MadenciLİK Özel iHTİsas komisyonu

2.3. Yapıtaşlarının Türkiye’deki Hukuki Durumu
Mermer, 15 haziran 1985 tarihinde yayınlanan 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamına alınırken, yapıtaşları bu kanun kapsamı dışında tutularak “Taş Ocakları Nizamnamesi” kapsamında bırakılmıştır. Mevcut maden kanunda :
“ Kesilip parlatılabilme özelliğini taşımayan kaba inşaat veya yol yapımı gibi v.s. işlerinde kullanılan taşlar bu kanunun kapsamı dışındadır.”
“Ancak yürürlükte olan taş ocağı ruhsat sahasında işletmeye elverişli olan madenin rezerv durumu da dikkate alınarak sanayiin hammaddesi veya ihraç konusu olduğunun, ruhsat sahibince belgelenmesi halinde bu madde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu Kararı ile Maden Kanunu kapsamına alınabilir” olarak ifade edilmiştir.
Bu raporda tanımlanan özellikteki yapıtaşları maalesef mevcut kanun kapsamı dışında tutulduğu açık olarak bellidir. Ancak bu yapı taşlarından yurtdışı satışı yapılırsa ve bakanlık teklifi ile Bakanlar kurulu kararı ile ancak maden kanunu kapsamına alınabilmektedir.
Halbuki pek çok yapıtaşları parlatılmadan yapıların restorasyonunda ve dış kaplamalarında, park ve bahçe düzenlemelerinde, doğal görünüm kazandırmak için kullanılabilmektedir. Bu konuda bazı yapı taşlarımız hem yurt içi hem de yurtdışında önemli isim yapmış bulunmaktadır. Örneğin Bazalt parke taşları, granit parke taşları, andezit, Çan taşı (desenli yapıtaşı), kayağan taşı gibi. Bu yapıtaşlarına hem yurt içi hem de yurt dışı yoğun talepler olmasına karşın üreticilerimiz bu taleplere cevap verememektedir. Bir kısım üreticiler mermer kapsamı ile çalışırken, çoğu taş ocakları kapsamında çalışmaktadır. Taş ocakları nizamnamesine göre çalışan üreticiler ruhsat süreleri, yatırım, planlama ve çevre kısıtlamaları nedeniyle uzun dönem planlı yatırımı gerçekleştirememektedir. Bu durumun mutlaka Maden kanunda değişiklik yapılamasına ve bu sektörün önünün açılmasına ihtiyaç olduğunu göstermektedir.