Madenlerde iŞ GÜvenliĞİ ve iŞÇİ sağLIĞI

8.2 Toz Problemi

Açık ocak madenlerinde delme ve öğütme işlemlerinde her zaman yüksek etkilenme riski vardır. Çünkü bu operasyonlar çevreye açık olmakla karakterizedir. Dolayısıyla diğer işletmelerinde uygulanan lokal havalandırma ve toz uzaklaştırma önlemleri pratik bir çözüm değildir. Bu durumda ili ana strateji uygulanabilir; Çevreleyerek yalıtmak ve tozu bastırmak. Örnek bir uygulama olarak açık maden ocaklarında iş makinelerinin kabinleri yalıtılarak ve filtreli hava çevirme aygıtları kullanılarak operatöre hava verilebilir. Ancak makine operatörleri dışındaki diğer işçiler etkilenecektir. Tozu ortaya çıkaran noktaların izolasyonu da mümkündür. Su enjeksiyonu, su spreylemesi ve ıslatıcı ajanlar toz bastırılması için tüm yüzeysel yer altı madenlerinde kullanılmaktadır.

Toz için kullanılan en önemli mühendislik kontrolü havalandırmadır. Madencilik dışı endüstrilerde havalandırma üfleme – çekme ventilasyonu ve sulu ventilasyon olarak alt gruplara ayrılır. Çoğunlukla zarar verici tozlar eksozda filtrelerle toplanarak genel çevresel kirlenmede engellenir. Seramik endüstrisinde, döküm işlerinde, cam üretimi işlerinde, öğütme ve eleme işlerinde bu yöntemler yararlı biçimde kullanılabilir.

Weeks J.L. taş ocaklarında toz kontrolü için üç yöntem önermektedir. Birincisi ıslak delme işlemidir. İkinci yöntem lokal egzozlu havalandırma olarak belirtmiştir. Üçüncü yöntem olarak araç sürücülerinin kabinlerinin izolasyonu önerilmektedir.

8.3 Gürültü

Uluslar arası Çalışma Örgütü’nün tanımıyla gürültü, bir işitme kaybına yol açan , sağlığa zararlı olan veya başka tehlikeleri ortaya çıkaran bütün sesleri kapsar. Taş ocaklarında taş kırma işlemi ve patlayıcı kullanılması, ağır iş makinelerinin ve taşıcıların kullanılması nedenleriyle güvenli sınırı aşan gürültü faktörü önemli bir iş sağlığı sorunudur.

Gürültüye bağlı duyma kaybı ve akut hasar, geçici duyma eşiği kayması ve kalıcı hasarlar olmak üzere üç başlıkta sınıflanır. Gürültü bedensel ve düşünsel performansı olumsu etkilemektedir ve bu etkiler 30 dB sınırından itibaren başlayabilmektedir. %50-60 dB düzeyindeki gürültünün yorgunluğu artırabileceği, iş görümü sırasında hatalara zemin hazırlayabileceği, verimi düşürebileceği genel olarak kabul edilmektedir.

Gürültünün en fazla bilinen olumsuz etkisi işitme sistemi üzerine olandır. Bu etki sesin frekansı, şiddeti, gürültü tipi ve maruz kalınan süre gibi faktörlerle ilgilidir. Ayrıca yaş, sigara alışkanlı, önceden geçirilmiş olan kulak hastalı gibi kişisel faktörler de etkilenmenin gelişiminde rol oynamaktadır.

Kulakta gürültüye bağlı akut sağlık sorunları 120 dB sınırından sonraki gürültülerde ortaya çıkarlar. Sesi korti organına ileten yapıların sürekliliğin bozulması jet motorun çalışmasının yakından dinlenmesi veya patlama durumlarında olmaktadır. Daha düşük düzeydeki gürültü etkilenme süresi ve sesin şiddetine bağlı olarak geçici veya sürekli sağırlık hali ortaya çıkarabilmektedir. Kalıcı sağırlığın birinci aşaması 4000 Hz civarındaki sesler için işitme eşiğinin düşmesidir. Etkilenme sona erdirilmeyecek olursa o diyogramda 4000 Hz merkezli çentik gittikçe ilerleyecek ve konuşma seslerini zamanla kapsayacaktır.

Yerüstü madenlerinde kullanılan makinelerin yüksek taşıma kapasitesi gözetilerek tasarlanması nedeniyle yakınında çalışan işçilerim gürültü maruziyeti fazladır. İşçileri maruz kaldığı gürültü makinelerin kabinlerinin varlığı ve izolasyonuyla değişmektedir. Tekerlekli dozerlerin kabinsiz olması durumunda sürücünün maruz kaldığı gürültü 96 dB, kabinlerin izolasyonlu olması durumunda 92 dB’dir. Kamyon sürücülerinin ise 85 dB düzeyinde gürültüye maruz kaldığı bilinmektedir. Ünver B dozer operatörünün sağ kulağı seviyesindeki 105 dB’lik gürültünün kabin tavanı, tabanı, camları ve gösterge paneli izolasyonuyla 94 dB’e kadar indirilebileceğini bildirmektedir.