M. C. AtakiŞİyev n. M.ŞIXƏLİyeva r. N. NurəLİyeva maliYYƏ menecmenti (Dərslik)
Yüklə 0,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kredit xətti
| 8.2. Təmin olunmayan bank krediti
Qısamüddətli təminolunmayan bank kreditləri, «özü özünü likvid edən» kimi müəyyən edilirlər. Çünki bu vəsaitlərə alınan aktivlər və onların gətirdiyi mədaxil, borcu ödəmək üçün kifayət edən pul axınını gətirir. Hal-hazırda banklar, borclunun xüsusi ehtiyacları üçün kommersiya ssudalarını verir. Lakin qısamüddətli və özülikvid olan kredit, mövsümi olaraq debitor borcları və ehtiyatlara ehtiyacı olduğu vaxtda maliyyələşmədə istifadə olunur. Təmin olunmayan qısamüddətli ssudalar, kredit xətləri üzrə və ya təkmilləşdirilmiş borcda, ya da vəsaitlərə olan təsadüfi tələbatda istifadə oluna bilər. Borc öhdəçiliyi formal təsdiq olunan sadə vekseldə, borclu tərəfindən imza olunaraq, müddət, ödəniş məbləği və kreditdən istifadə üçün faiz göstərilərək tərtib olunur. Kredit xətti – bank və onun müştərisi arasında bağlanan müqavilədir. Müqavilədə, müəyyən vaxt ərzində firmanın istifadə edə biləcəyi təmin olunmuş 60 kreditin maksimum həcmi göstərilir. Adətən, müqavilə 1 illik bağlanılır və 1 ildən sonra təzələnə bilər. Əgər bank auditor tərəfindən imzalanmış kompaniyanın fəaliyyəti üzrə hesabatı alarsa və bu fəaliyyəti öyrənmək imkanına malik olarsa, kredit xətti təzələnə bilər. Əgər dövrün qurtarması 31 dekabra təsadüf edərsə, bank bu müddəti marta qədər artıra bilər. Martda bank və borclu görüşərək, gələcək il üçün firmanın kredit tələbatını keçən ilin fəaliyyətinin nəticələrinə görə müəyyənləşdirir. Kreditin həcmi, borclunun kredit qabiliyyətinin bank tərəfindən qiymətləndirilməsi və onun vəsaitlərə olan tələbatı əsasında müəyyənləşir. Bu şərtlərin dəyişilməsi ilə kredit xətti də dəyişilə bilər. Aydındır ki, nağd vəsaitin olması haqqında smeta, borclunun qısamüddətli kreditləşməyə olan tələbatı haqqında dəqiq məlumat verir. Əgər bank razılıq verərsə, firma qısamüddətli ssudanı, adətən, 90 gün üçün götürə bilər. Bəzi banklar kreditləşmənin bu növünə mövsümi və ya müvəqqəti maliyyələşmə kimi baxırlar və onlar tələb edə bilərlər ki, borclu bir müddət bu vəsaitdən istifadə etməsin. Çox vaxt borcludan borcun müəyyən müddətdə, yəni 1-2 ay ərzində ödənməsini də tələb edə bilərlər. Belə ödəniş isə, ssudanın doğrudan da mövsümi xarakter daşıdığını təsdiq edir. Borclu üçün bir çox üstünlüklərinə baxmayaraq, kredit xətti bankın kredit verməsinin formal öhdəçiliyi olmur. Borcluya çox vaxt xəbərdarlıq edilir ki, bank yalnız müəyyən məbləği kredit verə bilər. Əgər il ərzində müəssisənin maliyyə vəziyyəti pisləşərsə, kredit verilməsi dayandırıla bilər. Yüklə 0,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|