Kurs: I fənn: Pedaqogika

Şərq mədəniyyətinin tərbiyə sisteminə

• 
  Şumer, Akkad, Babil, Assuriya (b.e.ə. III minillik- b.e. 100 –cü il)
  
• 
  Qədim Misir (b.e.ə. II minillik)
  
• 
  Qədim Hindistan (b.e.ə. II minillik)
  
• 
  Qədim Çin (b.e.ə. II miniilk)
  
• 
  Qədim türklər (b.e.ə. II miniilk)
  
• 
  Orta əsrlər (XV əsrədək)
  

Qərb mədəniyyətinin tərbiyə sisteminə

• 
  Qədim Yunanıstan (antikdövr, b.e.ə. VII-VI)
  
• 
  Qədim Roma (b.e.ə. VI əsr)
  
• 
  Orta əsrlər (XVI əsrədək)
  
• 
  Yeni dövr (XVII əsrdən indiyədək)
  

İlk pedaqoji fikirlər ayrı-ayrı mülahizələr şəklində bilavasitə fəaliyyət prosesində yaranmışdır. Pеdaqоji fikrin inkişafında təlim-tərbiyə sahəsində xalq kütlələri tərəfindən еmpirik yоlla gündəlik yaşayış şəraitinin təsiri altında fоrmalaşan fikrin, idеyaların, qaydaların, əldə еdilən təcrübələrin, adət-ənənələrin məcmusu оlan xalq pеdaqоgikasının mühüm rоlu olmuşdur.

Cəmiyyətin inkişafının sonrakı dövrlərində elə bir şərait yarandı ki, ictimai inkişafda tərbiyənin xüsusi çəkisi gеtdikcə artmağa başladı. Tеzliklə məlum оldu ki, böyüyən nəslin tərbiyəsi işi ilə cəmiyyətin inkişaf xüsusiyyətləri və tələbləri çоx vaxt üst-üstə düşmür. Təlim-tərbiyə sahəsində mövcud fikirlərin, təcrübələrin ümumiləşdirilməsinə və sistеmləşdirilməsinə, uşaqları həyata hazırlamaq üçün xüsusi fəaliyyət sahəsinə və təlim-tərbiyə müəssisələrinə еhtiyac artmağa başladı.

Bəşəri mədəniyyətin və pedaqoji sistemlərin inkişafını şərti olaraq bu cür sistemləşdirmək olar

Şumerlərpiktoqrafik yazı;ilk məktəblər (edubbalar) – kitabələr evi; müəllim-ata; şagird-övlad; müəllim köməkçisi “böyük qardaş, nəzarətçi”-qamçı tutan;saray və məbəd edubbaları;Hammurabi qanunları;gil kitabələr (məktəb həyatı, didaktik hekayələr, şifahi xalq yaradıcılığı nümunələri)“Bilqamıs” dastanı (12 gil lövhə).

Qədim Misir

“Ptakotepin nəsihəti”, “I Amenemxetin nəsihəti”, “Dauf oğlu Aktoyun nəsihəti”;məktəb gənc nəsli həyata hazırlamalıdır;tərbiyənin məqsədi: öz fikrini müxtəsər söyləyən, taleyin və həyatın çətinliklərinə dözməyi bacaran şəxsiyyətlər yetişdirmək;I dərəcəli məktəb: fəlsəfə, qanunşünaslıq, xəttatlıq, astronomiya, təbabətin əsasları, coğrafiya, musiqi, memarlıq.

Qədim Çin

“syan” (yaşlıların gəncləri öyrətdikləri yer) və “suyu”(gənclərin silah işlətmək öyrəndiyi yer) məktəbləri;tərbiyədə əsas yeri ailə ənənələri tutur;tərbiyənin məqsədi: bilikli, nəzakətli, özünü dərk edən, qəlbində sülh və harmoniya yaratmağı bacaran insan yetişdirmək;daosizm, buddizm, konfusiçilik;Konfusi (Kun–Tszı) (b.e.ə. 551–479). “Hökmlər və söhbətlər”.

Qədim Hindistan

“Mahabharata”, “Bhaqavadqita”;Buddizmin əsası 4 “nəcib həqiqətdən” ibarətdir:Həyat şərdir, çünki əzab - əziyyətlə doludur.Əzab-əziyyət - yaşamaq, hakimiyyət arzusundan doğur.Əzabdan qurtulmağın yolu arzu və pis hərəkətdən imtinadır.Pak əməl sahibi olmalı.

Qədim Türklər

İlk türk dövlətləri: Hun imperatorluğu, Göytürk imperatorluğu.“Tonyukuq”, “Gültəkin”, “Bilgə xaqan”, “Alp Ər Tunqa”, “Şu”, “Oğuz xaqan”, “Ərgənəkon”, “Bozqurd”.Uşaqlara aşılanan üç inam: a) təbiət qüvvələrinə inam; b) ata kultu; c) Göy Tanrı