Mal ya da ürün; bilgisayar ya da otomobil örneklerindeki gibi, işletmeler tarafından üretilen ve insanların ihtiyaçlarını gideren somut bir varlıktır. Hizmet ise

D Y 13- Hukuki yapılarına göre ayrılan işletmelerden şirketler den biri olan ticari şirketlerde kendi içinde şahıs

şirketeri ve sermaye şirketleri olmak üzere 2 ye ayrılır.

D Y 14- tek kişi işletmeleri Kâr ve zararın doğrudan bir kişiye ait olduğu ve işletmenin tüzel kişiliğinin söz konusu

olmadığı bu tür işletmelerde işletme sahibi ile işletme hukuki açıdan ayrı tutulmakta ve görece daha fazla

sermayeye ihtiyaç duyulmaktadır

D Y 15- Tekkişi işletmeleri Kâr ve zararın doğrudan bir kişiye ait olduğu ve işletmenin tüzel kişiliğinin sözkonusu

olmadığı bu tür işletmelerde işletme sahibi ile işletme hukuki açıdan ayrı tutulamamakta ve görece daha az

sermayeye ihtiyaç duyulmaktadır

D Y 16- Birden çok kişi tarafından sermayesi sağlanarak kurulan ve yönetilen işletmelerdir. Bu oluşumların ortak

özelliği sahipliğin birden çok kişi açısından söz konusu olmasıdır. Türk Hukuk sisteminde şirketler adi

şirketler ve ticaret şirketleri olmak üzere iki biçimde ortaya çıkmaktadır.

D Y 17- İki veya daha fazla kişi tarafından sözlü ya da yazılı bir sözleşmeyle kurulur. Bu şirketlerin kendini oluşturan

kişilerden ayrı bir tüzel kişiliği yoktur ve bunlar Borçlar Kanunu’na göre değil, Türk Ticaret Kanunu’na göre

düzenlenirler.

D Y 18- Adi şirketlerde Şirket ortaklarının sorumluluğu sınırsızdır ve tüm kişisel mal varlıklarını kapsar. D Y 20- İki veya daha fazla kişinin bir araya gelerek belirleyecekleri amaçlara ulaşmak için Türk Ticaret Kanunu’nun

düzenlediği şekilde kurulan şirketlerdir. Türk Ticaret Kanunu’na göre ticaret şirketleri; şahıs şirketleri ya da

sermaye şirketleri şeklinde ortaya çıkabilir

D Y 21- Şahıs şirketleri Birbirini iyi tanıyan ve birbirine güvenen kişiler tarafından kurulan az sayıda ortaklı

işletmelerdir. Kolleftif şirketler ve komandit şirketler olarak iki şekilde ortaya çıkabilir.+D Y 22- Bir şirketin kollektif şirket olabilmesi için sözleşmenin yazılı olarak yapılıp, imzaların noterce onaylanması

gereklidir.

D Y 23- Sorumlulukları sınırsız olan ortaklara komanditer, sorumlulukları sınırlı olanlara ise komandite

denmektedir. Şirketin yönetimi komandite ortaklara aittir. Bu şirket türünde de yazılı bir sözleşme esastır. D Y 24- Sorumlulukları sınırsız olan ortaklara komandite, sorumlulukları sınırlı olanlara ise komanditer

denmektedir. Şirketin yönetimi komandite ortaklara aittir. Bu şirket türünde de yazılı bir sözleşme esastır.

D Y 25- Sermaye şirketlerinin Şahıs şirketlerinden ayrılan en önemli özelliği, genel olarak şirkete ortak olan pay

sahiplerinin sorumluluğunun koydukları sermaye ile sınırlı olmasıdır.

D Y 26- limited şirket Yazılı sözleşme ve noter onayının esas olduğu bu şirket türünde anonim şirketin aksine ortak

sayısı konusunda bir üst sınır bulunmamaktadır

D Y 27- Limited şirketin karar organı Ortaklar Genel Kurulu’dur, yönetim ve temsil organı ise Genel

Müdür’dür.Denetleme organı ise ortak sayısı yirmiyi aştığında söz konusudur.

D Y 28- Limited şirkette payların birbirine eşit olması gerekmez ve pay (hisse) senedi çıkarılamaz.

D Y 29- Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri diğer sermaye şirketlerinden ayıran özellik bir takım

ortakların sınırsız bir takım ortakların ise sınırlı sorumlu olmasıdır.

D Y 30- En az yedi ortak tarafından kurulabilen kooperatiflerde her ortak genel kurul üyesidir

D Y 31- Medeni Kanun, derneklere temel amaçlarına ulaşmak için iktisadi amaçlı işletme oluşturma izni

vermektedir. Vakıfların üniversite ve yüksekokul kurmaları buna örnek olarak verilebilir.

D Y 32- İşletmeleri büyüklük kriterini temel alarak sınıflandırmada farklı bakış açıları ve ölçütler mevcuttur. Bu

ölçütleri kar ve zarar ölçütler şeklinde iki ayrı bölümde toplamak mümkündür.

D Y 33- İşletmeleri büyüklük kriterini temel alarak sınıflandırmada farklı bakış açıları ve ölçütler mevcuttur. Bu

ölçütleri nicelik (miktar) ve nitelik belirten ölçütler şeklinde iki ayrı bölümde toplamak mümkündür.

D Y 34- Büyüklüklerine göre işletmeler ya miktar veya rakam içeren bir takım ölçütlerle ya da soyut bir içerikle,

niteleyici ölçütlerle sınıflandırılmaktadır.

D Y 35- Küçük işletmeler sınırlı ürün ya da hizmet çeşidine sahip olduklarından, bir üründen diğerine geçmeleri yada

ürün veya hizmet sunumuna ilişkin çevresel değişimleri bünyelerine yansıtmaları daha zordur.

D Y 36- Küçük işletmelerin çağın en önemli gereksinimlerinden biri olan değişimi yakalayıp bünyelerine

yansıtabilmelerinin daha kolay olması önemli bir üstünlüktür.

D Y 37- Kullandıkları üretim teknolojisi açısından değerlendirildiğinde işletmeleri emek yoğun ve sermaye yoğun

işletmeler olarak ikiye ayırmak mümkündür.

D Y 38- İşletmeler faaliyet alanı, üretim araçlarının mülkiyeti, hukuki yapı, büyüklük ve kullanılan üretim teknolojisi

ölçütleriyle sınıflandırılmaktadır.

CEVAPLAR:

1-D 2-Y 3-D 4-Y 5-Y 6-D 7-D 8-Y 9-D 10-Y 11-D 12-D 13-D 14-Y 15-D 16-D 17-Y 18-D 19-D 20-D 21-D 22-D 23-Y 24-D 25-D 26-Y 27-D 28-D 29-D 30-D 31-D 32-Y 33-D 34-D 35-Y 36-D 37-D 38-D

ÜNİTE 4: İŞLETMELERİN KURULUŞU

• 
  İŞLETME KURMA NEDENLERİ: İşletmelerin kuruluşunda söz konusu olabilecek bir dizi neden bulunmaktadır. Bunlar:
  

• 
  Yüksek kar ve kazanç sağlama
  
• 
  Kendi işinin sahibi olmak
  
• 
  Sosyal saygı kazanmak
  
• 
  Kendini ispatlamak
  
• 
  Miras
  
• 
  Başka fırsatların olmayışı
  

• 
  İŞLETME KURMA AŞAMALARI: Bir işletmenin kuruluşuna karar verip bu kararı uygulamaya geçirmede yedi aşamadan söz edilebilir:
  

• 
  Yatırım düşüncesi
  
• 
  Ön çalışmalar (Ekonomik, teknik, finansal, yasal araştırma)
  
• 
  Ön proje
  
• 
  Değerlendirme ve yatırım kararı
  
• 
  Kesin proje
  
• 
  Projenin uygulanması
  
• 
  Faaliyete başlama
  

• 
  KURULUŞ YERİ KAVRAMI: Doğru kuruluş yerinin belirlenmesi işletmenin başarısını elirleyecek önemli inceleme ve analiz alanlarından birini oluşturmaktadır. Kuruluş yeri seçiminde en önemli konu, bu seçimin ekonomik amaçlara uygun bir yer olmasıdır. Başka bir anlatımla işletmenin üretim maliyetlerinin en az olduğu yer ekonomik amaçlara en uygun yerdir. Bir işletmenin en iyi kuruluş yerini seçmesinin stratejik öneminden hareketle kuruluş yerini belirleme sürecinde bir dizi faktörün varlığından söz edilebilir. Bunlar:
  

• 
  Hammadde
  
• 
  Pazar (tüketicilerin belirli bir ihtiyacı karşılamak amacıyla satın almak istedikleri bir mal ya da hizmetin oluştuğu alandır)
  
• 
  Emek
  
• 
  Ulaştırma
  
• 
  Enerji
  
• 
  Diğer faktörler (doğa koşulları, çevre kirliliği, devlet düzenlemeleri)
  

EN UYGUN KURULUŞ YERİNİN BELİRLENMESİ : İşletmecilikte en temel amaçlar; faaliyetleri verimli, ekonomik ve kârlı bir şekilde gerçekleştirmektir. Akılcılık ilkeleri olarak da ifade edilen bu temel amaçlar, aynı zamanda en uygun kuruluş yerinin tespitinde işletmelere yol gösteren ilkeler olarak da ifade edilmektedir. Bunlar;

• 
  Verimlilik
  
• 
  Ekonomiklik
  
• 
  Karlılık
  

ÜNİTE 4 SORULAR
1) İşletme kurma nedenleri nelerdir ?

* Yüksek kar ve kazanç sağlamak

Kendiişinin sahibi olmak

Sosyal saygı kazanmak

Kendini ispatlamak

Miras

Başka fırsatların olmaması
2) İşletmelerin kurulmasına karar vermede ilk aşama hangisidir ?

* Yatırım düşüncesi

3) Yatırım düşüncesinin uygulanabilir olup olmadığının ortaya konduğu aşama hangisidir?

* Ön çalışmalar aşaması

4) Yatırım düşüncesine ilişkin olarak hangi konularda ön çalışma yapılması gerekir?

* Ekonomik araştırmalar

Teknik araştırmalar

Finansal araştırmalar

Yasal araştırmalar
5)İşletmelerin mal yada hizmet üretebilmesi için gerekli araç-gereç ,makine ve techizatın

seçimi yerleştirilmesine ilişkin çabalar ön çalışmalar kapsamında hangi aşamaya girer?

* Teknik araştırmalar
6)Yatırım kararına yönelik olarak verilen olumlu kararla birlikte ön projenin daha somut ve ayrıntılı şekilde düzenlenerek netlik kazandığı aşama hangisidir?

* Kesin proje aşaması

7)İşletme kuruluşunda birincil öneme sahip olan konu nedir?

* Kuruluş yerinin seçimi

8) İşletmenin kuruluş yerinin seçiminde en önemli konu hangisidir?

* Kuruluş yerinin ekonomik amaçlara uygun olarak seçilmesi

9)İşletmenin kuruluş yerinin seçiminde önemli olan faktörler nelerdir?

Hammadde Ulaştırma

Pazar Enerji

Emek Diğer faktörler

10)Tüketicilerin belirli bir ihtiyacı karşılamak için satın almak istedikleri bir mal yada hizmetin oluştuğu alana ne denir?

* Pazar

11)Pazara yakın olmanın faydaları nelerdir?

* Rekabet açısından ve pazardaki değişimleri takip ederek bunlara uyum sağlamak açısından önemlidir.

12) İşletmelerdeki emek kavramı neyi ifade eder?

*Kas beyin güçleri ile üretim sürecinde yer alan insanların katkıları işletmelerde emek

kavramını ifade eder.

13) Girdilerin işletmeye çıktıların ise müşteriye doğru ve kesintisiz olarak akışının

sağlandığı aşamaya ne denir?
* Ulaşım

14) Petrol arıtma tesislerinin liman kentlerine kurulmasının amacı nedir?

* Ulaştırma avantajlarından yararlanmak

15) İşletmecilikte en temel amaçlar nelerdir?

* Faaliyetlerini verimli ekonomik ve karlı bir şekilde gerçekleştirmek

16) Akılcılık ilkeleri tanımı nedir?

* En uygun işletme yerinin seçiminde işletmelere yol gösteren ilkelerdir.

17) Akılcılık ilkeleri nelerdir?

* Verimlilik

Ekonomiklik

Karlılık
18) Karlılık nedir?

* Elde idilen kazancın bu kazancı sağlamak için kullanılan sermayeye oranı

19) Ulaştırmada işletmelerin tercih edebilecekleri ulaştırma seçenekleri nelerdir?

*Hava yolu, Deniz yolu,Kara yolu,Demir yolu ve Boru Hattıdır.

20) Kuruluş yeri faktörleri nelerdir?

*Hmamdde Ulaştırma

Pazar Enerji

Emek Diğer faktörler

*Hammadde işletmeler için giderdir bu giderleri azaltabilmek için işletmeler hammaddeye en yakın yerlere kurulmalıdır.yine işletme yerlerinin seçiminde bazı ülkelerde ülkenin genel anlamda kalkınması önemli bir konu olduğundan bu tür yatırımların gelişmemiş bölgelerde yaygınlaşması için tedbirler alınmakta ve teşviklerde bulunulmaktadır.

* Pazar kavramında ise pazara yakınlık ve pazarın büyüklüğü önemlidir.Pazara yakınlık rekabet açısından önemlidir ve ayrıca taşıma maliyetlerinin azaltılması karlılık açısından önemlidir.

*Emek işgücü bakımından işletmeler iş gücü maliyetlerini düşürmek açısından iş gücünün bol ve ucuz olduğu yerlerde kuruluş yeri belirlemeyi karlılık açısından tercih etmektedir.

*Ağır sanayi ve demir sanayi gibi işletmelerde taşıma ve ulaştırma maliyetleri son derece önemli miktarlar ifade ettiği için bu işletmeler için ulaştırma çok daha önemli bir faktör haline gelmektedir.

*

*İşletmeler kuruluş aşamasında enerji kaynaklarına yakın olan yerleri tercih etmek durumundadır.Su kaynaklarına elverişli ve ucuz yakıt kaynaklarına kömür ve elektrik gibi kaynaklara yakın olmak maliyetler açısından karlılık sağlayacaktır.

*İşletme yerinin seçimindeki diğer faktörler kısmına ise doğa koşulları, çevre kirliliği ve devlet düzenlemeleri(teşvik ve vergiler) girmektedir.

ÜNİTE 5: İŞLETMELERİN BÜYÜMESİ

• 
  işletmelerin büyümesi dinamik bir süreçtir. Dinamik işletme, sürekli ve dengeli büyüyen işletmeler için kullanılır.
  

• 
  İşletmenin mevcut durumu, faaliyet gösterdiği endüstri dalı, üretilen mallara olan talebin artması, ürünlerini ve süreçlerini yenileme isteği, onu büyümeye iter. Çevresel koşullar, tüketici tercihlerinin değişmesi, rakip işletmelerin yeni üretim teknolojileri ve yöntemi kullanmaları, büyük sermayeyle pazarda faaliyet göstermeleri, işletmeleri büyümeye iten diğer nedenlerdir.
  

• 
  İşletmeler şu nedenlerle büyümek isterler:
  

• 
  Hammade temininde kolaylık sağlamak
  
• 
  Birim maliyetinin düşük olması
  
• 
  Teknik yenilikleri izleme kapasitesinin yüksek oluşu
  
• 
  Satış olanaklarında üstünlüklere sahip olma
  
• 
  Nüfuz/etki yeteneklerindeki üstünlük
  

• 
  İŞLETMELERİN BÜYÜME YÖNTEMLERi: İşletmeleri büyümeye iten nedenler öncelikle ptimum büyüklüğe ulaşmak, kâr edebilmek ve varlıklarını sürdürebilmektir. İşletme büyüklüğünün gfvyt6ekonomiklik prensibine göre optimal düzeyde olması gerekir. Yani en yüksek gelirin, en düşük maliyetle elde edildiği bir büyüklükte olması gerekir.
  

İŞLETMELERİN BÜYÜMESİ



İÇ BÜYÜME DIŞ BÜYÜME

1. YATAY BÜYÜME 1. YATAY BÜYÜME

a. Ürün Farklılaşması 2. DİKEY BÜYÜME

b. Pazar Farklılaşması 3. ÇAPRAZ (KARMA) BÜYÜME

4. DAİRESEL BÜYÜME

2. DİKEY BÜYÜME

a. Geriye Doğru Dikey Büyüme

b. İleriye Doğru Dikey Büyüme

• 
  İç Büyüme: İşletmelerin kendi kaynaklarına bağlı olarak mevcut faaliyetlerin genişletilmesi şeklindeki büyümedir. Borçlanma, oto finansman, yeni sermaye bulma yoluyla gerçekleşir.
  

• 
  Otofinansman: Bir işletmenin kendi gücü ile sermaye yaratmasına denir. Diğer bir tanıma göre oto finansman; bir işletmenin üçüncü kişilere başvurmadan ve işletme sahiplerinin sermaye getirmelerine gerek kalmadan, ihtiyaç duyduğu sermaye ihtiyacını kendi içinden karşılamasıdır.
  

• 
  Yatay Büyüme: İşletmelerin aynı üretim alanında faaliyet kapsamını genişletmesidir.
  

• 
  Ürün farklılaştırması: Aynı ürünün biçim ve boyut değiştirerek değişik özelliklerde piyasaya sürülmesidir.
  

• 
  Pazar farklılaştırması: İşletmenin ürünlerini farklı pazarlara sunması, farklı tüketici kitlesine ulaşması pazar farklılaştırma örneğidir.
  

• 
  Dikey Büyüme: Birbirini izleyen veya tamamlayan nitelikte mal üreten işletmelerin aralarında kurdukları çeşitli anlaşma ve birleşmelere dikey büyüme denir.
  

• 
  Geriye doğru dikey büyüme. İşletmenin daha önce tedarikçilerden sağladığı üretim girdilerini kendisinin üretmeye başlaması bir geriye doğru büyüme olduğu gibi, işletmeye ham madde, enerji veya ara mal veren başka bir işletme ile birleşmesi de geriye doğru büyümedir.
  

• 
  Geriye doğru dikey büyüme şu nedenlerle tercih edilir:
  

• 
  İşletmenin girdilerini üretmek için yeterli kaynağa sahip olması
  
• 
  Tedarikçilerin yüksek kâr oranıyla çalışması
  
• 
  Girdilerin zamanında, yeterli miktarda ve uygun kalitede tedarik
  

edilememesi .

• 
  İleri doğru dikey büyüme. İşletmenin ürettiği malı satın alan işletme ile birleşmesi veya işletmenin ürettiği malların tüketicilere ulaşması için yeni dağıtım kanalları kurmasıdır.
  

• 
  İşletmeler ileri doğru dikey büyümeyi şu nedenlerle tercih ederler:
  

• 
  Üretilen mallar için dağıtım kanalları kuracak kaynakları varsa
  
• 
  Pazarlama kanalı çok uzun ve yüksek fiyat artışına neden oluyorsa
  
• 
  Dağıtım kanallarında gecikmeler oluyorsa
  
• 
  İşletmenin ürettiği ürünlerin dağıtıcısı yoksa
  

• 
  Dış büyüme, bir işletmenin başka bir işletmeyi satın alması veya işletmenin başka bir işletmeyle birleşmesi şeklinde olur.
  
• 
  İşletmeler dış büyümeyi şu nedenlerle tercih ederler:
  

• 
  Tek başına yapamayacağı işlere finansman bularak yeni projeler üretmek
  
• 
  Kaynak yetersizliği nedeniyle daha önce cevap verilemeyen müşterilere ulaşmak
  
• 
  Piyasaya hâkim olmak ve rekabeti kendi koşullarında yürütmek
  

• 
  Yatay büyüme: Aynı iş kolunda çalışan birden fazla işletmenin birleşmesiyle meydana gelen büyümeye şeklidir.
  
• 
  Dikey büyüme: Dikey büyüme malların üretiminin ve dağıtımının farklı işletmeler tarafından yapılması durumunda meydana gelen bir dış büyüme şeklidir.
  
• 
  Çapraz (Karma) Büyüme: Bir işletme farklı faaliyet kolundaki başka bir işletme ile birleşirse, çapraz büyüme gerçekleşmiş olur.
  
• 
  Dairesel büyüme: Dairesel büyüme genellikle faaliyette bulunulan alandaki diğer işletme faaliyetlerinin kontrolünü ele alan bir büyüme şeklidir.
  
• 
  İşletmeleri büyümeye iten neden öncelikle optimum büyüklüğe ulaşmaktır. İkinci neden rekabet ve kâr edebilmek, üçüncü neden ise varlıklarını sürdürebilmektir.
  

BİRLEŞMELER



DİKEY BİRLEŞME YATAY BİRLEŞME ÇAPRAZ BİRLEŞME

1. İLERİYE DOĞRU DİKEY BİRLEŞME

2. GERİYE DOĞRU DİKEY BİRLEŞME

• 
  Dikey Birleşme: İşletmelerin pazarda rekabet gücünü artırmak, satın alma ve satış giderlerini azaltmak amacıyla yapılan birleşmedir.
  
• 
  Geriye doğru dikey birleşme Satın alınan işletmenin (tedarikçinin) çıktısı, satın alan işletmenin girdisini oluşturuyorsa, buna geriye doğru dikey birleşme denir.
  
• 
  İleriye doğru dikey birleşme. Dikey birleşme yapan işletmenin çıktısı, birleşilen işletmenin girdisini oluşturuyorsa buna ileriye doğru dikey birleşme denir.
  
• 
  Yatay Birleşme: Birbirinin aynı malları üreten ve pazarlayan işletmelerin birleşmesidir. Yatay birleşme genel olarak, işletmelerden biri diğer işletmeyi satın alarak kendi mülkiyetine geçirmek suretiyle olur.
  
• 
  Çapraz (Karma) Birleşme: Adından da anlaşılacağı üzere bir işletme farklı faaliyet kolundaki başka bir işletme ile birleşirse çapraz birleşme gerçekleşmiş olur. Yatay ve dikey birleşmede, bir iş genişletmesi şeklinde gerçekleşirken, çapraz birleşme iş zenginleştirmesi şeklinde olur.
  
• 
  Çapraz birleşme 2 şekilde olur:
  

• 
  En az bir şirketin, ortaklarının başka bir şirkete alınması karşısında, mal varlığı veya işletmesini aktif ve pasifleriyle bir bütün olarak o ortaklığa devrederek, tasfiyesiz dağılması (devralma yoluyla birleşme)
  
• 
  En az iki şirketin, ortaklarının yeni kurulan bir şirkete alınmaları karşılığında, işletmelerini aktif ve pasifiyle birer bütün olarak, bu ortaklığa devrederek tasfiyesiz dağılmaları (yeni ortaklık kurulmasıyla birleşme) sonucunda iki veya daha fazla ortağın tek bir ortak durumuna gelmesidir.
  

• 
  İşletmeleri birleşmeye yönelten nedenler şunlardır:
  

• 
  Büyüklüğün sağladığı avantajlardan yararlanma
  
• 
  Yetenekli yönetime sahip olma
  
• 
  Birleşmenin iç büyümeye göre avantajlarının olması
  
• 
  Finansal nedenler
  
• 
  Vergi avantajı
  
• 
  Değerli sınaî haklara sahip olma
  
• 
  Büyük bir işletme yaratma
  
• 
  Rekabetin azaltılması
  
• 
  Psikolojik nedenler.
  

BİRLEŞME ŞEKİLLERİ



EKONOMİK VE HUKUKSAL BAĞIMSIZLIĞI EKONOMİK VE HUKUKSAL BAĞIMSIZLIĞI HUKUKİ BAĞIMSIZLIĞI KORUYAN

KAYBETTİRMEYEN BİRLEŞMELER KAYBETTİREN BİRLEŞMELER EKONOMİK BAĞIMSIZLIĞI

KAYBETTİREN BİRLEŞMELER

1. CENTİLMENLİK ANLAŞMASI 1. TRÖST

2. KONSERSİYUM a. Ünit Tröst 1. KONSERN

3. KARTEL b. Yatırım Tröst 2. KORNER

a. Miktar Karteli c. Oy Tröst - Pool

b. Fiyat Karteli 2. TAM BİRLEŞME

c. Pazarlama Karteli

d. Pazarlama Bölgesi Karteli

e. Satınalma Karteli

f. Uluslararsı Karteller

4. HOLDİNG

a. Saf Holding

b. Karma Holding

c. Tek Aşamalı Holding

d. Çok Aşamalı Holding (salkım Holding)

e. Yavru Şirket Aracılığıyla Katılım

f. Ana Şirket Aracılığı İle Karşılıklı Katılım

g. Ana Şirket Aracılığı İle Ortaklaşa Katılım

• 
  Centilmenlik anlaşması : İşletmeler genel olarak birleşmeyi ya iç büyüme veya dış büyüme veya birleşme şeklinde yaparlar. Ancak bazı durumlarda işletmeler ne iç büyüme, ne de dış büyüme yolunu seçerler. Centilmenlik anlaşması yaparak birbirlerinin menfaatlerini korurlar ve inisiyatiflerini genişletirler. Centilmenlik anlaşmalarına taraf olan işletmeler, karşılıklı söz vermeye dayanan, tarafların çıkarlarının karşılıklı olarak korunduğu ve tarafların veya bunlardan birinin anlaşmadan vazgeçmesi durumunda hiçbir müeyyidenin (yaptırımın) söz konusu olmadığı anlaşmadır. Centilmenlik anlaşmasının şekil şartı yoktur. Yazılı veya sözlü olabilir. Burada temel amaç içinde bulunulan şartları, anlaşmaya katılan işletmelerin lehine değiştirerek yarar sağlamaktır.
  
• 
  Konsorsiyum: Konsorsiyumlar iki veya daha fazla işletme, sınırlı bir zamanda yapılması gereken ve büyük sermaye gerektiren faaliyetler için bir araya gelerek birleşmeleridir. Konsorsiyumlar genellikle büyük çaplı taahhüt işlerinde, ihaleyi kazanabilmek için aynı veya farklı ülkelerden, aynı veya farklı uzmanlık dallarındaki işletmelerin finansal olanaklarını veya teknolojik ya da diğer üstünlüklerini birleştirip iş birliği yapmak için kurulurlar.
  
• 
  Kartel: Karteller, aynı iş kolunda faaliyet gösteren iki veya daha fazla işletmenin, hukuksal ve ekonomik bağımsızlıklarını kaybetmeden gerçekleşen birleşmedir. Temel amacı, işletmelerin ortak çıkarlarını korumaktır. Kartel oluşturmak serbest pazar ekonomisi kurallarına, iş ve şletme ahlâkına uygun olmadığı için çoğu kez gizli anlaşmalar ile gerçekleştirilir. Kartellerde ekonomik bağımsızlık korunduğu için işletmelerin sermayesi tamamen birleştirilmez. Burada sadece belirlenen amaç ve faaliyetler için sermaye birleştirilir. Kartele giren işletmeler, ortak bir üretim ve fiyat politikasını kabullenmek zorundadırlar. Kartelde birleşen işletmeler, anlaşmalarına belirli bir süre için uymak zorundadırlar.
  
• 
  Önemli kartel türleri şunlardır:
  

• 
  Miktar kartelleri. Ortakların, üretim miktarını belli bir seviyede tutmak için anlaşarak mal arzını istedikleri düzeyde ayarladıkları, böylece fiyatın düşmesini engelleyerek, tekel kârı elde ettikleri kartellerdir (OPEC). Fazla üretimin elde kalmasını önlemek, üretim ve satışları kısarak öncekinden daha fazla kâr elde etmek amacıyla kurulan bu tür kartellere, kota ve kontenjan karteli de denilmektedir.
  
• 
  Fiyat kartelleri. Fiyat rekabetini önlemek amacıyla kurulan, üye işletmelerin ürünlerini kartelin belirlediği fiyatın altında satamadıkları kartellerdir. Ürün aynı zamanda dış pazarlarda satılan bir ürün ise, kartel üyeleri yapacakları anlaşma ile sadece iç veya dış pazar için bir fiyat tespiti yapabilirler.
  
• 
  Pazarlama kartelleri. Pazarlama kartelleri, üye işletmelerin ürünlerini tek elden satmaları amacıyla kurulur. Pazarlama kartellerinin hukuki yapısı karteli oluşturan üyelerin hukuki yapılarından farklı olabilir. Bu amaçla kurulan işletme (örgüt), malı, aracı işletmeler yoluyla satabileceği gibi, doğrudan kendisi de pazarlayabilir. P
  
• 
  Pazarlama bölgesi kartelleri. Bu tür kartelde üye işletmeler, ürünün satıldığı pazarı aralarında paylaşırlar ve her işletme ancak anlaşmada kendisi için belirlenen bölgede ürününü satabilir. Pazarın ölüşülmesi sonucunda kendi bölgesinde tek satıcı durumuna gelen üye işletme bu sayede malını daha yüksek fiyattan satabilir.
  
• 
  Satın Alma Kartelleri. Aynı ham maddeyi kullanan işletmeler arasında kurulan bu tür kartelde amaç, mal alımlarında rekabeti oradan kaldırarak düşük fiyatla almaktır. atın alma kartelleri, kartel türlerinin en zararlı şeklidir.
  
• 
  Uluslararası Karteller. Uluslararası pazarlardaki rekabeti sınırlandırmak ya da kaldırmak amacıyla kurulan ve dış alım, dış satım ya da hem dış alım hem de dış satım yapmayı amaçlayan kartellerdir.
  

• 
  Holding : Bir veya daha çok işletmenin pay senetlerinin denetimine sahip olan şirkete holding denir. Holdingler güçlü bir şirketin, diğer şirketlere ait hisse senetlerine sahip olduğu ve diğer şirketi finansal olarak kontrol altına aldığı birleşme türüdür. Holdingler açık olarak kurulurlar. Bunlarda kartel ve tröstlerde olduğu gibi gizli ve kanunlara aykırılık söz konusu değildir.
  
• 
  Saf holding: Başka şirketlere katılma amacı ile kurulan holdinglerdir. İşlevleri katıldıkları şirketlerin yönetim ve denetimine katkıda bulunmak ya da egemen olmaktır.
  
• 
  Karma holding: Çeşitli şirketlere katılmalarının yanı sıra doğrudan doğruya mal ya da hizmet üretme işlevini de üstlenen holdinglerdir.
  
• 
  Tek aşamalı holding: Ana şirket bir kez katılımda bulunur, katılımda bulunduğu şirketlerin başka şirketlere katılımı söz konusu değildir.
  
• 
  Çok aşamalı holding( salkım holding): Aşamalı holdingde aşamalı şirketin de başka şirketlere katılımı vardır.
  
• 
  Yavru şirket aracılığıyla katılım: Bu katılım biçiminde herhangi bir şirket herhangi bir holdingin çatısı altına girmekte ve böylelikle holdinge belli ölçülerde katılmış olmaktadır.
  
• 
  Ana şirket aracılığı ile karşılıklı katılım: Bu katılımda ana şirketin ortak olduğu yavru irketlerin birbiriyle karşılıklı ilişkileri ve katılımları söz konusudur.
  
• 
  Ana şirket aracılığı ile ortaklaşa katılım: Bu tür bir katılımda ana şirket her bir yavru şirkette pay sahibi olmakta, yavru şirketler arasında ortaklaşa katılım bulunmaktadır.
  
• 
  Holdingleşmenin önemli sakıncaları vardır:
  

• 
  Güç ve denetim belli kişi ve kümelerin ellerinde toplanır
  
• 
  Yavru şirketler ana holdingin çıkarı doğrultusunda kullanılırlar,
  
• 
  İşletme varlıklarının değerinin olduğundan daha yüksek gösterilebilir,
  
• 
  Pazarda tam rekabet koşullarının oluşmasına izin vermezler,
  
• 
  Yönetimde azınlıkta kalan ortaklar etkinliklerini yitirirler,
  
• 
  Çeşitli ayrıcalıklar holdinglere yarar sağlarken devlet gelirlerinin azalması sonucunu doğurabilir.
  

• 
  Tröst : İki veya daha fazla işletmenin ekonomik çıkarları için, hukuksal ve ekonomik bağımsızlıklarını yitirerek, sermaye ve yönetimlerini birleştirmeleri şeklinde gerçekleşen birleşmedir. Birçok ülkede tröstler yasalarla engellenmiştir. Kartellerde süreklilik söz konusu değilken tröstlerde süreklilik vardır. Karteller aynı iş kolunda çalışan işletmelerin bir araya gelmesiyle oluşurken, tröstler aynı iş kolunda olabileceği gibi farklı iş kolundaki işletmelerin birleşmesiyle de oluşturulabilir. Kartele üye işletmeler hukuki ve ekonomik bağımsızlıklarını korurken, tröstü oluşturan işletmeler bağımsızlıklarını tümüyle yitirirler.
  
• 
  Tam birleşme: Tam birleşmeler (İngilizce Merger, Fransızca Füzyon) genellikle büyük işletmelerin küçük işletmeleri satın almasıyla gerçekleşen birleşme türüdür. Tam birleşme üç şekilde ortaya çıkabilir: Bir A şirketin bir B şirketinin tüm mal varlığını satın alması A şirketi, B’nin hisse senetlerini satın alarak onun holding şirketi olur. Bu durumda B ayrı olarak faaliyetini sürdürür. A şirketi, B şirketinin bütün mal varlığını ve borçlarını devralarak, B’nin kişiliğine son verirken, B’nin sahiplerine yeni senedi ihraç eder. Böylece ödeme kısmen veya tamamen hisse senetleriyle yapılmış olur. Tam birleşmeler, günümüzde şirket evliliği olarak da bilinen şirket birleşmelerinin bir şeklidir. Bunların ayırıcı özelliği, işletme mülkiyetindeki birleşme olmasıdır.
  
• 
  Konsern : Konsern bir işletmeler arası birleşme şeklidir. Bu tür birleşmede iki veya daha fazla işletme, finansal ya da teknik yönden daha güçlü olabilmek amacıyla hukuki bağımsızlıklarını kaybetmeden ekonomik bağımsızlıklarını kaybettikleri birleşme türüdür. kartele benzer, fakat konsernlerde daha az işletme daha yakın ilişki kurar. Konsernlerin kuruluşlarında temel amaç, maliyeti düşürerek kârlılığı artırmaktır.
  
• 
  Korner : Kornerler, güç birliği ile sinerji oluşturmak amacıyla kurulur. Bunlarda hukuki bağımsızlık korunabilse bile, ekonomik bağımsızlığın kısmen veya tamamen kaybolur. Amaç finansal ve teknik yönden daha güçlü olmaktır.
  
• 
  Pool: Geçici ve gizli bir iş birliği ile kurulan ve işleyişi itibariyle kartele benzeyen ekonomik birliklerdir. Pool genellikle fiyat kontrolünü elinde tutmak ve pazarları aralarında paylaşmak isteyen işletmeler tarafından oluşturulur.
  
• 
  İşletmelerde sayısal (Niceliksel) büyüklük ölçütleri:
  

• 
  Çalışanların sayısı,
  
• 
  Belirli bir sürede çalışanlara ödenen ücret ve aylıkların tutarı,
  
• 
  Belirli bir sürede kullanılan ham madde ve enerji miktarı,
  
• 
  Arazinin ve binaların büyüklüğü,
  
• 
  Belirli bir dönemde gerçekleştirilen satış miktarı veya tutarı,
  
• 
  Üretim kapasitesi,
  
• 
  Kullanılan makine ve tezgâhların sayısı ve gücü,
  
• 
  Öz sermaye tutarı veya bileşimi,
  
• 
  Toplam yatırım tutarı,
  
• 
  Doğal kaynakların miktarı
  

• 
  İşletmelerde Niteliksel ölçütler:
  

• 
  Yönetim biçimi
  
• 
  Sermaye koyanların sayısı
  
• 
  Pazar yapısı
  
• 
  Hukuki şekil
  
• 
  İş kolundaki nispî (göreli) durum
  

5.ÜNİTE SORULAR

1-İşletmelerin temel amacı nedir ?

Cvp:Kar sağlamak, devamlılığı sağlamak ,büyümek.

2-İşletmelerin büyüme isteğinin sebepleri nelerdir ?

Cvp: İşletmelerin mevcut durumu

Faaliyet gösterdiği endüstri dalı

Üretilen mallara olan talebin artması

Ürünlerini ve süreçlerini yenileme isteği

3-İşletme büyüklüğünü etkileyen faktörler nelerdir ?

Cvp: Pazar şartları ve talep durumu

Sermaye ve kredi tedarik durumu

Yöneticilerin beceri ve yetenekleri

4- İşletme büyüklüğünü etkileyen en önemli faktör nedir?

Cvp: Pazar şartları ve talep durumu.

5-İşletmeleri büyümeye iten nedenler nedir ?

Cvp:Optimum büyüklüğe ulaşmak

Kar edebilmek

Varlığını sürdürebilmek

6-iç büyüme nedir?

Cvp:İşletmelerin kendi kaynağına bağlı olarak mevcut faaliyetlerinin geliştirilmesi şeklindeki büyümedir.Borçlanma ve otofinansman ve yeni sermaye bulma yoluyla gerçekleşir.

7-Otofinansman nedir?

Cvp:Bir işletmenin kendi gücü ile sermaye yaratmasına denir.

8-Yatay büyüme nedir?

Cvp: İşletmelerin aynı üretim alanında faaliyetlerini genişletmektir.

Örnek: Aynı üretim yapan fabrikanın sayısının artması,bir lokantanın merkezin veya bankanın farklı şubeler açması.

9-Yatay büyümenin şekilleri nelerdir?

Cvp: Ürün farklılaştırması

Pazar farklılaştırması

10-İç büyüme çeşitleri nelerdir?

Cvp: Yatay büyüme

Dikey büyüme

11-Yatay büyümedeki ürün farklılaştırması nasıl gerçekleşir?

Cvp:Aynı ürün biçim ve boyutu değiştirilerek değişik özeliklerde piyasaya sürülmesidir.

12-Yatay büyümedeki Pazar farklılaştırılması nedir ?

Cvp:İşletmenin ürünlerini farklı pazarlara sunmasıdır.

13-Dikey büyüme nedir?

Cvp:Birbirini izleyen ve tamamlayan nitelikte mal üreten işletmelerin aralarında kurduğu çeşitli anlaşma ve birleşmeler denir.

14-Dikey büyüme çeşitleri nelerdir?

Cvp: İlereye doğru dikey büyüme

Geriye doğru dikey büyüme

15-Geriye doğru dikey büyüme nedir?

Cvp: Firmanın daha önce tedarikçilerden sağladığı üretim girdilerin kendi kendisinin üretmeye başlaması ve işletmeye ham madde enerji veya aramal veren başka bir işletme ile birleşmesidir.

16-Geriye doğru dikey büyümeye örnek nelerdir?

Cvp: Örnek: Bir yayın evinin kağıt fabrikası ile birleşmesi.

17-Geriye doğru dikey büyümenin nedenleri nelerdir?

Cvp: işletmelerin girdilerini üretmek için yeterli kaynağa sahip olmasıdır.

Tedarikçilerin yüksek kar oranı ile çalışması

Girdilerin zamanında yeterli miktarda ve uygun kalitede tedarik edilememesi.

18-İleri doğru dikey büyüme nedir?

Cvp:İşletmenin ürettiği mal,satın alan işletme ile birleşmesi veya işletmenin ürettiği malların tüketicilere ulaşması için dağıtım kanalları kurmasıdır.

19-İleri doğru dikey büyümeye örnekler nelerdir?

Cvp: Örnek: Meyve üreticisinin manav açması,hayvancılık yapanın şarküteri açması,giysi üreticisinin ürettiği ürünlerinin bayiiler ve mağazalar açarak satması.

20-İleri doğru dikey büyümenin nedenleri nelerdir?

Cvp: Üretilen mallar için dağıtım kanalları kuracak kaynakları varsa

Pazarlama kanalı çok uzak ve yüksek fiyat artışına neden olursa

Dağıtım kanallarında gecikmeler oluyorsa

İşletmelerin ürettiği ürünlerin dağıtıcısı yoksa

21-Dış büyüme nedir?

Cvp: Bir işletmenin başka bir işletmeyi satın alması ve işletmenin başka bir işletme ile birleşmesidir.

22-Dış büyümeye örnekler nelerdir?

Cvp:Konsorsiyon,kartel,konsern,tröst,holding.

23-işletmenin dış büyümeyi tercih etme nedenleri nelerdir?

Cvp: Tek başına yapamayacağı işler finansman bularak yeni projeler üretmek

Kaynak yetersizliği nedeni ile daha önce cevap verilemeyen müşteriye ulaşmak

Piyasaya hakim olmak ve rekabet kendi koşulunda yürütmek

24-Dış büyüme çeşitleri nelerdir?

Cvp: Yatay büyüme,dikey büyüme,çapraz büyüme,dairesel büyüme.

25-Yatay büyüme nasıl gerçekleşir?

Cvp: Aynı iş kolunda çalışan birden fazla işletmenin birleşmesi(bir işletmenin diğer işletmeyi satın alarak kendi mülkiyetine geçirmesidir.)

26-Dikey büyüme nasıl gerçekleşir?

Cvp:Dikey büyüme malların üretim ve dağıtımının farklı işletmelr tarafından yapılması durumudur.

27-Çapraz büyüme nasıl gerçekleşir?

Cvp:Bir işletmenin farklı faaliyet kolundaki başka bir işletme ile birleşmesidir.

28-Dairesel büyüme nasıl gerçekleşir?

Cvp:Dairesel büyüme genelde faaliyette bulunulan alandaki diğer işletme faaliyetlerinin kontrolünü ele alan bir büyüme şeklidir.

NOT: İşletmelerin büyümeleri yatay dikey çapraz dairesel olabildiği gibi büyümeleri de aynı şekilde gerçekleşir.

29-Dikey birleşme nedir?

Cvp:İşletmelerin pazarda rekabet gücünü artırmak,satın almak,ve satış giderlerini azaltmak amacıyla yapılan birleşmedir.

NOT:dikey birleşme geriye doğru ve ileriye doğru dikey birleşme diye ikiye ayrılır.

30-Geriye doğru dikey birleşme nasıl gerçekleşir?

Cvp: Satın alınan işletmenin çıktısı satın alan işletmenin girdisini oluşturuyorsa buna işletmenin geriye doğru dikey birleşmesi denir.Örneğin :Halı mağazasının halı atölyesi ile birleşmesidir.

31-İleriye doğru dikey birleşme nasıl gerçekleşir?

Cvp:Birleşme yapan işletmenin çıktısı birleşilen işletmenin girdisini oluşturuyorsa buna ileri doğru dikey birleşme denir.Örneğin:konsfeksiyon üreten bir işletmenin konfeksiyon mağazalrı ile birleşmesidir.

32-Yatay birleşme nedir?

Cvp: Biribirinin aynı mallarını üreten veya pazarlayan işletmelerin birleşmesidir. Genellikle bir işletmenin diğerini satın alarak birleşmesidir.

33-Yatay birleşmenin amaçları nelerdir?

Cvp: Pazar alanını genişletmek üretimi artırarak maliyeti düşürmek,rekabette güçlü olmak veya rekabeti ortadan kaldırmak.

34-Çapraz birleşme nedir?

Cvp:Bir işletmenin farklı bir faaliyet kolundaki işletme ile birleşmesidir.Örneğin ayakkabıcı ve kırtasiyenin birleşmesidir.

35-İşletmeler arası birleşmenin amaçları nelerdir?

Cvp: Pazara daha çok egemen olmak, tek başlarına gerçekleştiremeyecekleri işleri ortaklaşa gerçekleştirebilmek,daha yüksek kar sağlamak,daha fazla olanaklara kavuşmak amacı ile birleşmektir.

36-İşletmeleri birleşmeye yönelten nedenler nelerdir?

Cvp:Büyüklüğün sağladığı avantajlardan yararlanma,yetenekli yönetime sahip olma, birleşmenin içi büyümeye göre avantajlı olması,finansal nedenler ,vergi avantajı, diğer sanayi haklarına sahip olma, büyük bir işletme yaratma rekabetin azaltılması ,psikolojik nedenler.

37-İşletmeler arası hukuksal birleşme şekilleri nelerdir?

Cvp:Centilmenlikanlaşması,konsorsiyum,kartel,tröst,holding,mergel(füzyon),kornen konsern ve iş veren birlikleri .

38-İşletmelerin hukuksal birleşmeleri kaça ayrılır ?

Cvp: Hukuksal ve ekonomik bağımsızlığı kaybettirmeyen birleşmeler

Hukuksal ve ekonomik bağımsızlığı kaybettiren birleşmeler

Hukuki bağımsızlığı koruyan ekonomik bağımsızlığı kaybettiren birleşmeler.

39-Ekonomik ve hukuksal bağımsızlığı kaybettirmeyen birleşmeler nelerdir?

Cvp : İşletmelerin tüzel kişileri,ekonomik ve hukuksal bağımsızlığı korur bu tür birleşme şekilleri centilmenlik anlaşması,konsorsiyum ,kartel,holding.

40-Centilmenlik anlaşmaları nasıl gerçekleşir?

Cvp:Karşılıklı söz vermeye yarayan tarafların çıkarlarının karşılıklı olarak korunduğu,tarafların veya bunlardan birinin anlaşmadan vazgeçmesinin hiçbir müeyyidenin söz konusu olmadığı anlaşmalardır.

41-Konsorsiyum nasıl gerçekleşir?

Cvp : iki veya daha fazla işletmenin sınırlı bir sayıda yapılması,gereken ve büyük sermaye gerektiren faaliyetler için bir araya gelerek birleşmesidir.

42- Konsorsiyumun temel amacı nedir?

Cvp: işletmelerin teknik finans ve yönetim imkanlarını birleştirerek büyük projeler gerçekleştirmesidir. Konsorsiumlar baraj köprü demiryolu gibi büyük maliyet gerektiren işler için kurulur.

43-Kartel nedir?

Cvp:Aynı iş kolunda faaliyet gösteren iki veya daha fazla işletmenin hukuksal ve ekonomik bağımsızlığını kaybetmeden birleşmesidir.

44-Holding nedir?

Cvp: Bir veya birden fazla işletmenin pay senetinin denetimine sahip olan şirkete denir.

45-Ekonomik ve hukuki bağımsızlığı kaybettiren şirketler nelerdir ?

Cvp:Tröstler ve tam birleşmeler (megel fizyondur).

46-Tröst nedir?

Cvp:İki veya daha fazla şirketin ekonomik çıkarları için hukuksal çıkarlarını yitirerek sermaye ve yönetimlerini birleşmesidir.

47-Tröst ve kartel arasındaki farklar nelerdir?

Cvp:Kartellerde süreklilik yoktur tröstlerde vardır.

Karteller aynı iş kolunda çalışan işletmelerden oluşur tröstler aynı iş kolunda olabileceği gibi farklı iş kollarında da olabilir.

Kartele üye işletmeler hukuki ve ekonmik bağımsızlığını korurken tröste üye işletmeler tamamen yitirmiş olabilir.

48-Tam birleşmeler nelerdir?

Cvp:Mergel fizyon,büyük işletmelerin küçük işletmeleri satın alması ile gerçekleşen tam birleşme türüdür.

49-Konsern amacı nedir?

Cvp:güç birliği ve sinerji oluşturmak amacı ile kurulurlar bunlarda hukuki bağımsızlık korunsa bile ekonomik bağımsızlık kısmen veya tamamen kaybolur.

50-İşletme büyüklüğünü ölçmede kullanıla ölçütler nelerdir?

Cvp:Kantitatif ve kaliatif ölçütlerdir.

NOT: Kantitatif (niceliksel) büyüklük ölçütleri sayısal verilere dayalı somut ve pratik ölçütlerdir bu işletmelerin tek başına yeterli olmadığı durumlarda kalitatif kullanılır.İşletmenin optimum büyüklüğünü belirlemede kullanılacak ölçütü işletmenin alanı belirler.

ÜNİTE 6: İŞLETMELERİN ULUSLARARASILAŞMASI

• 
  Avrupa’da özel korporatif kurumlar tarafından yürütülen sistematik sınır ötesi ticarî faaliyetler, Orta Çağla birlikte başlamıştır.
  

• 
  Dev şirketlerin gelişiminde ikinci dönem, geçen yüzyıldaki sanayi devrimi ile başlamıştır. Sanayi devrimi, hızla sanayileşen ülkelerin ham madde ihtiyaçlarını süratle karşılanması sorununu doğurmuştur.
  

• 
  Uluslararası işletmeler, farklı ülkelerde faaliyetlerini sürdüren küresel ağlar içinde faaliyette bulunan işletmelerdir.
  

• 
  Uluslararasılaşma kavramı, işletmelerin faaliyetlerini ulusal sınırlarının dışına taşıracak şekilde yapmaya başlamasıdır. uluslararası piyasalara girebilmek için “her türlü uygulamaya açık” olması durumunda uluslararası şirket; herhangi bir ülkeye bağlı olmayan çeşitli uluslardan sermayedarların oluşturduğu bir yapıda ise uluslar ötesi veya uluslar üstü şirket biçiminde adlandırılmıştır
  

• 
  Uluslararası işletme, merkezî bir yönetimden yararlanarak diğer ülkelere girmeye ve oralarda yerleşmeye çalışan firmadır
  

• 
  Uluslararasılaşmanın diğer nedenleri şunlardır:
  

• 
  İç rekabetin baskısından kurtulma arzusu
  
• 
  Yerel pazarın doyması ile yabancı iş pazarlara açılma isteği
  
• 
  Ölçek ekonomilerden yararlanarak maliyetleri düşürme
  
• 
  Dış piyasada kullanılabilecek kapasitenin olması
  
• 
  İşletme kârlılık oranlarının daha yüksek olması
  
• 
  Yeni ürün geliştirme ve teknolojik gelişmeleri daha yakından takip etme fırsatı
  

• 
  İşletmeleri uluslararasılaşmaya iten iktisadi nedenler kısaca aşağıdaki gibi açıklanabilir:
  

•