İqtisadi sistem—iqtisadiyyatın başlıca probleminin həllinin təşkili və idarə olunmasına görə,mövcud məhdud resurslardan istifadə olunması səviyyəsinə görə, eləcə də cəmiyyət və onun üzvlərinin tələbatlarının ödənilməsinə görə, bir-birindən fərqlənən iqtisadi şəraitlərin və amillərin məcmusuna deyilir.
İnsanlar üçün əslində hansı sistemdə yaşamağın heç bir fərqi yoxdur. Bir şərtlə ki, həmin sistem onların maddi, mənəvi və həm də, intellektual tələbatlarını lazımı dərəcədə ödəsin. Amerikalı iqtisadçılar Kembel R. Makkonnell və Stenli L. Bryunun qeyd etdikləri kimi, hər bir iqtisadi sistem aşağıdakı suallara cavab verməlidir:
Nə qədər istehsal edilməlidir? İstehsal prosesində mövcud resurslardan hansı həcmdə nə ya hansı hissəni məşğul etmək və ya istifadə etmək lazımdır?
Nə istehsal edilməlidir? Əmtəələrin və xidətlərin hansı həcmi cəmiyyətin maddi tələbatını daha tam ödəyə bilər?
Bu məhsulu necə istehsal etmək olar? İstehsal necə təşkil olunmalıdır? İstehsalı hansı firmalar həyata keçirməli və hansı texnologiyadan istifadə olunmalıdır?
Kim bu məhsulu əldə etməlidir? Məhsul fərdi istehlakçılar arasında necə bölüşdürülməlidir?
Sistem dəyişiklərə uyğunlaşmağı bacarırmı? Sistem istehlakçı sorğusunda, resursların təchizatında, istehsalın texnologiyasında dəyişikliklərlə əlaqədar olaraq lazımi düzəlişlərə nail ola bilərmi?
Bu suallara hər bir iqtisadi sistem özü cavab tapmalıdır. Bütün iqtisadi sistemlərdə bu problemlər mövcuddur. Dünya təcrübəsi göstərir ki, bazar iqtisadi sistemi daha mütərəqqidir və tərixin təcrübəsindən daha uğurla sınaqdan çıxmışdır.
Kürdədehli Simran,Uçot-İqtisad, Qrup 480
Dostları ilə paylaş: |