Mała encyklopedia kultury antycznej

Kallikles 1. sofista ateński wyznający teorię prawa silniejszego, występujący w Gorglaszu Platona. 2. malarz grecki epoki hellenistycznej, wspomniany przez Pliniusza obok Kalatesa jako miniaturzysta. Obrazki jego miały posiadać 4 digiti wysokości (ok. 75 mm).

Kallikrates 1. grecki architekt i przedsiębiorca działający w Atenach w drugiej poł. V w. p.n.e. jako główny architekt świątyni Ateny Nike oraz przedsiębiorca budowlany i najbliższy współ­pracownik architekta Iktinosa przy budowie Partenonu. K. był również zajęty przy budowie tzw. długich murów, łączących Ateny z Pireusem. 2. dowódca Syrakuzańczyków, walczył z Ateńczykami w r. 415 p.n.e., w czasie wojny peloponeskiej.

Kallikratidas naczelny dowódca floty spar­tańskiej w czasie wojny peloponeskiej; doznał od Ateńczyków klęski w bitwie morskiej pod Arginuzami w r. 406 p.n.e. i poniósł śmierć.

Kalliksenos główny inspirator oskarżenia i sprawca wyroku skazującego na śmierć zwy­cięskich wodzów w bitwie pod Arginuzami w r. 406 p.n.e. Gdy po wykonaniu wyroku, Ateńczycy, żałując popełnionej niesprawiedli­wości, pociągnęli do odpowiedzialności K., ten opuścił Ateny, do których wrócił po amnestii w r. 403. Wkrótce umarł.

Kallimach (gr. Kallimachos) 1. K. z Kyreny (ok. r. 310 - ok. 240), największy poeta okresu aleksandryjskiego, autor epyllionów (Hekale), idylli lirycznych, elegii dworskich i ajtiologicz-nych (Ajtia), jambów, hymnów, epigramów o wielce urozmaiconej treści. Był mistrzem małych form, a przeciwnikiem długich poema­tów cyklicznych. Jego utwory ajtiologiczne od­znaczały się wielką erudycją; poeta unikał opo­wiadania znanych mitów i starał się, wyszukiwać jak najmniej spowszedniało. Był również uczo­nym filologiem i pracował w Bibliotece Aleksan­dryjskiej, w której ułożył olbrzymi katalog zna­komitych pisarzy i ich utworów w stu dwudzie­stu księgach, grupując autorów w dwu odręb­nych działach, prozy i poezji. Stworzył podstawy

Kallimedon

363

KallistratoS

naukowego badania autentyczności utworów oraz katalogowania i układania bibliografii.

2. .K. Filip (Buonaccorsi 1437 -1496), poeta hu­manistyczny, uczeń słynnego humanisty Pom-poniusza Laetusa, założyciela tzw. Akademii Rzymskiej; jako członek tej Akademii przybrał pseudonim Kallimacha (Callimachuś). Wmie­szany w spisek przeciw papieżowi Pawłowi II, uciekł z Italii i osiadł w Polsce, gdzie znalazł schronienie na dworze Grzegorza z Sanoka w Dunajewie pod Lwowem. Był następnie nau­czycielem synów Kazimierza Jagiellończyka, se­kretarzem królewskim i dyplomatą; posłował do Wenecji, do Fryderyka III i do papieża Innocentego VIII, aby ich nakłonić do utworze­nia sojuszu przeciw Turkom. Napisał szereg utworów o charakterze biograficzno-historycz-nym, m. in. De vita et moribus Gregorii Sanocei, Historia de rege Yladisloo seu clode Yarnensi, Ad Innocentium VIII de bello inferendo Turcis oratio (Mowa do Innocentego VIII o koniecz­ności podjęcia wojny przeciw Turkom) i in. Większość utworów poetyckich spoczywa jeszcze w rękopisie. Niektóre utwory prozą ogłoszono w A eta Tomiciana i w Monumentu Poloniae Historica. K. Kumaniecki odnalazł i wydał w r. 1950 Retorykę, kilka wierszy miłosnych ogłosili A. Miodyński i 1. Piotrowicz.

Kallimedon 1. członek poselstwa ateńskiego do Tiribazosa w Sardes w r. 392 p.n.e. 2. (IV w. p.n.e.) syn Kallikratesa z attyckiego demu Kol-lytos, mówca, zwolennik partii promacedońskiej, ' przeciwnik Demostenesa. Jako znany w Atenach rozpustnik i hulaka, bywał często tematem zaczepek ze strony komediopisarzy.

Kallinos 1. K. z Efezu (VII w. p.n.e.) naj­starszy poeta elegijny Grecji; wśród drobnych fragmentów zachowanych do naszych czasów znajduje się jeden nieco dłuższy urywek, w któ­rym poeta zagrzewa swych rodaków do walki z Kiromeryjczykami. 2. uczeń i przyjaciel Teo-frasta (IV/III w. p.n.e.), który zostawił mu w te­stamencie kawałek ziemi i pewną sumę pieniędzy.

3. architekt grecki, sprawujący godność naczel­nego .budowniczego świątyni Apollina w Delfach w latach 343 - 340 p.n.e.

Kalliope mit. Muza poezji epickiej, matka Linosa i Orfeusza.

Kallipolis 1. dziś Gallipoli; miasto na Cher-sonezie Trackim, naprzeciw Lampsakos. 2. miasto na Chersonezie Taurydzkim. 3. dziś Gallipoli;

miasto w Kalabrii nad Zatoką Tarentyjską.

Kallippos z Kyzikos (IV w. p.n.e.) astronom grecki, twórca cyklu kalendarzowego złożonego z 76 lat, tzw. periodus Callippica.

Kallirroe¹ (gr. Kallirrhóe dosł. pięknie pły­nąca) 1. sławne źródło w Atenach w pobliżu rzeki Ilissos. 2. przydomek miasta Edessy w Me • zopotamii. 3. miasto położone na wschód od Morza Czarnego; posiadało gorące źródła mi­neralne.

Kallirroe 2 (Kallirhoe — pięknie płynąca) mit.

1. córka Okeanosa, matka Geriona i Echidny.

2. córka Acheloosa, żona Alkmeona. 3. córka Skamandra, matka Ganimedesa i Ilosa. 4. dziew­czyna z Kalidonu, ukochana kapłana Dionizosa, Koresosa. Ponieważ wzgardziła miłością Dionizosa, rozgniewany bóg ukarał ludność Ka­lidonu szaleństwem. Zgodnie z otrzymaną wy­rocznią K. miała być złożona w ofierze dla przebłagania gniewu boga. Koresos dla urato­wania ukochanej ofiarował siebie, K. zaś po­pełniła samobójstwo przy źródle, które nazwano jej imieniem.

Kallistenes (Kallisthenes) historyk i filozof grecki, rodem z Olintu (r. 365 - 326 p.n.e.), kre­wny i uczeń Arystotelesa, który wyrobił mu sta­nowisko na dworze Aleksandra W. Towarzyszył królowi w jego podróżach i poznał wiedzę astro­nomiczną kapłanów chaldejskich. Początkowo panegirysta Aleksandra W., miał podobno od­mówić uznania go za godnego boskiej czci, za co został wtrącony do więzienia, gdzie wkrótce zmarł. Napisał historię Grecji pt. Hellenika, w 10 księgach, obejmującą dzieje Grecji od pokoju Antalkidasa w r. 387 p.n.e. do r. 357 p.n.e., oraz Czyny Aleksandra Wielkiego. Przy­pisywano mu również uporządkowanie poema­tów Homerowych.

Kallisto mit. nimfa, córka króla Arkadii, Likaona (lub Nykteusa), ukochana Zeusa, któ­remu urodziła syna Arkasa. Wg jednej z wersji zazdrosna Hera zamieniła ją w niedźwiedzicę, a Arkas, nie wiedząc o tym, zabił ją na polo­waniu. Wówczas Zeus umieścił K. na niebie jako konstelację Wielkiej Niedźwiedzicy.

Kallistratos 1. aktor komiczny, współczesny Arystofanesowi (V w. p.n.e.). 2. poeta grecki, autor pieśni o tyranobójcach Hermodiosie i Ary-stogejtonie (V w. p.n.e.). 3. Ateńczyk, uczestnik wyprawy na Sycylię, brał udział w bitwie pod Asinaros w r. 413 p.n.e. 4. syn Kallikratesa z Afidny, wybitny mówca ateński, którego przemówienie w sprawie Oropos zachwyciło

kalós k'agathós

364

kanon

młodego Demostenesa i zachęciło go do poświę­cenia się wymowie. W. r. 377 i 373 p.n.e. był strategiem. Dążył do rokowań pokojowych ze Spartą, a gdy jego polityka nie okazała się ko­rzystna, został skazany na śmierć zaocznie. Wyrok został wykonany, gdy K. później przybył do Aten. 5. sekretarz króla Pontu, Mitrydatesa, zamordowany przez żołnierzy Lukullusa w r. 72 p.n.e. 6. wybitny prawnik rzymski z III w. n.e. 7. sofista grecki z III w. n.e., autor opisu posągów Skopasa, Praksytelesa i innych słynnych rzeźbia­rzy greckich.

•• kalós k'agathós (gr. dosł. piękny i dobry) termin oznaczający doskonałego człowieka i oby­watela, wcielającego ideał arystokratyczny — w przeciwstawieniu do mas ludowych trakto­wanych przez arystokrację z pogardą, jako tłum ludzi złych i brzydkich. Posługiwano się również terminem kahkagathta dla oznaczenia ogólnego pojęcia doskonałości moralnej i fizycznej.

Kalpe (łac. Calpe, gr. Kalpe) 1. dziś Gibraltar;

wysoka skała nadbrzeżna i przylądek w cieśninie Gades (fretian Gaditanum) w Hiszpanii połud-niowo-wschodniej. Wraz z przylądkiem Abila na wybrzeżu afrykańskim tworzyła tzw. słupy Heraklesa. 2. miasto w Bitynii nad Morzem Czar­nym, na zachód od Heraklei.

Kalpurniusze zob. Calpurnii.

Kalwus zob. Calms.

Kałydon zob. Kalidon.

kałydoński dzik zob. kalidoński dzik.

Kałykadnos 1. rzeka w Azji Mn., wypływająca z gór Taurus i przepływająca przez Cylicję;

wpada do morza w pobliżu Seleukei. 2. przy­lądek w Cylicji przy ujściu rzeki o tej samej nazwie.

Kałypso zob. Kalipso.

kałyptra (gr. kalyptra) welon, w którym młode dziewczęta ukazywały się mężczyznom i który zdejmowały w trzy dni po ślubie (zob. anakalyp-terid).

Kamares styl kreteńskich naczyń polichromo­wanych z okresu tzw. drugiej hegemonii kreteńskiej (XVI w. p.n.e.), tak nazwany od miej­scowości Kamarais (wym. Kamares), gdzie zna­leziono wiele tych naczyń.

Kambyzes 1. Pers, mąż Mandany, zięć króla Medów Astyagesa, ojciec Cyrusa Starszego (VII/VI w. p.n.e.). 2. syn Cyrusa Starszego, król perski w latach 529 - 522 p.n.e., zdobywca Egiptu.

kamea zob. gemma.

Kamejros (łac. Camirus) doryckie miasto w zachodniej części wyspy Rodos, wchodzące w skład doryckiej heksapolis, tzn. związku sześ­ciu miast, znane z kultu Apollina Epimelios, w V w. p.n.e. sprzymierzone z Atenami.

Kameny zob. Camenae.

Kamillus zob. Camillus.

Kampania (Campanid) najpiękniejsza i naj­bardziej urodzajna kraina Italii, rozciągająca się wzdłuż wybrzeża Morza Tyrreńskiego, po­między górą Massicus a ujściem rzeki Silarus, granicząca od północy z Lacjum, od wschodu z Samnium, od południowego wschodu z Lu-kanią. Głównym miastem była Papua. Uro­dzajna rola i łagodny klimat pozwalały na uprawę winorośli, oliwki, zbóż i drzew owoco­wych. Słynne były zwłaszcza wina cekubskie i falemeńskie. Początkowo kraj zamieszkiwali Osko-wie, od VIII w. p.n.e. zaczęła się kolonizacja grecka. W VI w. p.n.e. K. zostaje podbita przez Etrusków, potem przez Samnitów, wreszcie w połowie IV w. p.n.e. przez Rzymian, którzy po drugiej wojnie punickiej (r. 202 p.n.e.) osa­dzili tutaj swoich licznych kolonistów.

kanały zob. fossae.

Kandake (Candace) królowa Etiopii, ok. r. 23 p.n.e. broniła swego państwa przed wojskami Petroniusza, rzymskiego namiestnika Egiptu.

Kandaules (VII w. p.n.e.) król Lidii, ostatni z Heraklidów, zabity przez Gygesa (zob.).

kandelabr zob. candelabrum.

kanefora (gr. kanefóros niosąca koszyk) posąg lub malowidło przedstawiające dziewczynę nio­sącą na głowie koszyk z ofiarami lub przedmio­tami kultu.

kaneon (gr. • kdneon) koszyczek trzcinowy, w którym podawano na stół chleb i figi lub przynoszono do ołtarza jęczmień ofiarny.

Kaniniusze zob. Caninii.

Kanny (Camiae) miasteczko w Apulii nad prawym brzegiem rzeki Aufidus, na północo--wschód od Canusium, znane z klęski, której doznali tu Rzymianie w czasie drugiej wojny punickiej w roku 216 p.n.e.

Kanabos (Kanopoś) dziś Abukir; miasto w Dol­nym Egipcie, w Delcie Nilu, na północny wschód od Aleksandrii, założone — wg legendy — przez Spartan i nazwane tak na cześć Kanoposa (ster­nika Menelaosa), który tu miał zginąć. Miesz­kańcy K. słynęli z bogactw i rozwiązłego życia. Znajdowała się tu świątynia Serapisa.

kanon gr. 1. w sztuce'starożytnej reguła pro

Kantabria

365

Kapys

porcji tworzących pewien określony system. W architekturze jednostką proporcji — modu­łem — mogła być, np. w porządku doryekim, szerokość tryglifu, w rzeźbie — szerokość palca, która pomnożona przez cztery dawała szerokość dłoni. Pierwszy zastosował ten termin do okre­ślenia proporcji ciała ludzkiego słynny rzeźbiarz grecki z drugiej poł. V w. p.n.e. Poliklet, który określił te proporcje w nie zachowanym swym dziele pt. Kanon. Ilustracją jego teorii może być posąg Polikleta przedstawiający atletę, tzw. Do-ryforosa. Lizyp, znakomity rzeźbiarz z drugiej poł. IV w. p.n.e., stworzył nowy k. o propor­cjach' ciała o wiele smuklejszych, których wy­razem jest posąg młodzieńca, tzw. Apoksio-menos. 2. lista, imienny wykaz zawierający np. imiona najsławniejszych ludzi w zakresie jakiejś specjalności (np. k. dziesięciu mówców attyckich).

Kantabria (Cantabria) nazwa północnego wy­brzeża Hiszpanii aż do Pirenejów; od czasów Augusta obejmowano nią kraj na wschód od Asturów aż do Autrygonów i Baskonów. Miesz­kańcy K., Kantabrowie (Cantabri) prowadzili przez długi czas walkę z Rzymianami. Zostali częściowo podbici za Augusta, w latach 25 --19 p.n.e.

kantaros zob. cantharus.

Kanulejusze zob. Canulei.

Kapadocja zob. Kappadocja.

Kapaneus mit. heros grecki, syn Hipponoosa i Astynome, małżonek E_2dne, ojciec Stenelosa, Jedca l siedmiu królów argiwskich uczestniczą­cych w wyprawie Siedmiu na Teby. Padł rażony piorunem przez Zeusa, którego ośmielił się zelżyć.

kapeleja (gr. kapele/d) handel detaliczny w przeciwieństwie do emporia, handlu hurto­wego.

kapelejon (gr. kapele/on) kram, sklepik na placu targowym prowadzony przez drobnego handlarza; również szynk przeznaczony dla biedoty i niewolników.

kapelos (gr. kapelos) drobny kupiec, detalista, w przeciwieństwie do kupca hurtowego — em-poros. Kupcy ci prowadzili handel w małych sklepikach i kramach, najczęściej towarami spo­żywczymi. Rekrutowali się spośród wolnej bie­doty miejskiej i metojków.

Kapitel (łac. mons Capitolinus) wzgórze w Rzy­mie, na pn.-zach. od Palatynu i Forum, o dwu wierzchołkach (północnym i południowym). Nie

należało do pierwotnej osady palatyńskiej ani do pierwotnego Septimontium. Przypuszczalnie w okresie, kiedy utworzyły się osady: sabińska na Kwirynale i latyńska na Palatynie, został K. wybrany na miejsce wzniesienia zamku (arx — na wierzchołku północnym) i głównej świątyni (Capitolium — na wierzchołku południowym). Południowe zbocze wzgórza zwano skałą Tar-pejską. Najważniejszą budowlą K. była świątynia poświęcona głównej trójcy bóstw rzymskich:

Jowiszowi, Junonie i Minerwie. Rozpoczęcie bu­dowy świątyni tradycja przypisuje Tarkwiniu-szowi Priskusowi. Legenda głosi, że w czasie zakładania fundamentów pod świątynię znale­ziono ludzką głowę (caput) i stąd wywodzi się jej nazwa. Poświęcenia świątyni dokonał do­piero konsul M. Horatius w roku 509. W świą­tyni przechowywano księgi sybillińskie. Nowo wybrani konsulowie tu składali ofiary rozpoczy­nając sprawowanie urzędu. Wodzowie odbywa­jący triumf składali tu ofiary Jowiszowi. W śre­dniowieczu świątynia kapitolińska uległa całko­witemu zniszczeniu. W okresie republiki i ce­sarstwa wzniesiono na K. szereg innych bu­dowli sakralnych: świątynie Venus Ericina, bo­gini Mens, Fides Publica, Junony Moneta (na miejscu zburzonego domu Marka Maniiusza Kapitolinusa), Saturna, Izydy.

Kappadocja (łac. Cappadocia, gr. Kappadokia) kraj w Azji Mn., graniczący od północy z Mo­rzem Czarnym, od wschodu z Armenią, od po­łudnia z Cylicją, od zachodu z Likaonią i Ga-lacją. Granice polityczne ulegały częstym prze­sunięciom. Główne rzeki: Hałys, Pyramos i Sa-ros; najważniejsze miasta: Mazaka (późniejsza Cezareja), Garsaura i Melitene. Surowy klimat sprzyjał jedynie hodowli owiec i bydła rogatego. Mieszkańcy K., spokrewnieni z Syryjczykami, zostali podbici przez Persów, którzy utworzyli w kraju dwie satrapie. W r. 17 n.e. K. wchodziła w skład imperium rzymskiego.

Kapraria zob. Egackie Wyspy.

Kapua (Capua) dziś S. Maria di Capua Yetere;

ważne miasto w Kampanii, słynne w starożyt­ności z bogactw i wykwintnego życia; mieszkańcy znani byli ze zniewieściałości i zepsucia obycza­jów. Stąd wyrażenie otia Capuana, wywczasy kapuańskie.

Kapys mit. 1. syn Assarakosa, król trojańskich Dardanów, małżonek córki Uosa, Temis, ojciec Anchizesa. 2. towarzysz Eneasza, od jego imie­nia nazwana została Kapua. 3. król Alby.

Karakalla

366

Karneades z Kyreny

Karakalla (Marcus Aurelius Antoninus Bassia-nus) cesarz rzymski, syn Septimiusza Sewera, panował w latach 211 - 217 n.e. Przydomek swój zawdzięczał noszeniu długiego do kostek płaszcza z rękawami i kapturem, zw. caracalla. Panował razem z swym bratem, Publiuszem Septimiuszem zwanym Geta, którego w r. 212 n.e. zamordował. Odnosił się podejrzliwie do senatorów, których prześladował, m. in. znalazł się wśród jego ofiar słynny prawnik Papinianus, który potępił zabójstwo Gety. Natomiast starał się wszelkimi sposobami zyskać popularność wśród żołnierzy. W r. 212 wydał tzw. Constitutio Antoniniana, na podstawie której prawo obywatelstwa zostało rozciągnięte na całą wolną ludność państwa. Wybudował w Rzymie wspaniałe termy w kształ­cie prostokąta długości 221 m, szerokości 104 m, na 1600 kąpiących się; zachowały się znaczne ruiny. Dla zdobycia środków na wydatki pod­niósł podatek spadkowy i zmniejszył wartość pieniądza. W r. 217 został zamordowany przez prefekta gwardii Marka Opeliusa Macrinusa.

Karalis zob. Caraits.

Karanos 1. mit. Heraklida z rodu Temenosa, założyciel dynastii królów macedońskich i pań­stwa macedońskiego. 2. rzekomy syn Filipa II i Kleopatry, przyrodni brat Aleksandra W., który miał zostać zabity przez matkę Aleksandra, Olimpias. 3. jeden z dowódców wojsk Aleksan­dra W. w wojnie z Persami.

karchesion (gr. karchision) 1. naczynie do picia występujące jedynie w Grecji, wykonywane z drogocennych kruszców lub kamieni. Miało formę głębokiego puchara o lekko zwężonym brzuścu i rozchylającym się wylewie. Opatrzone było w dwa imadła ustawione pionowo i przy­czepione do czary u wylewu i stopy. Być może, że tym właśnie mianem należy określić tzw. czarę Ptolemeuszy w Bibliotheque Nationale w Pa­ryżu. 2. bocianie gniazdo na szczycie masztu w okrętach greckich i rzymskich, o kształcie po­dobnym do wyżej opisanego naczynia. 3. blok,.' przez który przeciągano reje okrętowe regulujące żagle oraz żuraw służący do podnoszenia cię­żarów ładowanych na okręt.

Kardia miasto portowe na Chersonezie Trac­kim, kolonia Miletu, ojczyzna króla Eumenesa i historyka Hieronima.

Karia (gr. Karla, łac. Caria) kraj w połud-niowo-zachodniej części Azji Mniejszej, graniczący od zachodu z Morzem Egejskim, od północy z Lidią, od wschodu z Frygią, Kabalią i Likią.

Najważniejsze rzeki: Meander z dopływami Har-pasos i Marsyas oraz Indus. Brzeg morski bardzo dobrze rozwinięty, u wybrzeży liczne wyspy. Środkowa część kraju — górzysta, najurodzaj-'niejsza dolina rzeki Meandra. Najpierw skolo­nizowali K. Fenicjanie, a potem Grecy zakładając szereg miast, jak: Milet, Halikarnas, Myndos, Priene, Mylasa itd. Przez długi czas K, była niepodległym królestwem, następnie kolejno pod­bijali ją Macedończycy, Seleukidzi, Rodyjczycy, wreszcie Rzymianie. W okresie panowania rzymskiego K. wchodziła w skład provincia Asia, od czasów Dioklecjana stanowiła oddzielną pro­wincję ze stolicą w Afrodyzjas.

kariatyda (gr. Karyatis dziewczyna z Karyaj) posąg kobiecy występujący w budowlach po­rządku jońskiego jako podpora zamiast ko­lumny. Układ fałd szat naśladował żłobki trzonu kolumny, a spoczywający na głowie kosz, ka-lathos, pełnił rolę kapitelu. Do najsłynniejszych k. należą podpory pochodzące ze skarbców Knidyjczyków (pół. VI w. p.n.e.) i Sifnijczyków (ok. 525 r. p.n.e.) w Delfach oraz z Erechtejonu' na Akropolis ateńskiej z końca V w. p.n.e.

Karkinos 1. K. z Akragas (V w. p.n.e.) aktor i poeta tragiczny. 2. zapewne wnuk poprzedniego, syn Teodektesa lub Ksenoklesa, poeta tragiczny (IV w. p.n.e.), autor ok. 160 tragedii, z których zachowało się kilka tytułów i fragmentów. 3. K. z Naupaktos, poeta cykliczny, przypusz­czamy autor poematu Naupaktia.

Kannania (łac. Carmcmia, gr. Karmania) pro­wincja perska nad Zatoką Perską.

Karmel (łac. Carmelus mons) góra w Palestynie należąca do łańcucha górskiego Galilei, poświę­cona Baalowi, Jehowie, potem Jowiszowi. W sta­rożytności miejsce wyroczni i pielgrzymek; od początku chrześcijaństwa ulubione miejsce prze­bywania pustelników. Zbocza góry Karmel po­kryte były bujną roślinnością, drzewami oliwny­mi i winnicami.

Karmenta (łac. Cannenta) mit. staroitalska bo­gini proroctwa i urodzin, w legendach rzymskich matka Euandra, przybyła wraz z nim z Arkadii. Ołtarz jej, a potem świątynia, stały u stóp Kapi­telu. Święta jej, zw. Carmentalia, przypadają­ce 11 i 15 stycznia, obchodziły głównie kobiety.

Karneades z Kyreny (r. 214 - 129 p.n.e.) filozof ze szkoły platońskiej, założyciel tzw. III Akademii, przedstawiciel kierunku sceptycznego; twierdził, że nie istnieją sądy pewne, lecz jedynie prawdo­podobne, które mogą zawierać różny stopień

Karneiskos z Kos

367

kaseton

prawdopodobieństwa. Wraz z perypatetykiem Kritolaosem i stoikiem. Diogenesem przyjechał w r. 155 p.n.e. do Rzymu, aby się starać o uchy­lenie kary pieniężnej nałożonej na Ateny za zbu­rzenie Oropos. Wizyta tych trzech filozofów miała zasadnicze znaczenie dla rozwoju filozofii w Rzymie.

Karneiskos z Kos (lub z Rodos) uczeń Epikura (IV/III w. p.n.e.), autor traktatu o przyjaźni pt. Filistas.

Karneja narodowe święto Spartan ku czci Apollina o przydomku Kamejos, obchodzone uroczyście przez dziewięć dni w dniach 7 -

-13 miesiąca Kamejos (sierpień—wrzesień). W ustawionych pod gołym niebem dziewięciu

-domkach, podobnych do namiotów wojskowych, dziewięciu przedstawicieli trzech fyl przebywało w czasie świąt, składając ofiary na znak dany przez herolda. W VII w. p.n.e. wprowadzono do obchodów K. agony muzyczne, na których, wg tradycji, pierwszym zwycięzcą był Terpan-der.

Karnejos 1. mit. przydomek Apollina w La­konii, jako bóstwa opiekującego się pastwiskami i trzodami. 2. mit. syn Zeusa i Europy, ulubie­niec Apollina, wieszczek Heraklidów. 3. nazwa miesiąca w Sparcie (sierpień—wrzesień).

Karniiiowie (Carnutes) lud galicki w Galii środkowej; główne miasto Cenabum (lub Genabum), dziś Orleans.

Karpatos (gr. Kdrpathos) wąska i górzysta wyspa na Morzu Egejskim, między Kretą a Ro­dos, zamieszkana przez Dorów, od V w. p.n.e. należała do Związku Morskiego Aten.

Karpetanie (Carpetani) lud hiszpański nad rzekami Anas (Guadiana) i Tagiem, na teryto­rium dzisiejszych prowincji Kastylii i Estrema-dury; główne miasto Toletum (dziś Toledo).

Karpo mit. zob. Hory.

Karrhaj, Karry zob. Carrhae.