II FƏSIL. AZƏRBAYCANDA DÖVLƏT BÜDCƏSI GƏLIRLƏRININ FORMALAŞMASI VƏ IDARƏ OLUNMASININ XÜSUSIYYƏTLƏRI
2.1.Dövlət büdcəsi gəlirlərinin strukturunda vergi daxilolmalarının müasir inkişaf dinamikasının təhlili
Respublikanın büdcə sistemində mühüm yer tutan ƏDV dövlət büdcəsində 2005-ci ildə 599,9 mln manat olmuşdur, 2006-cı ildə bu göstərici 737,8 mln manat, 2007-ci ildə 1179,2 mln. manat, 2008-ci ildə 1910,9 mln manat, 2009-cu ildə isə 2012,8 mln manat təşkil etmişdir. 2009-cu ildə bu göstərici 2005-ci illə müqayisədə 3,4 dəfə artmışdır (cədvəl 2.4). Lakin bununla belə dövlət büdcəsinə digər ödəmələr üzrə daxilolmaların həcmi təhlil olunan dövrdə 18,0 dəfə artaraq büdcə daxilolmalarının ümumi strukturunda payı 2005-ci ildəki 14,0 %-dən 2009-cu ildə 50,3%-ə çatdığına görə, ƏDV-nin xüsusi çəkisi müvafiq olaraq 29,2 %-dən 19.5%-ə enmişdir. (cədvəl 2.5).
Qeyd etmək lazımdırki, aksizlər dolayı vergilər olmaqla dövlətin büdcə siyasətinin ən mühüm alətlərindən biri sayılır. Əksər hallarda dövlət öz iqtisadi maraqlarını bu vergi vasitəsilə həyata keçirməyə çalışır. Aksiz qanunvericilikdə müəyyən edilən aksizli malların satış qiymətinə daxil edilən dolayı (istehlak) vergi növüdür.
Dostları ilə paylaş: |
