Mała encyklopedia kultury antycznej

jambelegus

352

jambiczny senar

w poezji greckiej obowiązkowo krótkie, mogą być długie w rzymskim dramacie okresu repu­blikańskiego; unika się jedynie wypełniania ich zgłoskami o silnym akcencie wyrazowym. Wobec tego każda stopa jambiczna, z wyjątkiem ostat­niej w wierszu, może być zastąpiona nie tylko przez trybrach, lecz także przez spondej, daktyl, anapest, a ponadto jeszcze przez proceleusma-tyk '-'^ó'-^, którego • użycie jest jednak prze­ważnie ograniczone do pierwszej stopy. J. rzym­skie, których jednostką jest nie" metrum, lecz stopa, występują jako sonary, septenary i ok-tonary oraz rzadziej używane i niewłaściwą nazwę noszące dymetry (są to bowiem w istocie rzeczy tetrapodie jambiczne). Od I w. p.n.e. j. te ukazują się już tylko sporadycznie, a miejsce ich zajmują budowane na wzór grecki dymetry, trymetry i tetrametry. Obok nich w nielicznych utworach poezji rzymskiej pojawiają się czyste j., w których wsaystkie tezy są krótkie, a arsy nigdy nie ulegają rozwiązaniom.

jambelegus (łac. iambelegus) 1. w metryce greckiej terminem tym oznacza się wiersz o sche­macie o_l^-'_o ] _<-"-'-L'"' ^-"^, stanowiący połączenie jambicznej trypodii katalektycznej o — '"' J- ct z daktyliczną trypodią katalek-tyczną (czyli hemiepes) —'-"»'— ^"-' ^. Wiersz ten występuje w strofach liryki chóralnej i dra­matu. 2. w metryce łacińskiej — wiersz, który jest połączeniem jambicznego dymetru akatalek-tycznego o_^_l|oJ_^_ z daktyliczną try­podią katalektyczną (hemiepes) —•"'^'—'-'^-"ź, np. Horacy Epody 13, 12: imicte, mortalis dea | nate puer Thetide — — ^ —— — '-' — ] | —'-"^—^•^ó. obie części składowe oddzie­lone są zawsze dierezą. Zgłoska poprzedzająca dierezę jest pod względem iloczasu obojętna, a więc może być również krótka.

jambiczne skrócenie zjawisko językowe polega­jące na przejściu grupy jambicznej '-' — w grupę pyrrichiczną '- ^. Zjawisko to występowało w łacińskiej mowie potocznej, w której przy szybkim mówieniu słowa jambiczne, np. ego — •-' mitii ^—, przechodziły w słowa pyrrichiczne ego ^\-'^¹, mihi '"''"'. Obecnie j. s. jest dla nas uchwytne tylko w łacińskich tekstach poetyckich, gdzie świadczy o nim zmieniony iloczas niektó­rych zgłosek, pierwotnie długich z natury lub z pozycji. Reguła określająca warunki, w jakich mogło zachodzić w poezji łacińskiej j. s; nazywa się prawem skracania jambów (po łacinie breyis

brevians). Reguła ta brzmi następująco: grupa jambiczna może przejść w grupę pyrrichiczną, jeżeli "na pierwszej zgłosce tej grupy spoczywa iktus wierszowy lub jeżeli taki iktus posiada zgłoska bezpośrednio po tej grupie następująca, oraz jeżeli grupa w całości stanowi tezę lub arsę jakiejś stopy. J. s. może występować nie tylko na końcu, lecz także w środku i na początku wyrazu. Z j. s. najczęściej spotykamy się w komedii rzymskiej, która wierniej niż inne gatunki lite­rackie oddaje ton mowy potocznej.

jambiczny dymetr wiersz składający się z dwu metrów jambicznych o schemacie o _ \j _L | o _ ^ ^i. w strofach lirycznych dramatu grec­kiego ma budowę swobodną. Dopuszczalne są zastępstwa i rozwiązania. U Arystofanesa wystę­puje w długich systemach. J. d. rzymskiego dra­matu okresu republikańskiego to w istocie rzeczy tetrapodia jambiczna, równa w swej budowie czterem ostatnim stopom senara, a także okto-nara jambicznego. W każdej stopie z wyjątkiem ostatniej dopuszczalna jest długa teza, a więc spondej i jego rozwiązania. J. d. w greckiej po­staci, tj. mający v/ tezach parzystych wyłącznie zgłoski krótkie, znajdujemy u Horacego (w Epo-dach) u Seneki, Prudencjusza i u innych po­etów. •

jambiczny oktonar wiersz używany w rzym­skim dramacie okresu republikańskiego odpo­wiednik greckiego tetrametru jambicznego aka-talektycznego. Składa się z ośmiu pełnych stóp jambicznych '"'—, z których każda, z wyjątkiem ostatniej może być zastąpiona przez spondej l- — i rozwiązana na trybrach \-ió'^', daktyl —^-"-', anapest s-^^— lub proceleusmatyk ^>-^ó^'. Wiersz ten ma więc schemat: s^y <^|^y s^ | ^^ ^\^ l ^\^ \Lf^J \ ^"^ <^^ | ^^ ^i\^ j | ^y.^i \ ^-i^t. (O zastępstwach i rozwiąza­niach zob. teija?nb). W budowie poszczególnych stóp obowiązują te same prawidła, co w sonarze (zob. jambiczny senar). Oktonar może mieć dierezę po stopie czwartej, wtedy stopa ta musi być czystym jambem; w dierezie dopuszczalny jest hiatus i syllaba anceps.

jambiczny senar rzymski odpowiednik grec­kiego trymetru jambicznego, występuje w rzym­skim dramacie okresu republikańskiego jako za­sadniczy wiersz dialogu, a w okresie później­szym — u autora mimów Publiliusa Syrusa i baj­kopisarza Fedrusa. Wiersz ten składa się z sześciu stóp jambicznych '->—, w których w przeci-

jambiczny septcnar

353

jambiczny trymetr kulawy

wieństwie do trymetru również tezy parzyste, z wyjątkiem ostatniej, mogą być długie. Po­nieważ każda długa teza jak i arsa, z wyjątkiem ostatniej, może być rozwiązana na dwie krótkie, schemat możliwości w j. s. przedstawia się następująco: '-^ysŁła' | vys^ | yy^! | ^y •^ | ^y !^ | ^ -a;: O dopuszczalnych za­stępstwach i rozwiązaniach zob. jamb. Widocz­na jest w sonarze dążność do jak największego ograniczenia niezgodności między iktusem wier­szowym a akcentem wyrazowym. Nazwę senarius purus, senar czysty, otrzymał wiersz składający się z 6 czystych jambów; nie są w nim dopusz­czalne zastępstwa ani rozwiązania. Wiersz ten występuje u Katullusa (utwór 4 i 20), u Hora­cego (Epod. 16), u Wergilego w Cataleptonie i w Priapeach.

jambiczny septenar wiersz używany w rzymskiej komedii okresu republikańskiego, odpowiednik greckiego tetrametru jambicznego katalektycznego. Składa się z siedmiu pełnych stóp jambicz-nych ^^- i jednej zgłoski dodatkowej. Każda stopa jambiczna (także siódma) może być za­stąpiona spondejem —l- i rozwiązana na try-brach ^^1^-1, daktyl —^"~¹, anapest '-"^-^. lub proceleusmatyk ^'-'ó'^. Wiersz ma więc sche­mat: ^^'a'^ | ^^ ^i.^'| ^^'a'^'| s^ Ła"a! | !>^! ł^=! |ł.'y^^'|vyv^ |o. (O zastępstwach i rozwią­zaniach, zob. też jamb). Wiersz ma zwykle dierezę po stopie czwartej i wtedy stopa ta jest obowiązkowo czystym jambem.

jambiczny tetrametr akatalektyczny wiersz skła­dający się z czterech metrów jambicznych o_^.L | ^.!-"'_ | o.L<^.L | o.i'-'^'. Wiersz ten występuje w poezji greckiej u liryków Alkajosa i Alkmana oraz w strofach lirycznych dramatu; użyty jest również jako wiersz dialogu w Tropicielach, dramacie satyrowym Sofoklesa. Zastępstwa i rozwiązania (zob. jamb) są dopusz­czalne, ale rzadkie. Przestrzegane jest prawo Persona (zob. jambiczny trymetr akatalektyczny). 'Diereza po 4. stopie często występuje, nie jest jednak obowiązująca. Rzymskim odpowiedni­kiem j. t. a. jest jambiczny oktonar (zob.).

jambiczny tetrametr katalektyczny wiersz o schemacie c;-l'-/-'-l c'_^_L| c;_L'^_ | 'a:-Lo, zwany również versus Hipponacteus. Jest to ulu­biony wiersz starej komedii attyckiej, gdzie występuje zarówno w dialogu, jak i w par­tiach śpiewanych. Rzymskim odpowiednikiem j. t. k. jest jambiczny septenar. Tetrametru

w greckiej formie, tj. z tezami parzystymi krót­kimi, użył Katullus w utworze 25.

jambiczny trymetr akatalektyczny wiersz skła­dający się z trzech metrów jambicznych z ce­zurą najczęściej po trzeciej tezie (penthemimereś), rzadziej po tezie czwartej (hephthemimeres):

vL'^i— | 0.1^.1 | o.L^ia;. W poezji grec­kiej używany był trymetr jambiczny przez jam-bografów oraz jako wiersz dialogu w tragedii, komedii i w dramacie satyrowym. Najbardziej surowy w budowie był trymetr jambografów, swobodniejszy jest trymetr tragedii, najwięcej zaś dowolności wykazuje trymetr komedii, do którego pod pewnymi względami zbliżony jest trymetr dramatu satyrowego. Trymetr jambo­grafów ma najwięcej czystych jambów, rozwią­zania i anaklaza zachodzą w nim rzadko, ana-pestów się unika, obowiązuje bezwzględnie pra­wo Persona (koniec wyrazu po tezie 5. dopusz­czalny jest tylko wtedy, gdy jest ona krótka. Jeżeli zgłoska ta jest długa, to wyraz kończący się tutaj musi stanowić z wyrazem następnym całość syntaktyczną). Rzymskim odpowiednikiem /'. t. jest senar (zob. jambiczny senar). J. t. w grec­kiej postaci, tj. z krótkimi tezami parzystymi, występuje w rzymskiej poezji po raz pierwszy u Warrona; następnie używali go Katullus, Wergiliusz w Cataleptonie, Horacy w Epodach, Seneka, Petroniusz i in.

jambiczny trymetr katalektyczny wiersz o sche­macie o —'-' ^-|o _'-' i.\\j _^ł. Wiersz ten był używany przez Archilocha w dystychu, w połą­czeniu z wierszem archilochijskim. Podobnie u Horacego j. t. k. występuje zawsze w po­łączeniu z innymi wierszami (z wierszem archi­lochijskim Carm. I 4., z dymetrem trocheicz-nym katalektycznym Carm. II 18). Cezura przy­pada u Horacego zawsze po tezie 3. Teza 5. jest zawsze krótka.

jambiczny trymetr kulawy czyli cholijamb (gr, choliambos, łac. choliambus) jest to trymetr jambiczny, w którym ostatnia stopa nie jest jambem, lecz spondejem: ^ — ^ -^- ] o.'_ v-' .L | o__^. Cezura znajduje się przeważnie po tezie 3., rzadziej po tezie 4. Rozwiązania (zob. jamb) są dopuszczalne głównie w trzech pierw­szych stopach, ale rzadkie. W poezji rzymskiej używał często cholijambów Katullus, który wzorował się na technice Kallimacha. Wg tej samej zasady tworzą cholijamby późniejsi poeci rzymscy. W cholijambach łacińskich iktus wier-
Jamblich

354

Janus

szowy zgadza się przeważnie z akcentem wyra­zowym. W stopie 6. akcent spoczywa zawsze na przedostatniej zgłosce wiersza. Twórcą j. t. k. był Hipponaks z Efezu.

Jamblich (Jamblichos) 1. J. z Babilonu lub z Syrii (II w. n.e.), autor powieści Babyloniaka (Opowieści babilońskie), której treścią jest mi­łość Rodanesa do Sinonidy; wyjątek z tej po­wieści zachowany jest u Focjusza. 2. J.Z Chal-kis w Celesyrii (ok. 250-ok. 325 n.e.), filozof neoplatoński, żył za Konstantyna W., uczeń Por-firiusza i Anatoliosa, autor dzieła pt. Perl Pytha-goru hajreseos (Nauki pitagorejskie) w 10 księ­gach, z których każda tworzyła oddzielną całość;

zachowane wyjątki z 5 ksiąg.

jambografowie — autorzy jambiczni. Wiersz jambiczny jest pochodzenia ludowego i ma swoje •źródło w kulcie bogini Demeter. Pieśni jambiczne śpiewano w czasie wesołych świąt rolniczych;

miały one charakter złośliwy i były wymierzone przeciw pojedynczym osobom lub grupom. Za twórcę literackiego wiersza jambicznego uważa się Archilocha z Paros z VII w. p.n.e. Do wy­bitnych przedstawicieli jambografii greckiej za­liczali już starożytni współczesnego Archilochowi Semonidesa z Amorgos oraz Hipponaksa z Efezu z VI w. p.n.e. oraz Ananiosa, jamby pisał także Solon. W okresie aleksandryjskim pisali jamby:

Kallimach, Ajschrion z Samos; Fojniks z Kolo-fonu, Parmenon z Bizancjum, Hennejas z Ku-rion. W Rzymie uprawiali poezję jambiczną:

Puriusz Bibakulus, Katullus, Kalwus, Horacy w Epodach, Marcjalis i Auzoniusz. W jambach literackich przez cały ciąg historycznego roz­woju zachował się, z nielicznymi wyjątkami, ów charakter złośliwej inwektywy, satyry i krytyki, który cechował jamby u kolebki, w ludowych pieśniach śpiewanych w czasie świąt na cześć urodzajów.

Jamos mit. syn Apollina i córki Posejdona, Euadne, wieszczek, który przepowiadał w Olimpii przyszłość z lotu ptaka i palących się zwierząt ofiarnych. Od niego wywodził się ród Jamidów, kapłanów Zeusa w Olimpii.

Jan z Ludziska (urn. 1477) lekarz krakowski, jeden z pierwszych krzewicieli haseł humanizmu w Polsce, promowany doktor medycyny Uniwer­sytetu Padewskiego, główny mówca w czasie uroczystości akademickich. W mowach swoich nawoływał do reformy wymowy, stawiając za wzór Demostenesa i Cycerona.

Jan z Wiślicy (Joannes Yisliciensis lub Visli

cius, ur. ok. 1490) poeta nowołaciński, uczeń Pawła z Krosna, autor poematu epickiego o wojnie z Krzyżakami pt. Belli Prutem llbelli tres (Kraków 1516). Dzieło J. z Wiślicy wydał z pierwodruku Bronisław Kruczkiewicz w Corpus wtiguissimorum poetarum Poloniae Latinorum tom 2, 1887.

Jan Zlotousty (Joannes Chrysostomos, 347 -- 407 n.e.) z Etiopii, arcybiskup Konstantyno­pola, ojciec Kościoła greckiego, uczeń wybitnego retora pogańskiego Libaniosa, pisał swe kazania najczystszym dialektem attyckim i świadomie wzorował się na Demostenesie. Zraził sobie sfery dworskie odwagą, z jaką piętnował roz­wiązłość obyczajów; zmarł na wygnaniu.

Janicki Klemens (1516-1543) poeta nowo­łaciński, syn wielkopolskiego chłopa ze wsi Januszkowo, kształcił się w poznańskiej szkole Lubrańskiego, pełnił obowiązki sekretarza na dworze arcybiskupa gnieźnieńskiego Krzyckiego, po którego śmierci przebywał na dworze woje­wody krakowskiego Piotra Kmity. W r. 1538 wyjechał na koszt Kmity na Uniwersytet Pa­dewski, gdzie studiował filozofię; uzyskał dok­torat z filozofii, a także — laur poetycki, jako jeden z pierwszych wśród poetów polskich poeta laureatus. Po powrocie do kraju zmarł na po­czątku r. 1543. Twórczość J. obejmuje: Vitae Archiepiscoporum Gnesnensium (Żywoty arcybi­skupów gnieźnieńskich), Vitae regum Polonurum (Żywoty królów polskich), Querela reipublicae regni Poloniae (Skarga Rzeczypospolitej Polskiej), In Polonie! yestitus varietatem diahgus (Na roz­maitość ubiorów polskich). Najważniejsze jednak dzieło 'J. stanowią elegie i epigramy pisane przez poetę od najwcześniejszej młodości przez całe życie, wydane jako Tristium liber I; Yariarum elegiarum liber I; Epigrammatum liber I. Wzo­rem dla J. były tu utwory Owidiusza: Tristia i Ex Ponto. Pisma J. wydał Ludwik Ćwikliński w Corpus antiquissinwrum poetarum Poloniae Latinorum, 1930.

Janus (łac. lanus) mit. jedno z najstarszych bóstw italskich. W Rzymie był czczony od po­czątku powstania republiki jako bóg wszelkiego początku, bóg drzwi i bram domów, miasta i ca­łego państwa. Był czczony na równi z Jowiszem i również nosił przydomek Pater. Na jego cześć nazwano pierwszy miesiąc roku rzymskiego lanuarius oraz wzgórze laniculum, na którym, wg tradycji, Romulus wzniósł pierwszą twier­dzę (legenda przypisywała nawet wzniesienie

Japet

355

Jokasta

twierdzy samemu bogu). Na Forum Romanum znajdowała się świątynia /., którą konsul otwierał po wypowiedzeniu wojny; wojsko przechodziło przez mą, aby uzyskać błogosławieństwo boga przed wyruszeniem na wojnę. Gdy panował spokój bramy świątyni zamykano. Głównym atrybutem boga były klucze i latka.

Japet (Japetos) mit. Tytan, syn Uranosa i Gai, mąż Okeanidy Klimeny (lub Azji), ojciec Prometeusza, Epimeteusza, Atlasa i Menojtiosa. Brał udział w buncie przeciw Zeusowi, za co został strącony do Tartaru. Wg innej wersji, był gigantem, synem Tartarosa i Gai.

Japydowie (lapydes) lud pochodzenia illiryjsko--celtyckiego, zamieszkujący najbardziej na północ wysunięty kraniec Dlirii. Pokonani w r. 128 p.n.e. przez Rzymian, zostali za czasów Augusta złą­czeni w jedną prowincję z Liburnią.

Japygia (łac. Japygia, gr. Japygfd) nazwa na­dawana przez Greków Kalabrii.

Japygowie (lapyges) plemię w Kalabrii; za­chowało odrębność narodową, do początków państwa rzymskiego, następnie uległo hellenizacji, a potem romanizacji.

Japyks mit. syn Dedala, który przybył do Italii i wg legendy założył kolonię nazwaną od jego imienia lapygia.

Jarbas mit. król Getulów, syn Jowisza i Ga-ramantydy, odrzucony konkurent królowej kar-tagińskiej, Dydony.

jarzmo zob. iugum.

jazda zob. eąwtatus.

Jazjon (Jasion) mit. syn Zeusa i córki Atlasa Elektry, brat Dardanosa, kochanek bogini Demetry, ojciec Plutosa; wtajemniczony przez Zeusa w misteria Demetry na wyspie Samotrake, krzewił je następnie wśród ludzi.

Jazon (lasoń) syn Ajzona, króla Jolkos, usu­niętego z tronu przez Peliasa. Do dwudziestego roku życia wychowywał się u Chirona. Gdy był dojrzałym młodzieńcem, powrócił do Jolkos i zażądał od Peliasa zwrotu królestwa. Pelias zgodził się pod warunkiem zdobycia przez J. złotego runa. J. przygotował wyprawę i na okrę­cie Argo wyruszył na czele gromady bohaterów (zob. Argonauci) do Kolchidy. Król Kolchidy, Ajetes, zgodził się wydać złote runo, jeśli /. do­kona trzech czynów: zaorze pole spiżowymi by­kami Hefajstosa, pokona wojowników wyrosłych z rozsianych smoczych zębów i zabije smoka, który strzeże złotego runa. Przy pomocy czaro­dziejki Medei, córki Ajetesa, udało się J. po­konać przeszkody i zdobyć złote runo. Z Medeą wrócił do Jolkos, gdzie wywarł zemstę na Peliasie. Poznawszy królewnę Kreuzę porzucił dla niej Medeę, która za zdradę zemściła się zabijając rywalkę i własne dzieci.

Jazygowie (lazyges) lud sarmacki mieszkający nad brzegami Morza Czarnego i Palus Maeotis.

Jerozolima (Hierosolyma, lerosolyma, lerusalem) miasto w Palestynie na południo-wschód od Morza Martwego. Dawid uczynił miasto stolicą Palestyny, z twierdzą na górze Syjon; za Salomona powstały obwarowania miasta, świą­tynia i pałac królewski. /. zniszczona w r. 587 p.n.e. przez Nabuchodonozora, króla Asyrii, wraca do stanu rozkwitu po powrocie Żydów z wygnania, w roku 458 p.n.e. W IV w. p.n.e. zostaje zajęta najpierw przez Aleksandra Wiel­kiego, następnie przechodzi pod władzę królów macedońsko-syryjskich (Antioch Epifanes); od­zyskuje niezależność dzięki Machabeuszom w poł. n w. p.n.e. Zdobyta przez Pompejusza w r. 64 p.n.e., staje się stolicą Heroda. W latach 65 --70 n.e., podczas powstań Żydów przeciw ucis­kowi Rzymian, cesarz Tytus obiegł miasto, zdo­był je i zburzył świątynię. Po ponownym powsta­niu Żydów w roku 135 n.e. miasto zostało zdobyte i zburzone przez cesarza Hadriana, który na jego miejscu założył kolonię nymską Aelia Capitolina. Za Konstantyna Wielkiego miasto odzyskało swą pierwotną nazwę.

Jezienicki Michał (1859-1935) docent filologii klasycznej na Uniwersytecie Lwowskim, znawca Platona, autor cennej pracy o Lukrecjuszu; opra­cował wydanie listów Pseudo-Ursyna, Ursyna i Wawrzyńca Korwina, zajmował się także twórczością Janickiego, Pawła z Krosna, Jana z Wiślicy i in.

jeźdźcy zob. hippeis.

Joaones zob. Jan

Joannes Lydos zob. Lydos Joamies.

Jobates mit. król Lidii, teść króla Projtosa;

po zwycięstwie Bellerofonta nad Chimerą oddał mu za żonę swą drugą córkę i odstąpił połowę królestwa.

Jofon (fophon, V/IV w. p.n.e.) syn Sofoklesa, również poeta tragiczny; zachowało się 6 tytu­łów jego tragedii i 2 fragmenty.

Jokasta (także Epikaste) mit. królewna tebańska, siostra Kreona, żona Lajosa, z którym miała syna Edypa; później poślubiła go i miała z nim synów Eteoklesa i Polinejkesa oraz córki Antygonę i Ismenę; dowiedziawszy się

Jolaos

356

Józef Flawiusz

o popełnionym przez siebie nieświadomie kazi­rodztwie, popełniła samobójstwo (zob. Edyp).

Jolaos mit. syn Ifiklesa, serdeczny przyjaciel i nieodłączny towarzysz Heraklesa.

Jole mit. córka króla Ojchalii, Eurytosa, porwana przez Heraklesa.

Jolkós dziś Volos; starożytne miasto w Tesalii w pobliżu Zatoki Pagasyjskiej u stóp góry Pelion, skolonizowane najpierw przez Orchomenos. Mia­sto rodzinne Jazona, przywódcy mitycznych Ar­gonautów.

Jonia (gr. lonfa) kraj położony na zachodnich wybrzeżach Azji Mniejszej, rozciągający się od rzeki Hermos do zatoki Bargylikos. Dogodne porty i rozliczne wyspy -aa Morzu Egejskim sprzyjały rozwojowi handlu i rzemiosła w mia­stach jońskich leżących na szlaku handlowym między Wschodem i Zachodem. J. zamieszki­wały pierwotnie plemiona meońskie i karyjskie, później zaś Jończycy, którzy wg legendy, mieli tu przybyć z Attyki i Peloponezu po inwazji Dorów w XI w. p.n.e.j prowadzeni przez Neleusa i Androklosa, synów Kodrosa; utworzyli kon­federację dwunastu miast (Milet, Efez, Pokaja. Erytraj, Klazomenaj, Teos, Kolofon, Priene, Lebedos, Myus oraz miasta Samos i Chios). Jończycy stworzyli wysoką cywilizację, odzna­czyli się również wybitnie na polu filozofii (Tales, Anaksymander, Anaksymenes, Ksenofa-nes, Anaksagoras), poezji (Homer, Mimnermos, Anakreont), sztuki (wielkie dzieła architektury i plastyki jońskiej). Brali też czynny udział w ko­lonizacji greckiej VIII-VI w. p.n.e. Jończyków podbili w r. 600 p.n.e. Lidyjczycy, później Per­sowie (r. 546 p.n.e.), przeciw którym Milet podniósł bunt w r., 500 p.n.e., zapoczątkowując tym okres wojen perskich (490-479 p.n.e.). Pokój Kimona w r. 449 p.n.e. przywrócił im wolność. Od r. 389 p.n.e. na mocy pokoju An-talkidasa J. dostaje się ponownie pod władzę Persów. W czasach rzymskich, od r. 133 p.n.e. J. stanowiła część prowincji Asia.

jonik metrum, w, którym po dwu zgłoskach krótkich następują dwie zgłoski długie: ^^'-L-1 lub odwrotnie, dwie krótkie poprzedzone są przez dwie zgłoski długie: -L-L^^. J. zaczy­nający się od-części słabszej nazywa się ionicus a mimre, zaczynający się od części mocniejszej (długiej) nazywa .się ionicus a maiore. Pierwsza i ostatnia zgłoska każdego j. może być pod względem iloczasu obojętna. Krótkie mogą ule­gać ściągnięciu, tak że zamiast j. może wystą­pić molossus: ——-L (zamiast j. a minore) lub _-L— (zamiast j. a maiore). Długie mogą być rozwiązane na krótkie, np. ionicus a minore może być zastąpiony przez '"' ^ — ^ ^-i lub '^'^ó-'-^'. Rozwiązania obydwóch długich, np. ^y^ó^ó^ zamiast ^'^'-Ll. lub kombinacja rozwiązania z kontrakcją, np. ^^-i—— zamiast _—¹"'^' zachodzą rzadko. Charakterystycznym zjawiskiem dla /'. jest anaklaza, polegająca na przestawieniu elementu długiego z krótkim. W wyniku anaklazy dymetr joński ^ ^-' -L -L | ]^"^-^—^. przechodzi w ^-'^-'-i •"'!_'-/-'l—, a y, -L -L^i ^ w metrum trocheiczne -L'"' -L'-'. /. a mimre znajdujemy w poezji greckiej zarówno w liryce monodycznej, jak i chóralnej -oraz w dramacie. Występują one w postaci dymetrów, trymetrów i tetrametrow akatalektycznych i katalektycznych lub w dłuższych systemach. Najbardziej pospolitym wierszem jest dymetr akatalektyczny z anaklaza (zob. annkreontejski wiersz). Z tetrametru katalektycznego wywodzi się metrum zwane galliambicum (zob. gallijamby).