Kursun məqsədi

Neytron-neytron karotajı

NNK üsulu itisürətli neytronlar mənbəyi ilə süxurları şüalandıran zaman yaranan istilik, yaxud istilik üstü neytronların sıxlığının öyrənilməsinə əsaslanır. Təcrübədə NNK-nın iki modifikasiyasından istifadə olunur:b

1. 
   İstilik neytron-neytron karotajı (NNK_i)
   
2. 
   İstilik üstü neytron-neytron karotajı (NNK_iü)
   

NNK_i-də quyu kəsilişi boyunca istilik neytronlarının sıxlığı, NNK_iü-də istilik üstü neytronların sıxlığı qeyd edilir.
NQK üsulundan fərqli olaraq NNK üsulunda quyu cihazında istifadə edilən detektor

istilik neytronları indikatorundan ibarət olub üç flüorlu bor doldurulmuş qazboşaldıcı sayğac şəklindədir.
(BF₃ )
birləşməsinin buxarı ilə

İstilik üstü neytronları qeyd etmək üçün sayğaclar
^{0.5 mm} qalınlıqlı kadmium və parafin

ekranla örtülür. Kadmium istilik neytronlarını udub sayğaca yalnız istilik üstü neytronlarını buraxır. İstilik üstü neytronlar isə hidrogenli parafində zəifləndirildikdən sonra sayğacda qeyd olunurlar.

edir.
NNK_i – üsulunda zondun uzunluğu
^{30  40 sm} , NNK_iü üsulunda isə
25  40 sm _təşkil

İstilik üstü NNK-nın göstəricisi mühitin hidrogenliyi ilə səciyyələndiyi halda, istiliyə görə NNK-nın göstəricisi mühitin hidrogenliyindən başqa, həm də mühitdə anomal böyük udma xassəli elementlərin, ilk növbədə xlorun olması ilə müəyyən edilir.
İstilik üstü NNK-nın istiliyə görə NNK-dan üstün cəhəti onun göstəricilərinin süxurların litoloji tərkibindən və mühitdə xlorun miqdarından az asılı olmasıdır. Bu səbəbdən də, NNK_i üsuluna görə süxurların məsaməliyini yüksək dəqiqliklə təyin etmək olur. Xüsusilə süxurun gilliliyi ^{15 %} -i aşmadıqda nəticələr daha dəqiq alınır.
İstilik neytronlarının sıxlığına süxurların udma xassələri böyük təsir göstərir. NNK_i üsulu mühitdə xlorun miqdarına çox həssas olduğundan alınan nəticələr lay sularından və qazıma məhlulundan kəskin asılı olur.
NNK_iü üsulunun göstəricisi praktiki olaraq istilik neytronlarını udmaq üçün mühitdəki yüksək en kəsiyinə malik elementlərdən (o cümlədən xlordan) asılı olmur. Odur ki, NNK_iü -nın göstəriciləri NNK_i və NQK üsullarına nisbətən süxurun hidrogenliyi ilə daha sıx əlaqədə olur.
Lakin, NNK_iü–nın tədqiqat radiusu çox kiçik olduğundan üsul geniş tətbiq olunmur.