Maliye Bakanlığından: DÖner sermayeli İŞletmeler büTÇE

DOKUZUNCU BÖLÜM

Öz Kaynaklara İlişkin Hesap ve İşlemler

 

5 Öz kaynaklar

MADDE 363 - (1) Öz kaynaklar ana hesap grubu; varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar arasındaki farkın izlenmesi için kullanılır.

(2) Öz kaynaklar ana hesap grubu; ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri, geçmiş yıllar kârları, geçmiş yıllar zararları ile dönem net kârı (zararı) hesap grupları şeklinde bölümlenir.

50 Ödenmiş sermaye

MADDE 364 - (1) Ödenmiş sermaye hesap grubu; işletmelerin bütçelerine konulan ödenekler, faaliyetleri sonucu elde edilip sermayelerine eklenen kârlar, bağlı oldukları idarelerce verilen mallar ve yapılan bağış ve yardımların izlenmesi için kullanılır.

(2) Ödenmiş sermaye, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.

500 Sermaye Hesabı

501 Ödenmemiş Sermaye Hesabı (-)

500 Sermaye hesabı

Hesabın niteliği

MADDE 365 - (1) Sermaye hesabı, işletmeye tahsis edilen sermaye tutarları ile öz kaynaklar ana hesap grubundaki diğer hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına karar verilenlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

MADDE 366 - (1) Sermaye hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Alacak

1) Taahhüt edilen veya artırılan sermaye tutarları bu hesaba alacak, bunlardan yerine getirilen kısım ilgili aktif hesaplara, yerine getirilmeyen kısım ise 501 Ödenmemiş Sermaye Hesabına borç kaydedilir.

2) Sermayeye ilave edilen geçmiş yıl kârları bu hesaba alacak, 570 Geçmiş Yıllar Kârları Hesabına borç kaydedilir.

3) Sermayeye eklenen maddi duran varlıklar yeniden değerleme artışları bu hesaba alacak, 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına borç kaydedilir.

b) Borç

1) Tahsis edilen sermayeden yapılan indirimler bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

501 Ödenmemiş sermaye hesabı (-)

Hesabın niteliği

MADDE 367 - (1) Ödenmemiş sermaye hesabı, işletmeye tahsis edilen sermayenin ödenmemiş kısmının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

MADDE 368 - (1) Ödenmemiş sermaye hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1) Tahsis edilen sermayenin ödenmemiş kısmı bu hesaba, ödenen kısmı ödemenin şekline göre ilgili aktif hesaplara borç, 500 Sermaye Hesabına alacak kaydedilir.

2) Artırılan sermaye tutarı bu hesaba borç, 500 Sermaye Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1) Yerine getirilen sermaye taahhütleri tutarı bu hesaba alacak, taahhüdün yerine getirilme şekline göre ilgili aktif hesaplara borç kaydedilir.

52 Sermaye yedekleri

MADDE 369 - (1) Sermaye yedekleri hesap grubu; yeniden değerleme değer artışları gibi sermaye hareketleri dolayısıyla ortaya çıkan ve işletmede bırakılan tutarların izlenmesi için kullanılır.

(2) Sermaye yedekleri, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabından oluşur.

522 Maddi duran varlıklar yeniden değerleme artışları hesabı

Hesabın niteliği

MADDE 370 - (1) Maddi duran varlıklar yeniden değerleme artışları hesabı, işletmenin aktifinde kayıtlı maddi duran varlık kalemlerinin yeniden değerlemesinden oluşan değer artışlarının izlenmesi için kullanılır.

(2) Bu hesapta biriken değer artışları Bakanlıktan izin alınmadan kullanılamaz.

Hesabın işleyişi

MADDE 371 - (1) Maddi duran varlıklar yeniden değerleme artışları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Alacak

1) Maddi duran varlıkların yeniden değerlemesi sonucu oluşan değer artışları bu hesaba alacak, ilgili maddi duran varlık hesabına borç kaydedilir.

b) Borç

1) Sermayeye eklenen veya başka bir amaçla kullanılan maddi duran varlık değer artışları bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

54 Kâr yedekleri

MADDE 372 - (1) Kâr yedekleri hesap grubu; kanun ya da çeşitli nedenlerle alınan kararlar uyarınca ayrılan fonların izlenmesi için kullanılır.

(2) Kâr yedekleri, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 549 Özel Fonlar Hesabından oluşur.

549 Özel fonlar hesabı

Hesabın niteliği

MADDE 373 - (1) Özel fonlar hesabı, mevzuatları gereği işletmede bırakılması ve tasarrufu zorunlu olan fonların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

MADDE 374 - (1) Özel fonlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Alacak

1) Ayrılan fon tutarları bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir.

b) Borç

1) Bu hesapta kayıtlı tutarların kullanılması hâlinde bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

57 Geçmiş yıllar kârları

MADDE 375 - (1) Geçmiş yıllar kârları hesap grubu; geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan kârların izlenmesi için kullanılır.

(2) Geçmiş yıllar kârları, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 570 Geçmiş Yıllar Kârları Hesabından oluşur.  

570 Geçmiş yıllar kârları hesabı

Hesabın niteliği

MADDE 376 - (1) Geçmiş yıllar kârları hesabı, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan kârların ilgili hesaplara aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

MADDE 377 - (1) Geçmiş yıllar kârları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Alacak

1) Önceki faaliyet dönemi bilançosunda dönem net kârı hesabının alacağında yer alan tutar hesap döneminin başında bu hesaba alacak, 590 Dönem Net Kârı Hesabına borç kaydedilir.

b) Borç

1) Sermayeye eklenen, Hazineye yatırılan veya başka bir amaçla kullanılan geçmiş yıllar kârları bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

58 Geçmiş yıllar zararları

MADDE 378 - (1) Geçmiş yıllar zararları hesap grubu; geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan zararların izlenmesi için kullanılır.

(2) Geçmiş yıllar zararları, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 580 Geçmiş Yıllar Zararları Hesabından oluşur.               

580 Geçmiş yıllar zararları hesabı (-)

Hesabın niteliği

MADDE 379 - (1) Geçmiş yıllar zararları hesabı, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan dönem zararlarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

MADDE 380 - (1) Geçmiş yıllar zararları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1) Önceki faaliyet dönemi bilançosunda dönem net zararı hesabının borcunda yer alan tutar hesap döneminin başında bu hesaba borç, 591 Dönem Net Zararı Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1) İzleyen hesap dönemlerinde net kârdan mahsup edilen geçmiş yıllar zararları bu hesaba alacak, 570 Geçmiş Yıllar Kârları Hesabına borç kaydedilir.

59 Dönem net kârı (zararı)

MADDE 381 - (1) Dönem net kârı (zararı) hesap grubu; işletmenin nihai faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır.

(2) Dönem net kârı (zararı), niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:

590 Dönem Net Kârı Hesabı

591 Dönem Net Zararı Hesabı (-)

590 Dönem net kârı hesabı

Hesabın niteliği

MADDE 382 - (1) Dönem net kârı hesabı, işletmenin faaliyet dönemine ilişkin vergi sonrası net kâr tutarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi     

MADDE 383 - (1) Dönem net kârı hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Alacak

1) Dönem net kârı veya zararı hesabının alacak kalanı hesap dönemi sonunda bu hesaba alacak, 692 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabına borç kaydedilir.

b) Borç                

1) Dönem net kârından geçmiş yıllar kârları hesabına aktarılan tutarlar bu hesaba borç, 570 Geçmiş Yıllar Kârları Hesabına alacak kaydedilir.

591 Dönem net zararı hesabı (-)

Hesabın niteliği

MADDE 384 - (1) Dönem net zararı hesabı, işletmenin faaliyet dönemine ilişkin net zarar tutarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi     

MADDE 385 - (1) Dönem net zararı hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1) Dönem net kârı veya zararı hesabının borç kalanı hesap dönemi sonunda bu hesaba borç, 692 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak  

1) Dönem net zararından geçmiş yıllar zararları hesabına aktarılan tutarlar bu hesaba alacak, 580 Geçmiş Yıllar Zararları Hesabına borç kaydedilir.