G.Nəbiyeva. Material ehtiyatlarından istifadənin uçotunun təkmilləşdirilməsi. Bakı, 2015.
6 I FƏSİL. MATERİAL EHTİYATLARININ İSTEHSAL PROSESİNDƏ ROLU, QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ VƏ UÇOTUNUN QARŞISINDA DURAN VƏZİFƏLƏR 1.1. Material ehtiyatlarının istehsal prosesində rolu, mahiyyəti və təsnifatı Materiallardan səmərəli istifadə olunması istehsalın səmərəliliyinin
yüksəldilməsinin başlıca istiqamətlərindəndir. Respublikanın iqtisadi və sosial
inkişafında resurslardan qənaətlə istifadə olunmasına böyük diqqət yetirlir. Bazar
münasibətləri şəraitində müxtəlif ölkələrdə müqavilə öhdəliklərnə bəzən qeyri-
sabit əməl olunması istehsalat ehtiyatlarının müxtəlif növlərindən daha qənaətlə,
daha səmərə ilə istifadə edilməlidir. Bunun üçün hər bir təsərrüfat subyektində
mövcud olan xammal və materialların dəqiq uçotu təşkil olunmalı, hər biristehsal
vahidində israfçılığa, mənimsəməyə və digər mənfi hallara qarşı ciddi və hərtərəfli
mübarizə aparılmalıdır.
Müəssisələrin iş təcrübəsi sübut edir ki, məhsul istehsalının səmərəliliyinin
yüksəldilməsi xammal, material, yanacaq və ehtiyatların digər növlərindən
səmərəli istifadə olunmasına əsaslanır. Respublikanın malik olduğu material
ehtiyatlarından daha səmərəli və daha faydalı istifad olunması istehsalın
səmərəliliyinin işində ən mühüm problemlərdən biri kimi diqqəti cəlb edir.
Azərbaycanın iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrinin zərur miqdarda xammal,
material, yanacaq və digər ehtiyatları ilə təmin olunması təkcə onların həcminin
artırılması ilə deyil, istehsal prosesində həmin vasitələrdən səmərəli və qənaətlə
istifadə edilməsi ilə müşayət olunmalıdır. İstehsal olunan məhsulların və görülən
işlərin maya dəyərinin tərkibində material məsrəfləri çox böyük xüsusi çəkiyə
malikdir. Material tutumu yüksək olan sahələrdə (məsələn, tikinti, yeyinti və s.)
hazırlanılan məhsulların maya dəyərinin tərkibində tutduğu xüsusi çəki orta
hesabla 80-85 faiz təşkil edir. texniki tərəqqi əsasında ictimai əməyin
