Kursun məqsədi

Akustik sement ölçənnin fiziki əsasları

Kəmərarxası sementləmə işinin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi imkanı aşağıdakı xüsusiyyətiə əsaslanır: elastiki dalğkəmər arası əlaqədə akustik kəmər, sement daşı və süxurlarda paylanması baş verir.

Bir sıra laboratoriya təctübəsinnin nəticəsində məlum olmuşdur ki, kəmər, sement həqəsi və süxur arasıda elastiki dalğanın enerjisi ola bilsin kəmərdə, sementdə və ya süxurda hərəkət edən dalğalarınnın xüsusiyyətindən asılıdır. Şəkildən göründüyü kimi kəmərdə dalğanın zəifləmə dərəcəsi mənbədən uzaqlaşdıqca sement-kəmər sərhəddində akustik əlaqəqənin təyininə imkan verir (şək. 2.9):

1. 
   kəmər arxasında sement yoxdur:
   
2. 
   kəmər sement həlqəsi ilə gil qazmağı vasitəsi ilə əlaqədədir, yəni sürüşkən əlaqə mövcuddur;
   
3. 
   kəmər sement həlqəsi ilə möhkəm əlaqədədir;
   

^A0 - kəmədə yayılan ilkin dalğanın amplitudası;

^Ak - kəmərdə yayılan dalğanın amplitudası.
ASÖ – akustik sement ölçən neft sənayesində geniş istifadə edilməkdədir. Bu sement

ölçənin tətbiqi zamanı
^Ak , ^As (süxurda yayılan dalğanın amplitudası) milivoltla, t (birinci

çıxıntıdan hesablanan dalğanın qəbulediciyə çatma müddəti) mikrosaniyə ilə diaqramm şəkində qeyd edilir.

1. 
   daqramda yaxşı sementlənmiş intervalda qiyməti isə maksimuma bərabər olur;
   
2. 
   smentlənməmiş intervalda isə əksi qeyd edilir;
   

^Ak , ^As -nın qiyməti minimuma, t - nin

3. 
   ota qiymətə malik olan halda isə interval qiymən sementlənmiş hesab edilir
   

Şəkil. 2.9.

1. 
   kəmər arxasında sement yoxdur:
   
2. 
   kəmər sement həlqəsi ilə gil qazmağı vasitəsi ilə əlaqədədir, yəni sürüşkən əlaqə mövcuddur;
   
3. 
   kəmər sement həlqəsi ilə möhkəm əlaqədədir; ^A0 - kəmədə yayılan ilkin dalğanın amplitudası; ^Ak - kəmərdə yayılan dalğanın amplitudası.