MadenciLİK Özel iHTİsas komisyonu

1.2.ULUSLARARASI PİYASALARDAKİ SPESİFİKASYONLARI
Madencilik ve taş ocakçılığı için önerilen Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına göre (USSS Rev.3) yapıtaşları metalik olmayan madenler bölümü 14 ve grup 141 olarak tanımlanmaktadır. Buna göre yapıtaşlarının sınıfları şöyledir.


Sınıf Tanım

141 02 YAPITAŞLARI – Calcareous building stone

14 100 201 Tüvenan – Run of mine

14 100 202 Kalınlığı 25cm <= olarak kesilmiş yapı taşları

14 100 203 Kalınlığı 25cm > olarak bloklar halinde kesilmiş yapı taşları

141 003 GRANİT- Granite

14 100 301 Tuvenan - Run of mine

14 100 302 Kalınlığı 25cm <= olarak kesilmiş granit

(Granite, merely cut into slabs, 25cm<= thick)

14 100 303 Kalınlığı 25cm > olarak bloklar halinde kesilmiş granit

(Granite, merely cut into slabs, 25cm> thick)
141 004 GRE – Sandstone

14 100 401 Tuvenan-Run of mine

14 100 402 Kalınlığı 25cm <= olarak kesilmiş gre

(Sandstone, merely cut into slabs, 25cm<= thick)

14 100 403 Kalınlığı 25cm > olarak bloklar halinde kesilmiş gre

(Sandstone, merely cut into slabs, 25cm> thick)

141 005 BAZALTTAŞI – Basalt stone

14 100 501 Tuvenan-Run of mine

141 006 KİREÇTAŞI –Lime stone

14 100 601 Tuvenan-Run of mine

14 100 602 Ayıklanmış - Separated

14 100 603 Kırılmış - Broken

141 030 KAYAĞANTAŞI – Slate

141 103 001 Tuvenan-Run of mine

USSS sınıflamasında yapıtaşları başlığı altında genel olarak verilmekte olup, niteliklerine göre fazla ayrıntı verilmemiştir. Yukarıdaki bazı kayaçlar hem parlatılarak ticareti yapılmakta hem de yapıtaşı olarak da işlem görmektedir (örneğin granit gibi). Bu nedenle yukarıdaki USSS sınıflaması daha geniş olarak (mermer dışında) verilmiştir.
Doğal yapıtaşlarının dünya pazarındaki spesifikasyonunu içeren Brüksel Tarife Sınıflaması (G.T.İ.P.) (Brussels Tariff Nomenclature, BTN) aşağıda verilmektedir. Burada Gümrük Tarife İstatistik ve Pozisyon Numarası (G.T.İ.P.) 2515 ile başlayanlar mermer, traverten, su mermerini tanımlarken, 2516 ve 6802 ile başlayanlar ise hem mermer ile ilgili hem de doğal yapıtaşlarını tanımlamaktadır.
25.16 pozisyon no ile belirtilen, volkanik kökenli diğer sert taşlar (syenite, gneiss, trachyte, lav taşı, diabase, diorite, phonolite gibi) ile yontulmaya veya inşaata elverişli olup da 25.15 pozisyonu haricinde kalan kireç taşları (inşaatta kullanılan kireç taşı veya portlant taşı dahil) ve aynı zamanda tabii magnezyum silikatten ibaret olup, 25.15 pozisyonuna girmeyen somaki (serpantine) ve yeşil somaki (ophite) taşlarını da içine almaktadır.
Bu pozisyonda yer alan taşlar, 25.15 pozisyonundaki taşlar gibi şekil verilmiş veya işçilik görmüş olabilir. Ancak, bunların kırılarak makadam şekline sokulmuş olanları 25.17 pozisyonuna girmekte ve kaldırım taşları, kaldırım kenar taşları veya döşeme taşları şekline sokulmuş olanları da (sadece yontma veya testere ile kesme suretiyle elde edilmiş olsalar dahi) 68.01 pozisyonunda yer almaktadır.
Bazen küçük granit, Belçika graniti veya Flander graniti olarak bilinen ekosinler 25.15 pozisyonuna ve eritilmiş bazalt da 68.15 pozisyonuna dahil bulunmaktadır. Bu pozisyonda yer alan taşların küçük parça ve kırıntıları ile toz halinde olanları 25.17 pozisyonunda yer alır.
68.01 pozisyon, kayağan taşından olanlar hariç umumiyetle kaldırımlarda, kaldırım kenarlarında, döşemelerde vb. gibi yerlerde kullanılacak şekilde hazırlanmış tabii taşları (Kum taşı (gre), granit, porfir vb.) içine almaktadır. Bu şekilde hazırlanmış taşlar ; aynı zamanda başka maksatlar için kullanılmaya elverişli olsalar bile bu pozisyonda yer alır. Her nevi çakıl taşları ile yol inşaatında kullanılan benzeri şekilsiz taşlar 25.17 pozisyonuna dahil olur.
Bu pozisyonda yer alan taşlar el veya makine ile biçilmesi, kabalarının alınması ve şekil verilmesi suretiyle elde edilir. Kaldırım ve kaldırım kenar taşları umumiyetle dikdörtgen (kare dahil) olmakla beraber, döşeme taşları uzunluk ve genişliklerine göre daha ince, kaldırım taşları ise düzgün olmayan küpler halinde veya tepeleri kesilmiş piramitler şeklindedir.

G.T.İ.P.	Tanım
25.16. 2516.11.00.00.00 2516.12.00.00.00 2516.12.10.00.00 2516.12.90.00.00 2516.21.00.00.00 2516.22.00.00.00 2516.90.00.00.00	Granit, porfir, bazalt, gre, ve yontulmaya veya inşaata elverişli diğer taşlar (kabaca yontulmuş veya testere ile yahut başka surette dikdörtgen şeklinde (kare dahil) bloklar veya kalın dilimler halinde sadece kesilmiş olsun olmasın ; GRANİT: Ham veya kabaca yontulmuş Testere ile yahut başka surette dikdörtgen şeklinde (kare dahil) bloklar veya kalın dilimler halinde sadece kesilmiş Kalınlığı 25 cm’ yi geçmeyenler Diğerleri GRE Ham veya kabaca yontulmuş Testere ile yahut başka surette dikdörtgen şeklinde (kare dahil) bloklar veya kalın dilimler halinde sadece kesilmiş. Yontulmaya ve inşaat elverişli diğer taşlar
68.01. 68.02 6802.10 6802.10.00.10.00 6802.10.00.90.11 6802.10.00.90.19 6802.22.00.00.00 6802.23.00.00.00 6802.29.00.00.00 6802.29 6803.00 6803.00.10.00.00 6803.00.90.00.00	Tabii taşlardan kaldırım taşları ve kaldırım kenar taşları ile döşeme taşları (Kayağan taşından olanlar hariç) Yontulmaya veya inşaata elverişli işlenmiş taşlar (Kayağan taşı hariç) ve mamulleri (68.01 pozisyonunda yer alanlar hariç); tabii taşlardan (Kayağan taşı dahil) mozaik için küp şeklinde taşlar ve benzerleri (takviye edilmiş olsun olmasın); tabii taşardan (Kayağan taşı dahil) suni olarak boyanmış granüler, küçük parçalar ve tozlar Karolar, küpler ve benzeri eşya (dikdörtgen ve kare şeklinde olsun olmasın)( en geniş yüzleri, bir kenarı 7 cm.den az alan kare içine girebilecek olanlar); suni olarak boyanmış granüler küçük parçalar ve tozlar Kayağan taşından mozaik için küpler ve benzerleri ve suni olarak boyanmış granüller, küçük parçalar ve tozlar Kalkerli taşlardan veya su mermerinden Diğerleri Yontulmaya veya inşaata elverişli diğer taşlar ve bunlardan eşya (basitçe kesilmiş veya yontulmuş, yüzeyleri düz ve yassı olanlar) Diğer kalkerli taşlar Granit Diğer taşlar Diğer kalkerli taşlar İşlenmiş Kayagantaşı ve kayagan taşından veya aglomera kayağan taşından eşya: Çatı veya duvar için olanlar Diğerleri

Kaldırım kenar taşları düz veya kavisli olabilir, bunların kesitleri normal olarak dikdörtgen (kare hariç) şeklindedir. Kaldırım, kaldırım taşları, döşeme taşları olduğu anlaşılabilecek şekilde sadece biçilmek veya kabaca dört köşe yontulmak suretiyle elde edilen taşlar bu pozisyona dahil olunmaktadır. Keza, bu pozisyonda yer alan taşlar, yontularak veya çekiçle vurularak düzgün şekle sokulmuş, kenarları yuvarlatılmış, yiv ve set açılmış veya yol inşaatında hususiyet arz eden kısımlarda kullanılacak şekilde işlenmiş (su birikintilerinin süzülmesini temin edecek şekilde sokulmuş, vb.) de olabilir. Seramikten mamul döşeme taşları (Fasıl 69) ile betondan veya suni taşlardan kaldırım taşları vb. (68.10 pozisyonu) bu pozisyon haricinde kalmaktadır.