“magistratura məRKƏZİ”

III FƏSİL. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA İXRACIN ARTIRILMASININ PERSPEKTİV İSTİQAMƏTLƏRİ

Politoloqların əksəriyyəti belə güman edir ki, qloballaşma müsbət və ya mənfi proses olmasından asılı olmayaraq artıq hər hansı bir dövlətin qarşı gedə bilməyəcəyi bir meyldir. Bu meyl özünü iqtisadiyyatda çoxdan biruzə verməyə başlamış, dövlətlər öz rollarını müəyyən mənada transmilli korporasiyalara verməklə beynəlxalq ticarəti sürətləndirmişdilər. Lakin iqtisadi qloballaşma özünü tək TMK-larla deyil, həm də bir neçə qütblü dünyaya doğru hərəkətdə də göstərir. Üstəlik söhbət Azərbaycanın yerləşdiyi geosiyasi və geoiqtisadi cəhətdən mürəkkəb regiondan gedirsə, burada qütblərin maraqlarının toqquşmasından da danışmaq olar. Belə olan halda, qloballaşmadan geri qalmamaq şərti ilə ölkə öz iqtisadi müstəqilliyini, iqtisadi maraqlarını necə təhlükəsiz təmin edə bilər? Bu kifayət qədər ciddi sualdır. Sevindirici haldır ki, zəngin neft ehtiyatlarına sahiblənməsi Azərbaycanda qütblərin daha kəskin ziddiyyətini və deməli təzyiqini yaratsa da, ölkə həm neft siyasətində həm də ixrac siyasətində bütün tərəflərlə əməkdaşlıq quraraq balansı qorumağa nail olmuşdur. Bu gün Azərbaycan regionda müstəqil siyasət yürüdə bilənölkə kimi tanınır. Lakin blok üzvləri arasında mövcud qarşılıqlı güzəştlər və üstünlüklər üzv olmayan dövlətə rəqabət çətinliyi yarada bildiyindən, Azərbaycan haqlı olaraq bu bloklarla əməkdaşlığı genişləndirərək iqtisadiyyatın ixrac kimi önəmli sahəsində artıma nail olmağa, müsbət ticarət saldosunu qorumağa çalışır. Nəticədə bu qurumlarla münasibətlərin perspektivdə ixraca müsbət təsirinə çalışılır. Bir sözlə, üçüncü fəsil Azərbaycanın ÜTT, Avropa İttifaqı və Gömrük İttifaqı ilə münasibətlərinin vəziyyətini təhlil edir, perspektivləri proqnozlaşdırır və qlobal ticarətdə əsas çağırışları müəyyən edərək ixrac artımı üçün zəruri addımları müəyyən edir.