MadenciLİK Özel iHTİsas komisyonu

Büyüklük Sırası
ZARTAŞLARI GRUPLARI
	Boy (cm)	En (cm)	Yükseklik (cm)
A		Büyük Zartaşları
1 2 3	22-16 20-14 18-12	16 14 12	16 15 13
B	Küçük Zartaşları
1 2 3	10 9 8	10 9 8	10 9 8
C	Mozayik Zartaşları
1 2 3	6 5 4	6 5 4	6 5 4

Parke taşları için oluşturulan TS 2809 ‘a göre üst yüz kenarları birbirlerine dik açılı olmalı, yüzey girinti ve çıkıntıları 5 mm den fazla olmamalıdır. Üst yüz ile alt yüzün birbirine paralel olmaları, yan yüzlerin üst yüze dik olmaları ve girinti ve çıkıntılarının 5 mm’ den fazla olmaması istenir. TS 2809 şekilselliğin yanı sıra özgül ağırlık, gözeneklilik, su emme, basınç dayanımı, darbe dayanımı, eğilmede çekme, dona ve asitlere dayanıklılık gibi özelliklerin aranmasına da yer vermiştir. Bu özellikler TS 699 göre belirlenmesi öngörülmüştür.

Parke taşı olarak kullanılan zartaşları boyutlarına göre büyük, küçük ve mozayik zartaşları olarak üç gruba ayrılırlar. Bu grupların ölçüleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Üretilen parke taşlarının standarda uyup uymadığının kontrolü içinde TS 2809 üretilen ürünlerden alınacak kontrol için örnek sayısı 1000 – 20 000, 20 001- 100 000 ve 100 001- 200 000 üretim sayısı grupları için sırasıyla 40, 80, 100 adet örnek alınıp kontrol edilmelidir.
Daha önce de belirtildiği gibi yapıtaşı üreticilerinin çoğu talep edilen ölçülerde veya serbest ölçülerde üretim yapmaktadırlar. Örneğin andezit üretimlerinde 30x30x6 cm ve 40x40x6 cm, boyutlarında kesilmiş, yüzeyi pürüzlendirilmiş olarak da yaygın şekilde döşeme taşı üretilmektedir. Yine serbest şekillerde ve ölçülerde kesilerek değişik şekillerde bordür taşları üretimi andezitlerden gerçekleştirilmektedir. Bunun yanı sıra andezitlerden küp şeklinde Arnavut kaldırım taşı veya zar taşları hem kesilerek hem de yontularak üretimi de yapılmaktadır. Bunların dışında serbest ölçülerde de andezitlerden pek çok yapıtaşı ürünü söz konusudur.
Taş ocakları nizamnamesine göre üretilen Çan taşları (desenli yapı taşları) da çoğunlukla serbest ölçülerde kaplama ve dekoratif amaçlı üretilmektedir. Genellikle, kalınlığı 1.5-2.0 cm ve genişlikleri 15-20 cm arasında üretilen Çan taşları inşaat sektörüne kaplama amaçlı olarak verilmektedir. Plaka haline getirilemeyen tüvenan Çan taşları (ort. 25x10 cm.) küçük atölyelerde işlenerek süs eşyasına dönüştürülmektedir.
Eskişehir Bölgesindeki porsuk taşları (tüfler) serbest ölçülerde üretildiği gibi 15x20x40 cm boyutlarında duvar ve bahçe duvarı için üretilmektedir. Cephe kaplama için ise 5x10x40 cm. olarak üretim söz konusudur.
Kayağan taşları da serbest ölçülerde üretilerek kullanıldığı gibi farklı kalınlıklarda doğal plakalar halinde paladyan döşeme ve dekoratif amaçla duvarlar kaplanarak yapılara doğal görünüm kazandırılmaktadır.