M. C. AtakiŞİyev n. M.ŞIXƏLİyeva r. N. NurəLİyeva maliYYƏ menecmenti (Dərslik)

1.3. Maliyyənin idarə edilməsi funksiyaları 
Son illərdə maliyyə direktorunun rolu müəssisənin bütövlükdə idarə olunmasına 
qədər genişləndirilmişdir. Firmalar arasında rəqabətin artması, texnoloji təkmilləşdirmə, 
böhranın mövcudluğu, faiz stavkalarının, vergi qanunauyğunluğunun, dünyada iqtisadi 
dəyanətliliyin dəyişilməsi, maliyyə bazarlarında mənəvi narahatçılığın, müəyyən alver 
xüsusiyyətlərin olması və daha başqa amillər maliyyə direktorunu baş idarəedici rəhbər 
roluna qədər yüksəltmişdir. 
Maliyyə direktoru iki əsas məsələ: 1) müəssisə daxilində fondların səmərəli 
bölüşdürülməsi; 2) daha əlverişli şərtlərlə vəsaitlərin mobilizə edilməsi ilə məşğul olur. 
Bu funksiyaların realizəsində məqsəd isə yenə də səhmdarların rifahının yüksəlməsidir. 
Birinci məsələ üzrə düzgün maliyyə həllərinin qəbulu üçün, maliyyənin idarə 
edilməsi üzrə hüquqi şərtlər, maliyyə bazarların və institutlarının funksiyaları və faiz 
normaları, pul dəyərinə aid olan bəzi anlayışlar öyrənilməlidir. 
Vəsaitləri mobilizə edərək onları bölüşdürmək üçün maliyyə direktoru bu 
prosesləri dəqiq planlaşdırmalıdır. Ən əvvəl nağd pulun hərəkəti proqnozlaşmalı və 
onun firmanın maliyyə vəziyyətinə təsiri qiymətləndirilməlidir. Bu proqnoz əsasında, 
hesabların və başqa öhdəçiliklərin vaxtında ödənişi üçün planda kifayət qədər ləğv edilə 
bilən vəsaitlər nəzərdə tutulmalıdır. Kompaniyada işlərin vəziyyətini nəzarətdə 
saxlamaqdan ötrü maliyyə direktoru normativlər müəyyən etməlidir. 
Maliyyə direktoru firmanın müxtəlif fəaliyyət istiqamətləri arasında vəsaitlərin 
bölüşdürülməsinə nəzarət edir. Odur ki, nağd pul, tez ləğv olunan qiymətli kağızlar, 
debitor borcları və əmtəə-material ehtiyatları ilə bağlı məsələlər öyrənilməlidir. 

---

10 
Ləğvetmənin lazımi səviyyədə olmasının müəyyən edilməsi maliyyə menecmentinin 
əsas məsələlərindən biridir. cari aktivlərin əlverişli ölçüsü onun rentabelliyindən 
asılıdır. 
Maliyyənin idarə edilməsinin ikinci tərəfi fondların əldə edilməsidir. Onların 
mənbələri isə müxtəlifdir. Onlardan hər biri kapitalı təmin edən tərəfindən müəyyən 
edilərək, xarakterizə olunurlar: qiymət, ödəniş müddəti, müəyyən vaxtda mövcudluğu, 
mümkün olan maneələr və b. şərtlər. Bu amillərin əsasında maliyyə direktoru firmanın 
maliyyələşmə mənbələrinin əlverişli uyğunlaşmasını müəyyən etməlidir. 
Maliyyənin idarə edilməsi həm vəsaitlərin firma daxilində bölüşdürülməsi, həm 
də əldə edilməsindən ibarətdir.