Madaniyatshunoslik

Kutubxonashunoslik va informatika 
Kelib chiqishi bo‘yicha kutubxonashunoslik “ informatsiyani asoschisi” 
xisoblanadi. Lekin shunday davr bo‘ldiki, informatika kutubxonashunoslikni 
egallash, uni yutib yuborishga xarakat qildi. Kutubxonashunoslik va 
bibliografiyani informatikani bir usullari deb xisoblab, uni mustaqil bilim sohasi 
deb xisoblamadi. 
Informatika keng ma’noda –fundamental ilmiy fan bo‘lib, bir oyektni 
boshqa bir obektda namoyon bo‘lishi natijalarini, jamiyatda, tabiatda va texnik 
qurilmalardagi barcha turdagi axborotlarni ishlab chiqish, qayta ishlash, saqlash va 
tarqalishini o‘rganuvchi bilimlar tizimidir.
Tor ma’noda esa-bu turli xil ilmiy-texnika axboroti xizmati faoliyati bilan 
bog‘liq bo‘lgan amaliy informatika. Kutubxonashunoslik va amaliy informatika 
fanlarini o‘zaro hamkorligi kelib chiqishi bir bo‘lgan, bir-biriga yaqin, teng, ikkala 
tomon ham bir-biriga foyda keltiruvchi fanlar sifatida qadrlanadi. 
Informatika tufayli kutubxonashunoslar jamiyatni axborotlashtirish va o‘z 
fanlarining nazariy va amaliy tomonlarida tub o‘zgarishlarni amalga oshirish 

---

25 
zarurligini anglab yetmoqdalar.Hozirgi kunda kutubxonashunoslik fanining ilmiy 
tushunchalariga “ axborot”, “axborotlashtirish”, “kompyuterlashtirish” va boshqa 
tushunchalar kirib bormoqda. Fanning o‘zi esa yangi yo‘nalishlarga o‘tish 
bosqichini 
tugallamoqda. 
Kutubxonachilik 
ishi 
endi 
axborotlashtirish 
industiriyasining bir soxasi sifatida faoliyat yuritmoqda. 
Hozirda kutubxonashunoslik va amaliy informatika fanlarining o‘zaro 
aloqalarida integratsiya 
tendensiyasining 
kuchayishi xolati ko‘rilmoqda. 
Rivojlangan mamlakatlarda “kutubxona-axborot fanlari” tushunchasi qo‘llanilishi 
bu tasodif emas. Kutubxonashunoslik va amaliy informatika fanlarining o‘zaro 
aloqa jarayonlarining rivojlanishi, bu inkorni inkori qonuniyatiga ko‘ra, yaqin 
kelajakda ularni o‘zaro aloqalari integratsiyalash jarayonida yangi bir asosda 
faoliyat yuritishga olib keladi. 
Kutubxonashunoslik fanini fundamental informatika faniga bo‘lgan 
munosabatiga kelsak, fundamental informatika kutubxonashunoslik fani uchun 
umumlashtiruvchi fan sifatida qaralishi, uning qonuniyatlari,tamoyillari, 
kategoriyalaridan kutubxonashunoslik fani axborot- kutubxona faoliyati uchun 
xarakterli bo‘lgan axborot jarayonlarii o‘rganishda toboro ko‘proq foydalanishi 
kerak.
Shunday qilib kutubxonashunoslik kelib chiqishi bir bo‘lgan fanlar bilan 
o‘zaro aloqalarini nisbatan yuqor darajada doimiy va muvofiqlashgan deb 
xarakterlash 
mumkin. 
Yaqin 
kelajakda 
kutubxoanashunoslik, 
bibliografiyashunoslik, kitobshunoslik, amaliy informatika fanlari sohasida jiddiy 
o‘zgarishlar bo‘lishi uchun bir qator asoslar mavjud. Yuqoridagi fanlar yangi, yana 
ham umumiy nazariy asoslarga ega bo‘lgan fan-fundamental informatika asosida 
o‘z ilmiy bilimlarini qayta quradilar.