11 Ehtiyatların satın alınması ilə bilavasitə əlaqəsi olmayan ümumtəsərrüfat və
bu qəbildən olan digər xərclər, onların satın alınmasının faktik dəyərinə daxil
edilmir. Müəssisənin nizamnamə kapitalına haqqa qaydasında qoyulan ehtiyatların
faktik dəyəri təsisçilərlə razılaşdırılır.
Muxtəlif növ material-istehsalat ehtiyatları müəssiənin öz qüvvəsi ilə
hazırlandıqda, onların faktik dəyəri çəkilən xərclərin məbləğindən asılı olaraq
müəyyənləşdirilir.
Material-istehsalat ehtiyatları əvəzsiz qaydada əldə olunduqda faktik maya
dəyərini müəyyən etmək üçün onların bazar dəyəri əsas götürülür.
Digər əmlakla (pul vəsaitindən başqa) mübadilə qaydasında material-
istehsalat ehtiyatları əldə olunduqda, onların faktik maya dəyəri mübadilə olunan
əmlakın balans dəyərindən asılı olaraq təyin edilir.
1.2. Materialların qiymətləndirilməsinin mövcud və mütərəqqi üsullarının xarakterik xüsusiyyətləri Material-istehsalat ehtiyatlarının həqiqi maya dəyəri uçotda əks etdirildikdən
sonra dəyişikliyə məruz qala bilməz. Əgər il ərzində ehtyatların müəyyən
növlərinin qiyməti kəskin surətdə aşağı düşərsə, və yaxud, qismən ilkin
keyfiyyətlərini itirərsə, habelə mənəvi cəhətdən köhnələrsə onları yenidən
qiymətləndirmək olar (quraşdırılası avadanlıqların və azqiymətli tezköhnələn
əşyalardan başqa). Bu zaman qiymət fərqi vergiyə cəlb olunası mənfəətin məbləği
dəyişikliyə uğramadan müəssisənin maliyyə nəticələrinə aid edilir. Belə hallarda
material-istehsalatlarının qiymətdən düşməsi üzrə ehtiyat yaradılmır.
Həmin müəssisəyə mənsub olmayan, lakin müqavilə əsasında onun
sərəncamında saxlanılan ehtiyatlar müqavilə qiyməti ilə balansarxası hesabda
göstərilir. Material-istehsalat xarici valyuta ilə satın alındıqda, onlarındəyəri
Respublika Milli Bankının məzənnəsi ilə ekvivalent qaydada manata çevrilməlidir.
