Uzunlik — asosiy fizik kattaliklardan biri.
Uzunlik —chiziqlarning sonli xarakteristikasi. Kesma uzunligi uning uchlari orasidagi masofaga teng. Siniq chiziq uzunligi uni tashkil qiluvchi kesmalar uzunliklari yigʻindisiga teng. Regulyar chiziq uzunligi unga ichki chizilgan siniq chiziqlar uzunliklari yuqori chegarasiga teng. Regulyar chiziq uzunligi chekli son boʻladi.
Uzunlik so'zi predmet o'lchamlarini (uzinligi, eni, baladligi,chuqurligi) anglatib, eng yaqin va eng uzoq nuqtalar orasidagi masofa (kuzatuvchiga nisbatan), ya'ni fazodagi ikki nuqta orasidagi masofadir (trayektoriya, yo'l, to'lqin uzunligi va boshq.).
Xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Belgilanishi: uzunlikning holatlariga bog'liq xolda har xir bo'lishi munkin (s, l, d, h, a, b, c...)
Asosiy o'lchov birligi: metr, (m)
Boshqa birliklari: kilometr (km), detsimetr (dm), santimetr (sm), millimetr (mm), mikrometr (μm), angstrem
Astronomiyadagi birliklari: astronomik birlik (a.birl.), Yorug'lik yili (1 yor. yili)
Ingliz-amerika birliklari: dyuym, fut, mil, dengiz mili
Tarixiy birliklari: lokot, versta va boshq.
O'lchov asbob uskunalari: chizg'ich, tasma, Mikrometr (asbob), Shtangenasbob va boshq.
Chiziqni bo'linishning minimal narxi - millimetr. Belgilangan: mm. Santimetr katta bo'linishlar bilan ko'rsatilgan. Bir santimetrda 10 millimetr bor.
Santimetr har biri besh millimetrdan kichikroq bo'linish bilan yarmiga bo'linadi. Santimetr deb ataladi: qarang
Segmentni o'lchash uchun o'lchagich rasmda ko'rsatilganidek, o'lchangan segmentning boshiga nolga bo'linish bilan biriktirilgan. Segment tugaydigan bo'linma - bu segmentning uzunligi. Rasmdagi segmentning uzunligi 5 sm yoki 50 mm
. Keling, turli uzunlik birliklarini konvertatsiya qilishning bir nechta misollarini ko'rib chiqaylik:
Misol uchun, biz 1 m 30 smni santimetrga aylantirishimiz kerak. Biz buni bilamiz 1 metr 100 santimetrga teng. Ma'lum bo'lishicha:
100 sm + 30 sm = 130 sm
Teskari tarjima uchun biz yuz santimetrni ajratamiz - bu 1 m va yana 30 sm qoladi Javob: 1 m 30 sm.
Agar biz santimetrni millimetrda ifodalamoqchi bo'lsak, buni unutmang 1 santimetr 10 millimetrga teng.
Masalan, 28 sm ni millimetrga aylantiramiz: 28 × 10 = 280
Shunday qilib, 28 sm - 280 mm.
