MALİYET SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASI VE MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ
Üretilen mal ve hizmetlerin maliyetlerinin ölçülmesi işletmenin benimsediği maliyet sistemi doğrultusunda yapılır. Başka bir deyişle, çeşitli maliyet hesaplama yöntemlerinin birleşiminden maliyet sistemleri ortaya çıkar. Bu nedenle, maliyet sisteminden söz edebilmek için, değişik açılardan gruplandırılmış üç grup maliyet yönteminin her birinden, en az bir yöntemin alınarak bir araya getirilmesi gerekir. Maliyet sisteminin ayrı bir yönünü niteleyen söz konusu maliyet yöntemleri aşağıda belirtildiği üzere üç grupta toplanmaktadır.
MALİYETLERİN KAPSAMINA GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ
Tam Maliyet Yöntemi: Dönemin üretim giderlerinin tamamının, bunların direkt, endirekt, sabit, değişken olmasına bakılmaksızın, dönem de üretilen mamullerin maliyetine, yüklenerek stoklara aktarılması esasına dayanır.
D.İ.M.M.G.+D.İ.G.+G.Ü.G.(Sabit+değişken)
Değişken Maliyet Yöntemi: Maliyetlerin yalnızca değişken giderlerin esas alınarak hesaplandığı yöntemdir. Bu yöntemde, giderler değişken ve sabit olarak ayrılmakta ve maliyeti bulunacak birimlere yalnızca değişken giderler yüklenmektedir.
Değişken Maliyet Yöntemi: Maliyetlerin yalnızca değişken giderlerin esas alınarak hesaplandığı yöntemdir. Bu yöntemde, giderler değişken ve sabit olarak ayrılmakta ve maliyeti bulunacak birimlere yalnızca değişken giderler yüklenmektedir.
D.İ.M.M.G.+D.İ.G.+G.Ü.G.(Sadece Değişken)
Normal Maliyet Yöntemi: Bu yöntem değişken giderlerinin tamamının, sabit giderlerin ise kapasite kullanım oranına göre maliyetlere yüklenmesi esasına dayanır. Yani sabit G.Ü.G.’nin dönem içinde kullanılan kapasiteye ait olan kısmı maliyetlere katılır.
Normal Maliyet Yöntemi: Bu yöntem değişken giderlerinin tamamının, sabit giderlerin ise kapasite kullanım oranına göre maliyetlere yüklenmesi esasına dayanır. Yani sabit G.Ü.G.’nin dönem içinde kullanılan kapasiteye ait olan kısmı maliyetlere katılır.
D.İ.M.M.G.+D.İ.G.+G.Ü.G.(Değişken+Kullanılan
Kapasiteye Düşen)
Asal Maliyet (Direkt Maliyet) Yöntemi:
Asal Maliyet (Direkt Maliyet) Yöntemi:
Tam maliyet yönteminin tam karşılığı olan bu yöntemde, üretilen birimlerin maliyetine yalnızca direkt ilk madde ve malzeme giderleri ve direkt işçilik giderleri yüklenmekte genel üretim giderlerinin tamamı maliyet dışında bırakılmaktadır.
D.İ.M.M.G.+D.İ.G.
ÖRNEK
ÖRNEK
“A” Üretim İşletmesinin Aralık 2007 ayı giderleri aşağıdaki gibidir. İşletmenin aylık kapasitesi 1.500 adet mamul olup Aralık 2007 ayında 1.000 adet mamul üretilmiştir.
d) Asal maliyet yöntemine göre işletmenin toplam ve birim maliyetlerini hesaplayınız.
2. BÖLÜM
2. BÖLÜM
GİDERLERİN İNCELENMESİ İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİNİN İNCELENMESİ
İlk madde ve malzemeler üretime gönderildikçe, maliyet bedeli üzerinden stok kartlarında çıkışları yapılmaktadır. Ancak çoğu kez, değişik tarihlerde alınan ilk madde ve malzemelerin maliyet bedelleri farklı olduğundan, üretime gönderilen ilk madde ve malzemelerin hangi değerle üretime gönderileceği sorunun çözümünde çeşitli maliyet yöntemlerinden yararlanılır.
