Kursun məqsədi

İmpulus neytron-neytron karotajı

Bu üsulada neytronların süxurda yaşama müddəti təyin edilir ki, buda süxurun mineraloji tərkibindən və məsamələri dolduran flüdlərdən asılı olaraq, müxtəlif qiymətə malik olurlar.

İNNK-da süxur ^ müddətləri ərzində döyünəkli olaraq ^ zaman müddəti ərzində sürətli
neytronlarla şualandırılır. Sonra ^ t_öl müddəti ərzində bir neçə yubanma müddətində ( ^ ) neytronların sıxlığı ölçülür. Süxurların sürətli neytronlarla şualandırılması və ölçü proşeşi şəkil 2.7-də verilmişdir. Quyu cihazının əsas elementi generatordur ki, burada sürətli neytronlar
yaratmaq üçün generatora yüksək gərginlik verilir. Generatorda 2D(d,n)³ He və ³T(d,n)⁴He reaksiyaları baş verir, yəni deyterium və ya tritium ^ hissəcikləri ilə bonbalanır.
Neftin su ilə sıxışdırılması zamanı yataqda müxtəlif geoloji proseslər baş verir. Bu proseslər öyrənilmədikdə neft layları tezliklə sulaşır və quyu istismaardan çıxarılır. Neftin su ilə sıxışdırılmasında geoloqları maraqlandıran məsələlər olduqca çoxdur. Lakin, bu məsələlərdən ikisi əsas hesab edilir. Birinci layların istismarı dövrü cari neftdoyumluğun dəyişməsinin dövru öyrənilməsi; ikinci isə neft-qaz, neft-su əlaqələrinin dəyişməsinə nəzarətdir.
Məlum olduğu kimi birinci məsələ kəmərsiz quyularda elektrik karotajı tətbiq etməklə həll edilir. Lakin, istismar quyularında istismar kəməri elektrik karotajının tətbiqinə imkan vermir. Buna görə də digər üsulların tətbiqinin vacibliyi meydana çıxır. Bu üsullardan radioaktiv və akustik karotaj üsullarını, bəzi hallarda termometri tətbiq etmək olar. Əlbətdə ki, doyumluluğun kəmiyyətcə qiymətləndirilməsi ancaq radioaktiv karotaj üsulu olan inplus neytron-neytron karotaj üsulundan istifadə oluna bilər. Digər üsullar isə keyfiyyətcə bu məsələnin həllinə köməklik göstərə bilər.

Şəkil 2.7. İNK-nın şüalandırma və ölçü sxemi. ^

• 
  neytron şüalandırma vaxtı;
  

^{ ю} - ölçü vaxtı; ^{ y}

• 
  neytronun süxurda yaşama vaxtı