M. C. AtakiŞİyev n. M.ŞIXƏLİyeva r. N. NurəLİyeva maliYYƏ menecmenti (Dərslik)
Yüklə 0,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
12.3. Dividendlərin sabitliyi Dividend səviyyəsinin faiz göstəricisindən başqa investorları dividendlərin sabitliyi xarakteristikası da cəlb edir. Sabitlik dedikdə, dividendlərin dəyişilməsi ilə onun, əsasən, artması xətti arasındakı daimi əlaqə başa düşülür. Başqa şərtlərin eyniliyi şəraitində, əgər uzun müddət ərzində sabit dividend alınmasını təmin edib, kompaniyaya fiksə edilmiş mənfəət faizi almaq hüququ verən səhmlərin qiyməti yüksək olacaqdır. Tutaq ki, uzunmüddətli A kompaniyasının dividend səviyyəsi mənfəətin 50%-ni təşkil edir. Kompaniya, mənfəətin dövrü olaraq dəyişilməsinə baxmayaraq, hər il bu faizi səhmdarlara ödəyir. Digər tərəfdən B kompaniyası A kompaniyası kimi mənfəət alır və onun da dividend səviyyəsi mənfəətin 50%-ni təşkil edir. Lakin B kompaniyası ödənişlərin mütləq həcmini mənfəətin dəyişilməsi ilə dəyişdirərək, daha sabit dividend ödəyir. Uzunmüddətli dövrdə hər iki kompaniya tərəfindən ödənilən dividendlərin ümumi məbləği eyni ola bilər. Lakin başqa şərtlərin bərabərliyi şəraitində B kompaniyasının səhmlərinin bazar dəyəri daha yüksək ola bilər. Bəzi investorlar dividendlərin sabitliyi və emitent-kompaniyaya mükafatın verilməsinə daha çox qiymət verirlər. Dividendlərin sabitliyini investorlar yüksək qiymətləndirdikcə, B kompaniyasının ümumi dividend siyasəti A kompaniyasına nisbətən yaxşı olacaqdır. 98 Çünki B kompaniyasının divident siyasəti təkcə mənfəətə nisbətən dividend səviyyəsinin əsl faizindən başqa dividendlərin ödənilmə qaydasını da nəzərə alır. Mənfəət normasının artması ilə dividendləri artırmaq əvəzinə, B kompaniyası yalnız öz üzərinə götürdüyü öhdəçiliklərin yerinə yetirilməsinə əmin olduqda dividendləri artırır. İnvestorlar sabit dividendlər üzrə mükafatı dividendlərin məlumat xüsusiyyətləri, investorların cari gəlirə tələbatı olmadıqda və müəyyən məhkəmə proseduraları aparıldıqda verə bilərlər. Mənfəət aşağı düşdükdə, kompaniya dividend ödənişlərini azaltmırsa, fond bazarı onun səhmlərinə daha çox inanır. Dividendlərin sabitliyi, kompaniya rəhbərliyinin onun gələcəyinə daha çox ümid etdiyini əks edir. Beləliklə, rəhbərlik investorlara dividendlərin məlumat məzmunundan istifadə edərək təsir edə bilər. Lakin rəhbərlik həmişə bazarı aldada bilməz. Əgər mənfəətin azalması uzunmüddətli olarsa, sabit dividendlər sabitlik vəziyyətini əks edə bilməzlər. Dividendlərin sabitliyinə kömək edən daha bir amil vardır. Dövri olaraq gəlir almaq istəyən investorlar sabit dividendi olan kompaniyaya üstünlük verəcəklər: hətta hər iki kompaniya mənfəətin inkişafına eyni istiqamətdə gedirsə və uzunmüddətli dövrdə eyni dividend səviyyəsi göstəricisinə malik olsa da. Baxmayaraq ki, investorlar gəlir əldə etməkdən ötrü öz səhmlərinin bir hissəsini sata bilərlər, onlar öz kapitallarının dağılmasının tərəfdarı olmurlar. Kompaniya dividendi azaltdıqda, mənfəət o qədər də yüksək olmur və səhmlərin bazar dəyəri də azalır. Beləliklə, investorlar bir neçə səhmi satıb gəlir əldə etmək imkanına malik olsalar da, dividend sabitliyinə daha çox üstünlük verirlər. Bəzi investorlar üçün, səhmlərin alınmasına icazə almaqdan ötrü hüquqi nöqteyi- nəzərdən dividend sabitliyi əsas ola bilər. Müxtəlif dövlət təşkilatları qiymətli kağızların reyestrini təşkil edirlər ki, onlara təqaüd fondları, əmanət bankları, sığorta kompaniyaları, inanılmış şəxslər vəsaitlərini investisiya edə bilərlər. Kompaniyaların qiymətli kağızlarının bu siyahıya düşməsindən ötrü onun səhmləri fasiləsiz dividend gətirməlidir. Ödənişlərin saxlanması və ya məbləğin kəskin azalması kompaniyanın rəsmi siyahıdan çıxarılmasına səbəb ola bilər. Dividendlərin sabitliyinin səhmlərin bazar dəyərinə təsiri o qədər də dərindən öyrənilməyib. Böyük miqdarda səhmlər portfeli əsasında dividendlərin sabitliyi ilə səhmlərin dəyər qiymətləndirilməsi arasındakı asılılıq öyrənilməyib. Buna baxmayaraq, kompaniyaların çoxu dividend ödənişinin sabitliyinə çalışırlar. Bu da dividend sabitliyinin firmanın dəyərinə müsbət təsirini bir növ təsdiq etmiş olur. 99 Bir çox kompaniyalar uzunmüddətli dövr üçün dividend səviyyəsinin plan göstəricilərinin müəyyən edilməsi siyasətini aparırlar. Djon Lintner təsdiq edir ki, dividendlər mənfəətin dəyişilməsinə müəyyən lağla reaksiya verirlər. Belə ki, mənfəət artıb müəyyən yeni səviyyəyə çatdıqda, həmin mənfəət artımının saxlanılması mümkün olduqda, kompaniya dividendi artırır. Kompaniya, həmçinin nağd dividend ödənilməsinin mütləq həcmini də azaltmağa çalışmır. Bu amillər isə mənfəətin dəyişilməsi ilə dividendlərin dəyişilməsi arasında müəyyən lağın olmasını əks etdirir. Bu lağ iqtisadi yüksəliş mərhələsində daha çox gözə çarpır, bu zaman xalis mənfəət artımı dividendlərə nisbətən çox olur. İşçi aktivliyi aşağı düşdükdə xalis mənfəətin səviyyəsi dividendlərə nisbətən azalır. Yüklə 0,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|