Timoteos'a, 2, 5. Keza bk. Romalılara, 5, 19; I. Korintoslulara, 15, 22-23

2777 Luka, 18, 19

2778 Introduction â la Foi Catholique, s. 112

2779 Aynı eser, s. 113

2780 Aynı eser, s. 113.

2781 Aynı eser, s. 114.

2782 Masson, I, 90.

2783Aynı yer.

2784 Ankebut: 29/46

2785 Maide: 5/77

2786 H.Rousseau, s. 55; Eliade, Traite, s. 61-92; Challaye, Dinler Tarihi, s. 208-209.

2787 Challaye, s. 209.

2788 Aynı eser, s. 63.

2789 Çağatay, s. 37.

2790 Challaye, s. 40.

2791 Aynı eser, s. 209.

2792 Al-i İmran: 3/64

2793 Tevbe: 9/31

2794 Maide: 5/17

2795 Maide: 5/73

2796 Nisa: 4/171

2797 Maide: 5/73; keza 5, 17.72

2798 Kur'ân'ın işaret ettiği hıristiyan toplulukları hakkında geniş bilgi için bk. Hamdi Yazır, II, 1610-1623; II, 1772-1778.

2799 Tevbe: 9/30-31

2800 Nisa: 4/171

2801 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 354-358.

2802 Tevbe: 9/31

2803 Km, Ezra, 7, 25-26

2804 Introduction â la Bible, I, 257. krş. I, 35

2805 Aynı eser, I, 379

2806 4. Ezra, 14, 23-47

2807 Aynı eser, I, 9,

2808 Blachere, III, 1083, n. 4.

2809“Muayyen yerine “yardım edici” demek de mümkündür. Zira metin ha­rekeli olmadığından, her iki okunuş ve anlam da uygun olabilir (S. Yıldı­rım.

2810 Bu fikir ez-Zerkânî, Menâhilu'l-'İrfân fî'Ulûmî'l-Kur'ân, 3. baskı, el-Kâhire, II, 278-279'da, isim verilmeksizin “Mecelletu'1-Feth el-Garrâ' sahibinden” nak­lediliyor.

2811 Bu tebliğden, kıymetli hocam Çrof. M Tayyib Okiç bey, beni haberdâr et­mişti. Tebliğ sahibi S. Şişman'ın, kendisinin arkadaşı ve Polonya yahudi türklerinden olduğunu bildirmişti. Ancak, tebliğ metninin Ankara'da olduğunu, tatil dolayısıyla gittiğinde göndereceğini söylemişti. Lütfedip gön­derdiler. Kıymetli hocama, bu son lûtfundan dolayı şükranlarımı ifade, etmeye hazırlanırken, beklemediğimiz bir anda ilâhi hükme boyun eğerek ahirete intikal haberini duyduk. Kendisi için, Allâh'dan rahmet ve rıdvan diliyoruz. Bu tebliğ, “Le nom de Ozair (Coran, IX, 30) et ses interp-retations” adını taşımakta, ve bir kongrede takdim edilmiş olduğu anla­şılmaktadır. Kongre zabıtlarında t. XI, p. 147-153 arasında yer alan tebliğ hakkında başka bilgimiz yoktur. Tebliğ sahibi S. Szyszman (Şişman), folayıcı bilgiden mahrum kaldık metni göndermelerinden on gün ka­dar sonra, hocamız vefat edip görüşme imkânı bulamadığımızdan, tamam­ tokopi yaptırarak Paris, XII. 1973 tarihi ile merhum M. Tayyib Okiç hoca­mıza imazlı olarak hediye etmiştir. Bu metni göndermelerinden on gün kadar sonra, hocamız vefat edip görüşme imkanı bulamadıgımızdan, tamamlatıcı bilgiden mahrum kaldık.

2812 İbn Hazm, el-Fasl, I, 99.

2813 s. 150-151

2814 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 358-361.

2815 Çağatay, s. 37.

2816 Kasas: 28/38

2817 Naziat: 79/24

2818 Şuara: 26/29

2819 Şuara: 26/44

2820 Mesela bk., Rm, IX, 127; İbn Kesir, III, 456-457.

2821 A’raf: 7/127

2822 İbn Kesîr, III, 456-457.

2823 Hamdi Yazır, III, 2256-2257.

2824 Challaye, s. 37-38.

2825 H.Rousseau, s. 303.

2826 Dictionnaire Encyclopedique de la Bible, “Elahîm” md. (Van İmschoot), Pa­ris, Turnhout, 1960, sütun, 520.

2827 Eliade, Traite, s, 67.

2828 H.Rousseau, s. 114.

2829 Kasas: 28/38

2830 Naziat: 79/24

2831 Yusuf: 12/23. keza 12, 41.42

2832 Rm, XXX, 30.

2833 Taha: 20/72

2834 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 361-363.

2835 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 363.

2836 Bütün bunlar için bk. Eliade, Traite, s. 82-86.

2837 A’raf: 7/138

2838 A’raf: 7/148-152; 20, 88-89

2839 Bakara: 2/67-71

2840 Bakara: 2/93

2841 Nisa: 4/153

2842 Km, Hoşca, 8, 5.6; bk. Van îmschoot, I, 40.

2843 Dheilly, Dic. bita., “İdoles” md., s. 516.

2844 Aynı yer. Müellif Km, I. Kırallar, 12, 26-32 ve Hoşca, 8, 6 fıkralarını refe­rans verir.

2845 A’raf: 7/148

2846 Taha: 20/97-98. Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 363-364.

2847 Nuh: 71/23

2848 İbn al-Kalbî, Putlar Kitabı, s. 51.

2849 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 364.

2850 Eliade, Traite, s. 115. Güneşe tapınma hk. geniş bilgi iiçn bk. Aynı eser, s.115-136.

2851 Challaye, s. 40.

2852 Aynı eser, s. 41.

2853 Aynı eser, s. 106.

2854 Aynı eser, s. 108.

2855 Aynı eser, s. 152.

2856 Aynı eser, s. 177.

2857 Aynı eser, s. 92.

2858 Aynı eser, s. 111.

2859 M.Ş.Âlûsî, Bulûğul-Ereb, II, 215-216.

2860 Eliade, Traite, s. 100, 115-117.

2861 Ryckmans, s. 11, 21.

2862 Çağatay, s. 36

2863 Nahl: 16/2; 39, 5

2864 En’am: 6/96

2865 Yunus: 10/5; 71, 16

2866 Fussulet: 41/37

2867 Tekfir: 81/1

2868 Şems: 91/1

2869 Neml: 27/24-25

2870 Fussulet: 41/ 37

2871 bk. İbn Kesîr, VII, 170.

2872 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 364-366.

2873 Eliade Traitğ, s. 143-145. Bu konuda geniş bilgi için, bk. Aynı eser s. 139-164.

2874 Aynı eser, s. 56.

2875 Traitğ, s. 139-140.

2876 Çağatay, s. 36.

2877 İslâm Milletleri ve Devletleri Tarihi, s. 0,12.

2878 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 366-367.

2879 Tab., XXVI, 77.

2880 ez-Zemahşerî, el-Keşşâf, IV, 34.

2881 Necm: 53/49

2882 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 368.

2883 Saffat: 37/124-126

2884 Tab., XXIII, 81-94.

2885 Muf., S. 54-55; TA, VII, 229-230.

2886 Van îmschoot, I, 24-25; E. Jacob, s. 45-46.

2887 E. Jacob, s. 45; krş. Çağatay, s. 57-58.

2888 Km, Çıkış, 20,5; 34, 14

2889 krş, E. Jacob, s. 46.

2890 Km, Hoşea, 2, 21 vdd

2891 Km, Yeremya, 19, 5

2892 Dheüly, Dic. bib., s. 109-110.

2893 Eliade Traitö, s. 85-86; krş. Challaye, 120,138.

2894 krş. Traite, s. 68.

2895 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 368-369.

2896 İbn al Kelbî, s. 30 ve n. 114.

2897 Ryckraans, s. 15, 21, 22; krş. Çağatay, s. 36, 57.

2898 Mesela bk. Tab., 53, 23 tefsirinde; İbn Keşîr, III, 517.

2899 Ryckmans, s. 15.

2900 Çağatay, s. 57.

2901 Aynı eser s. 64.

2902 Aynı eser, s. 74.

2903 Reste, s. 41'den İbn al-Kalbî, Putlar Kitabı, mütercim notu, 131.

2904 Ryckmans, s. 15-16-, krş. Çağatay, s. 57.

2905 Çağatay, s. 43.

2906 Necm: 53/19-20

2907 Necm: 53/21-22

2908 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 369-371.

2909 Ryckmans, s. 15.

2910 İbn al-Kalbî, s. 35. Cahiliye araplarındaki ağaca ibadet konusu hk,, bu ki­tapta mütercim notuna bk. (n. 141,179).

2911 Aynı eser, mütercim notu, 133.

2912 Ryckmans, s. 15.

2913 Prof. Dr. Suad Yıldırım, Kur'an'da Ulûhiyyet, Kayıhan Yayınevi: 371.