Makina ve kimya endüstriSİ kurumu iŞ sağLIĞi ve güvenliĞİ YÖnergesi

İşyerlerinde üretim ve işletme esnasında alınacak güvenlik önlemleri

MADDE 12 (1) İşyerlerinde üretim ve işletme esnasında alınacak güvenlik önlemleri aşağıda belirtilmiştir:

a) Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı işyerinin etrafı duvar, tel örgü veya tel kafesle çevrilir ve giriş çıkışlar kontrol altına alınır. Yabancı şahıslar, ancak müsaade ile ve sorumlu personel refakatinde içeriye girebilirler.

b) Geniş bir alana yayılmış ve etrafı duvar, tel örgü veya tel kafesle çevrilmiş işyerleri çevresinde gözetleme kuleleri inşa edilir, bölge geceleri uygun şekilde aydınlatılır ve gece gündüz nöbet tutulur.

c) Parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli işler, genellikle meskun yerler dışında ve tecrit edilmiş bina ve mahallerde, mümkün olduğu kadar az çalışan ile tekniğin icaplarına göre gerekli tedbirler alınarak yapılır.

ç) İşyerleri alanı içinde, sigara ve benzerlerinin içilmesi, kibrit, çakmak, ateş, kızgın veya akkor halinde cisimler ile parlayabilecek veya yangın doğurabilecek her türlü maddenin taşınması ve kullanılması yasaktır. Ancak, her türlü güvenlik önlemleri alınarak hazırlanmış olan özel sigara içme mahallerinde sigara içilmesine müsaade edilebilir. Sigara ve benzerlerinin temini ve taşınması, işletme yetkilisince yazılı olarak görevlendirilmiş kişilerce yapılır.

d) Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddeler üretilen, işlenen ve depolanan işyerlerinde; izinsiz içeriye girmenin ve kibrit, çakmak, ateş, fotoğraf makinası, kamera, radyo, cep telefonu gibi cihazlar ile kıvılcım veren alet ve benzeri cisimlerin içeriye sokulmasının yasak olduğunu gösteren levhalar ana giriş kapılarına, binada veya bölümde bulundurulabilecek en çok çalışan sayısı, madde miktarı ve binada yapılmasına izin verilen işin ne olduğu belirten levhalar ayrı ayrı işin yapılacağı kısım kapısına, diğer uyarıları kapsayan levhalar ise uygun yerlere konur.

e) İşyerinde yapılan işin cinsine ve özelliğine göre etkili olabilecek tipte ve yeterli sayıda yangın söndürme cihazları bulundurulur.

f) İşyerinin özelliğine uygun otomatik yangın söndürücü sistemler monte edilir. Yangını haber veren alarm sistemleri kurulur.

g) Su ile çalışan yangın söndürme cihaz ve teçhizatı; belirli yerlerde muntazam kutu ve dolaplar içerisinde kolaylıkla alınıp kullanılacak şekilde bulundurulur.

ğ) Yeterli sayıda çalışana, yangın söndürme cihaz ve teçhizatının kullanılması hususunda belirli görevler verilir ve bu elemanlar bir yangın ekibi teşkil etmek üzere gerekli eğitime tabi tutulur.

h) İşyerlerinde işin ve işyerinin özelliklerine göre yeterli ve uygun tipte el ile elektrikle veya mekanik olarak çalışan alarm cihazları bulundurulur.

ı) Patlayıcı maddelerin bulunduğu binaların kapı kolları topraklanma hattına bağlanır.

i) Atölyelerde ara mamul, yarı mamul ve mamul patlayıcı maddelerin miktarlarının bulundurulma ve yerleştirilme şekilleri belirlenir.

j) Patlayıcı maddelerin direkt güneş ışınlarına maruz bırakılmaması için önlem alınır.

k) Atölye çalışmaları sırasında dalgın ve asabi hallerden kaçınılır, asla sert ve darbeli hareketler yapılmaz.

l) Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin üretildiği veya işlendiği işyerlerinde kullanılan bütün makinalar, cihaz, alet ve avadanlıklarda, kıvılcım hasıl etmeyecek tarzda önlemler alınır ve topraklandırılır. Atölye kapılarının yakınına, statik elektriğe karşı emniyet unsuru olarak topraklandırılmış pirinç levhalar konulmalıdır. Her atölyeye girişte bu levhalara dokunularak vücuttaki statik elektriğin boşaltılması sağlanır.

m) Parlayıcı, patlayıcı içeren yerlerde ahşap, bronz, kurşun, berilyum alaşımı, “k’’monel metalden yapılmış vb. kıvılcım çıkarmaz el aletleri kullanılır. Buralarda metal aletlerin kullanılması gerekiyorsa patlayıcı maddeler temizlenir.

n) Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin işlendiği işyerlerinde, patlayıcı atıkları ile bir patlayıcı madde bulaşmış artıklar, maddelerin özelliklerine göre uygun bir şekilde toplanır ve bir uzmanın gözetimi altında imha ekibince etkisiz hale getirilir.

o) Tüm işyerlerinde İlkyardım Yönetmeliğinde işyeri tehlike sınıfına göre belirtilen sayıda ilkyardımcı (ilkyardım eğitimi alarak ilkyardımcı belgesi almış kişi) bulundurulması zorunludur. İlkyardımcılarının isimlerinin işyeri veya atölye kapısında olması gereklidir.

ö) Toz veya parça halinde kömür, yağ vb. bulaşmış kırpıntılar, paçavralar, pamuklar, üstüpü veya kendiliğinden tutuşabilecek maddeler işyerinde bulundurulmaz ve biriktirilmez. Patlayıcı madde ihtiva etmeyen bu gibi maddeler işletme/fabrika müdürlüklerine ait tehlikeli atık depolama sahasına taşınır ve çevre mevzuatı kapsamında gerekli işlemler yapılır.

p) Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle çalışılan işyerlerinde çalışanlara yaptıkları işlerde özellikle maruz kalınacak tehlikeler, yangın halinde alınması gereken tedbirler, artıkların etkisiz hale getirilmesi, yüklemede boşaltmada ve işyerinin temizlenmesinde gerekli özel işlemler hakkında eğitim, alıştırma, tecrübe ve uygulama suretiyle yeterli bilgi verilir ve bu hususlar çalışanın işyeri dosyasında belirtilir. Çalışanların yukarıda belirtilen hususlarda yeterli bilgilere ve bu bilgilerin uygulama yeteneğine sahip oldukları, işveren veya işyeri sorumlusu tarafından saptanmadan işe başlatılması, çalıştırılması yasaktır.

r) Parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli maddelerle çalışılan işyerinde, nem ve sıcaklık (klima) durumu, proses ve operasyonların özelliğine göre, işyeri çalışma talimatlarına uygun olarak düzenlenir, gerektiğinde riski yüksek çalışma yerleri kameralar yardımıyla kaydedilir.

s) İşyerinde; gerek bina, gerek aparat ve makinaların statik elektrik durumu üzerinde önemle durulur, gereken tedbirler alınır. Tezgah ve makinaların topraklandırma işlemleri tamamlanır. Yılda en az bir defa topraklama geçiş dirençleri ölçülmelidir. 10 Ohm’u geçmemelidir. Yüksek değerde çıkanlar istenilen değer altına düşürülmeli, testleri yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.

ş) Parlayıcı, patlayıcı maddelerin üretiminde, nakliyesinde, depolanmasında, testlerinde ve imhasında çalışan personelin; naylon, orlon, perlon gibi statik elektrik birikimine sebep olacak giysileri kullanmamaları sağlanır, elbiseleri, iç çamaşırları ve çorapları pamuklu olmalıdır.

1) İletken ayakkabı;

a) Ayakkabılar çivisiz, iletken ve elektrik direnci en çok 100.000 (10⁵) Ohm ,en az 25.000 Ohm olmalı, personelin yere direnci, toplam olarak 1.000.000 (10⁶) Ohm’u geçmemeli, 220 volt ile çalışılan yerlerde 25.000 Ohm’dan az olmamalıdır.

Örnek:

Ayakkabı + zemin = 1.000.000 Ohm (en çok),

Ayakkabı + zemin = 25.000 Ohm (en az) (220 volt ile çalışılan yerlerde)

b) Ayakkabı, taban malzemesinin ayakkabının elektrik mukavemetini arttırabilecek maddeler ile kirlendiği koşullarda giyilirse, giyen kişi tehlikeli (patlayıcı madde olan) bir alana girmeden önce ayakkabının elektriksel özelliklerini kontrol etmelidir.

c) İletken ayakkabının kullanıldığı yerde zeminin direnci, ayakkabının sağladığı korumayı geçersiz kılmayacak şekilde olmalıdır.

ç) Kullanımda, ayakkabının iç tabanı ile kullanıcının ayağı arasında hiçbir yalıtım elemanı konulmamalıdır. İç taban ve ayak arasına herhangi bir ek konulursa, ayakkabı/ek kombinasyonunun elektriksel özellikleri kontrol edilmelidir.

2) İletken topuk bantları;

a) İletken topuk bantların elektrik direnci 40.000 – 250.000 Ohm arasında olmalıdır.

b) Topuk bantları iletken ayakkabı yerine kullanılmamalıdır. Sadece geçici kişilerin (misafirler, ziyaretçiler vb.) iletken ayakkabı giymesi gerektiğinde kullandırılmalıdır.

c) Topuk bantları kullanılması gerektiğinde (her bir ayakta bir adet ) çift olarak kullanılmalıdır.

ç) Topuk bantları alındıkları zaman ve kullanımdan önce günlük olarak kontrol edilmelidir.

3) İletken bilek bantlarının elektrik direnci 25.000 – 1.000.000 Ohm arasında olmalıdır.

4) Patlayıcı madde işyerlerinde kullanılan kayışların direnci 5.000.000 Ohm’u geçmemelidir.

5) Kullanılan V-kayışlarının direnci 600.000 Ohm’u geçmemelidir.

6) Statik tarak/fırçalar, kolay alev alabilen toz ve buharların bulunduğu ortamlarda kullanılan makara ve kayışlarda statik elektriğin boşaltılmasında kullanılır.

t) Atölye içi ve çevresi tozun ve diğer yabancı maddelerin imalat üzerindeki olumsuz etkisi göz önünde bulundurularak temiz tutulur, dış çevre mümkünse çimlendirilip ağaçlandırılır.

u) İşyerlerinde yangın yönergesine göre önlemler alınır.

ü) İşyerlerindeki patlayıcı madde arayişlerinin etrafa dökülmesi önlenir.

v) Arayişler maddenin özelliğine uygun kaplarda biriktirilerek bakım/temizlik zamanlarında imha edilir.

y) Vardiya bitiminde tesis/tezgahta genel bir temizlik yapılır. Atıklar sonraki vardiyaya bırakılmaz.

z) İşyerlerinde, işyeri çalışma talimatlarına ve işyeri güvenlik talimatlarına uygun çalışma sağlanır. Bu talimatlar mutlaka işyerinde asılı bulundurulur. İşyerindeki çalışanlara okutularak, anlaşıldığını belgelemek için imzalı tutanak tutulur ve şahsi dosyasında saklanır.

aa) Talimatların yenilenmesi veya çalışanların yeni işe alınması ya da atölye değişikliği hallerinde bu işlem tekrarlanır.

bb) Parlayıcı, patlayıcı maddelerin üretildiği veya işlendiği ortamlarda, statik elektrik birikmesine engel olmak için, gerekli yerlerde, bağıl nemin % 60'ın altına düşmemesine azami dikkat gösterilir. Bununla beraber metalik tozlar ve bazı piroteknik karışımlar gibi bir takım malzemelerin rutubetli havada kendiliğinden tutuşması mümkün olabileceğinden bu maddeler bu tür ortamlarda bulundurulmaz.

cc) Parlayıcı, patlayıcı işyerlerinin ısınmasında sıcak su sistemi kullanılmalıdır. Radyatörler kolay temizlenebilir şekilde düzgün yüzeyli ve üzerlerinde birikebilecek patlayıcı tozlarının kolay görülebilmesi için uygun bir renk ile boyanmalıdır.

çç) Patlayıcı ve patlayıcı tozlarının, radyatör, ısıtma kangalları (serpantin), buhar, gaz, hava ve su sevk boruları ile elektrik tesisatı üzerinde toplanmalarına izin verilmemelidir. Her vardiya sonunda temizlenmelidir.

dd) Patlayıcı madde içeren yerlerin Faraday kafesi ve sivri uçlu direklerle korunması, statik elektrik levha topraklama dirençleri ile paratoner topraklama dirençleri 10 Ohm’u geçmemelidir. Aktif paratonerlerde topraklama geçiş dirençleri 5 Ohm’u geçmemelidir. Her yıl Eylül ayında en az bir defa kontrol edilmelidir. Yüksek değerde çıkanlar istenilen değer altına düşürülmeli, testleri yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.

ee) Elektrik telleri, parlayıcı-patlayıcı madde bulunan binaların en az 15 metre açığından geçmelidir.

ff) İşyerlerindeki elektrik tesisatı ile ilgili olarak, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatından yararlanılır.

gg) Parlayıcı-patlayıcı işyerlerinde, emniyet ve verimlilik göz önünde bulundurularak en az parlayıcı-patlayıcı ile en az personelin bir arada bulunması için gerekli önlemler alınmalıdır.

ğğ) İmla edilmiş mühimmata statik elektrik oluşturabilecek püskürtme tipi boyama işlemi yapılmayacaktır. İmla edilmiş mühimmat su yıkamalı veya kuru filtre tip püskürtme bölmelerde boyanmalıdır.

hh) İşyerlerinde gürültü kontrolleri yapılır, gürültüden kaynaklanan maruziyetin önlenmesi ve azaltılması için koruma ve önlemeye yönelik tedbirler alınır.

ıı) İşyerlerinde çalışanların mekanik titreşime maruz kalmamaları için koruma ve önlemeye yönelik tedbirler alınır.

ii) Hurda malzeme temini esnasında, radyasyonlu malzeme tespit edilmesi halinde geri iade edilir. Ancak malzeme alınan kuruluş geri iade almaz ise, radyasyonlu malzeme önceden hazırlanmış olan güvenli bölgeye alınır, değer tespiti yapılır ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumuna bildirilir.

jj) Zehirli gaz sızıntılarını anında saptamak için gaz dedektörleri kullanılır. İşyeri havasında bulunan çeşitli kimyasal madde miktarlarının 12.08.2013 tarih ve 28733 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin ekinde yer alan maruziyet sınır değerlerini aşmaması için gerekli önlemler alınır.

kk) Kimyasal maddeler tehlike risklerine uygun renkli ve üzeri yazılı kaplar içerisinde muhafaza edilir.

ll) Tehlikeli kimyasal maddeler içeren işyerlerinde risk değerlendirilmesi ve ortam ölçümleri yapılarak belirlenen önlemlerden uygun olanı alındıktan sonra çalışmaya başlanılır. Çalışanların maruz kalacakları madde miktarları ve maruziyet sürelerinin mümkün olan en az düzeyde olması sağlanır. Kimyasal maddelerle çalışmalar, 12.08.2013 tarihli ve 28733 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde yürütülür.

mm) Bunların dışında gerektiği durumlarda, merkez teşkilatı, işletme/fabrika müdürlükleri tarafından gerekli önlemler alınır.

Taşımada ve nakliyatta alınacak güvenlik önlemleri

MADDE 13- (1) Taşıma, işyeri dahilinde hammadde, ara mamul ve mamul halindeki patlayıcı madde ve mühimmatın muhtelif atölyeler ve depolar arasındaki hareketleridir. Araçsız olarak yirmi beş kilodan yukarı, el arabası gibi araçlarla elli kilodan yukarı ağırlık taşıma, boşaltma ve yükleme işleri ağır ve tehlikeli işler kapsamına girer.

a) Taşıma mümkün olduğu kadar insan gücü ile yapılır. Fazla miktarlar için egzost emniyeti (kıvılcım tutucu) alınmış ve tercihen akülü araçlar kullanılır. Araç iç bölmesindeki demir kısımlar kapatılır. Yükleme ve boşaltmalarda motor çalıştırılmaz. Taşımada çok dikkatli olunmalı sert ve darbeli hareketlerden kaçınmalı, zeminin kaygan olmamasına dikkat etmeli ve lüzumundan fazla eleman kullanılmamalıdır. Ard arda yapılan taşımalarda gerekli emniyet mesafelerine titizlikle uyulmalıdır.

b) Gerek elle, gerek el arabaları ile gerekse römork ve diğer motorlu araçlarla yapılan taşımalarda, taşıma süratleri, taşınan parlayıcı sıvı ve patlayıcı madde miktarları ve statik elektrik konusuna ait hususlar özel talimatlarda belirlendiği şekilde olmalıdır.

c) Taşıma sırasında patlayıcı madde ambalajları kapalı halde tam emniyet sağlayacak şekilde araca yerleştirilir, ulaştırma ve çıkış yolları serbest tutulur.

ç) Patlayıcı taşınan el arabaları eğimli yerlerde bırakıldıklarında durmalarını sağlayacak “ölü adam freni” ile donatılmalıdır.

d) Patlayıcı madde taşıma kapları; iletken lastik, demir olmayan malzeme, iletken plastik, fiber ve ahşap vb. kıvılcım çıkarmaz malzemelerden olmalıdır.

e) Maddelerin özelliğine bağlı olarak taşımadan önce gerekirse malzeme nem bakımından şartlandırılır. Patlayıcının bulunduğu konteynır araçtan ayrı olmalıdır.

f) Parlayıcı ve patlayıcı madde taşıyan araçlar topraklanmalıdır.

g) Patlayıcı madde nakilleri uyum gruplarına göre yapılmalıdır. “Patlayıcı Madde Sınıflandırması” (Ek-5/1-2-3)

ğ) Fabrika dışı nakliyatlar 24.10.2013 tarihli ve 28801 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine göre yapılır.

Depolarda alınacak güvenlik önlemleri

MADDE 14 – (1) Depolarda alınacak güvenlik önlemleri aşağıda belirtilmiştir:

a) Patlayıcı maddelerin depolanmasında kullanılan sürekli depolar, 87/12028 karar sayılı Tüzüğün (2001/2443 karar sayılı) 99’uncu maddesine uygun şekilde inşa edilir.

b) Sürekli depoların havalandırmalarını temin için dahilde zemin seviyesinden çatıya kadar uzanacak bacalara havalandırma tertibatı ilave edilir ve bu bacaların delikleri kuş, fare ve emsali hayvanların girmesine mani pirinç veya tel kafesle örtülür.

c) Depoların zemini, şaplı beton, mozaik veya linolyum gibi maddelerle döşenmek suretiyle barut ve patlayıcı madde tozlarının kolayca silinip temizlenmesi sağlanır.

ç) Depoların duvarları nem geçirmez yapıda bir harç ile sıvanmış, pencereleri çatıya yakın yükseklikte olmalı ve güneş ışığının doğruca girmesine engel olmalıdır.

d) Pencerelere demir parmaklık yapılır, depo havalandırılmak üzere açıldığında içeriye yabancı madde girmemesi için kuvvetli bir şekilde pirinç veya galveniz tel kafes konur ve dış kısımlarına dışarıya açılır sağlam tahta kapaklar yapılır. Deponun kapıları, çift kanatlı ve kanatları dışarıya açılır gizli kilitli olmalıdır. (Dış yüz üzerinde sürme kapı yapılmasına müsaade edilir)

e) Sütre yapımında kullanılacak toprakta taş parçaları bulunmamalı sütrenin iç cephesinin eğimi, yığının müsaade edeceği derecede dik olmalı ve tabanı depo binasından bir buçuk metre uzaktan başlamalıdır. Sütre, depo binasını tamamen çevreliyorsa geçiş için uygun bir yerinden bir tünel açılır, eğer depo engebeli bir arazide tesis edilmiş ve etrafında sütre görevini yapacak yüksek tümsekler bulunursa, sütrenin yalnız tehlike arz eden tarafa yapılması ile yetinilir.

f) Bir yerüstü deposunun emniyet sütresinin ne şekilde olacağı 87/12028 karar sayılı Tüzüğün Ek-5’inde (2001/2443 karar sayılı) gösterilmiştir.

g) Depo kapılarına topraklandırılmış statik elektriği boşaltıcı levhalar konularak girişte bu levhalara dokunularak statik elektriğin boşaltılması sağlanır.

ğ) Barut ve patlayıcı madde depolarında, TS 622 (TS EN 62305-1/ Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın 30 Haziran 2007 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan Yıldırımdan Korunma Tesisatı Teknik Şartnamesi) Yapıların Yıldırımlardan Korunması Kurallarına uygun paratonerler tesis edilir. Bu paratonerler her sene yağmur ve dolu mevsiminden evvel mutlaka muayene edilir ve bu muayenede paratoner ve çukurları ile zemin arasında tam bir iletkenliğin mevcut olup olmadığı ve iletkenlerin depo binası çatı ve duvarlarında tecrit edilmiş bulunup bulunmadıkları araştırılır ve bozukluk görülürse derhal tamir ettirilir.

h) Döşemelerdeki çivi başları gömülüp macunlanır ve döşemelere iletken malzeme veya linolyum örtülür.

ı) Barut ve patlayıcı madde depolarına barut ve patlayıcı madde konması veya alınması gündüzleri yapılır. Gece çalışması icap ettiği hallerde açık alevle aydınlatma yapılmayıp pilli el lambaları ile veya akümülatörlü madenci lambaları ile depo aydınlatılır. Depo dışından, sütre duvarına monte edilmek suretiyle barut ve patlayıcı madde depolarında aydınlatma için sabit elektrik tesisatı da yapılabilir.

i) Depolardaki barut ve patlayıcı madde sandık ve varilleri hiçbir surette yere atılmaz, düşürülmez, sürüklenerek çekilmez, etrafa çarptırılmaz.

j) Depolardaki barut ve patlayıcı maddeleri, rutubete maruz bırakmamak için binalardaki yağmur dereleri ve olukları iyi vaziyette tutulmak üzere yağmur mevsimlerinde sık sık kontrol edilir ve deponun bulunduğu mahal heyelana, sele maruz kalırsa, binanın etrafına lüzumlu kanallar açılır.

k) Depolarda yeterli miktarda hava cereyanını temin edecek surette havalandırma tertibatı bulunur. Fazla sıcak yaz aylarında ayrıca sabahları erken ve akşamları geç vakit pencereler açılarak havalandırma temin edilir.

l) Depo içi sürekli hizmetler, patlayıcı maddeler konusunda eğitilmiş ve yeterli deneyimi olan görevliler tarafından yürütülür.

m) Depo personeli olmayan işçi ve taşıyıcılar, patlayıcı madde ambalajlarını sadece depo kapısına kadar getirebilir ve depolardan çıkarılacak olanları da yine depo kapısından alabilirler.

n) Depolara ait hizmetler ile depo sahalarında yapılması gereken hareketleri bildirir talimatlar depoların uygun yerlerine asılır.

o) İçinde barut ve patlayıcı maddeler bulunan sandık ve varilleri açmaya yarayan aletler demir ve çelikten olmayıp, bakır, bronz, alüminyum, pirinç gibi malzemeden yapılır.

ö) Barut ve patlayıcı madde varil ve sandıkları depolarda doğrudan doğruya zemine oturtturulmayıp hava cereyanı temin edilecek şekilde 10 santim boşluk kalmak üzere kalın kalaslar üzerine istif edilir. Beton zeminli depolarda kalaslar yerine 4 santimlik kadronlar veya bunlardan yapılmış ızgaralar üzerine istif yapılabilir. Sandık ve varillerin duvara gelen taraflarında duvarla aralarında boşluk bırakılır. İstifler 1.60 metreyi geçmemeli, gerektiğinde istifler iki sıralı konulmalıdır. Cinsleri ayrı patlayıcı maddelerin istifleri birbirinden ayrı konulur.

p) Patlayıcı madde depolardaki istif ve şekiller, 87/12028 karar sayılı Tüzüğün 87’nci maddesinde belirtildiği gibi olmalıdır. İstifler uyum gruplarına (Ek-5/1-2-3) göre ve aralarında geçiş boşlukları bulunmak suretiyle yapılır. Mühimmat veya patlayıcıya zarar verebilecek, tehlikeli ve farklı malzemeler bir arada depolanmaz. (patlayıcılar, yanıcılar, asitler, korozif maddeler )

r) Depo sınırlarında ve içinde aşağıda yazılı levhaların bulundurulması zorunludur.

1) Depo sınırları üzerine "Tehlikeli Maddedir Girilemez" levhası asılır.

2) Depo içinde uygun yerlere depolara ait genel kural ve emniyet tedbirleri, özel kural ve nizamları, stok istifleri sıralarına, patlayıcı maddenin cinsi ve miktarını bildiren levhalar asılır.

3) Barut ve patlayıcı maddelerin imal ve depoya giriş tarihlerini ayrı ayrı gösterir levhalar asılır.

s) Depolarda yapılacak dağıtımda patlayıcı maddenin depoya giriş ve imal tarihine riayet edilir.

ş) Depo civarında kuru ot, saman, kağıt, benzin, gaz, ispirto, mazot, motorin gibi kendi kendine veyahut herhangi bir tesir ile kolayca tutuşabilecek maddelerin bulundurulması yasaktır. Depo binalarından 50 metre çevreye kadar olan yerler kuru otlardan temizlenir.

t) Depo binaları dışında olabilecek yangınları söndürmek için 87/12028 karar sayılı Tüzüğün 25 ve 105’inci maddelerinde öngörülen önlemler alınır. Depo çalışanları depo dışında yangın söndürme eğitimleri yaptırılmak suretiyle yetiştirilir.

u) Muhafaza ve depolama ruhsatnamesinde yazılı miktardan fazla patlayıcı madde ile sandık ve varil açmaya mahsus aletlerden ve ızgara tahtalarından başka boş varil ve sandıklar ile diğer hiç bir yabancı madde depoda bulundurulmaz.

ü) Kimyasal maddelerin tehlikeli reaksiyon vermeyecek şekilde sınıflandırılması ve bu sınıflara uygun olarak Ek-18’deki tablo yardımıyla depolanması yapılır. Sınıflandırma, kimyasal maddelerin Güvenlik Bilgi Formları (GBF) yardımı ile yapılır. Genel yaklaşım kimyasal maddeleri birbirleriyle uyumlu bir şekilde sınıflandırmak olmalıdır, daha sonra gruplar bariyerlerle birbirinden ayrılmalıdır. Katıları ve sıvıları ayrı olarak sınıflandırmak temel sınıflandırma yöntemlerinden bir tanesidir. Bu şekilde fiziksel temas sonucu oluşabilecek riskler azaltılmış olur.

v) Yeterli depolama alanı mevcut işletmelerde riski tamamen ortadan kaldırmak için farklı kimyasal madde gruplarında bulunan kimyasallar farklı yerlerde depolanmalıdır.

y) Parlayıcı/patlayıcı madde bulunan ambar ve depolar İş Sağlığı, Güvenliği ve Çevre Müdürlüğü ya da ilgili müdürlük tarafından gerekli görüldüğü durumlarda denetlenir. Ayrıca, aşağıda belirtilen komisyon tarafından “Ambar ve Depo Kontrol Formu” Ek-19 doğrultusunda en az yılda bir defa denetlenir. Denetleme sonuçlarına göre gereken önlemler alınır.

Komisyon; aşağıdaki üyelerden oluşur.

Başkan: İş Sağlığı, Güvenliği ve Çevre Müdürü,

Üye : İlgili birim müdürü (Ambar veya deponun kullanma sorumluluğunu taşıyan;

Ticaret Md./Tedarik Md./Üretim Md./Ambarlar Stoklar Md./Pazarlama Md.),

Üye : İş Sağlığı, Güvenliği ve Çevre Müdürlüğü

Başmüh./ Müh./Şefi,

Üye : İlgili birim Başmühendisi/Mühendisi/Şefi,

Üye : Bakım Onarım Müdürü/Başmühendisi/Mühendisi/Şefi,

Üye : İş Güvenliği Uzmanı,

z) Tehlikeli kimyasal madde bulunan ambar ve depolarda Ek-20’de belirtilen temel

güvenlik araçları bulundurulur.

Kullanmada alınacak güvenlik önlemleri

MADDE 15- (1) Barut, patlayıcı ve benzeri tehlikeli maddeler, işletme/fabrika müdürlüğü tarafından hazırlanacak iş güvenliği talimatlarına uygun olarak kullanılır.

(2) Patlayıcı maddelerin kullanımı hususunda gerekli tamamlayıcı bilgi Bakanlar Kurulu’nca 14.08.1987 tarihinde 87/12028 karar sayısı ile kararlaştırılan, 29.09.1987 tarihli ve 19589 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük”ün dokuzuncu kısımda mevcut olup buradaki esaslara göre hareket edilir.