Malta debates tal-kamra tad-deputati
Yüklə 364,64 Kb.
|
THE DEPUTY SPEAKER: Grazzi. Aktar rimarki? (Onor. Membri: No) Nitlob lill-Prim Ministru sabiex jagħmel il-winding-up. ONOR. ALFRED SANT: Sur President, nassumi li għandi nofs siegħa għall-winding-up u għalhekk irrid inkun konċiż f’dak li ngħid, nevita l-kontroversji u nkun to the point. Wasalna fit-tarf ta' diskussjoni li issa ilha sejra madwar ħames ġimgħat u qabel nibda nixtieq niċċara xi punti tekniċi. Meta bdejna din id-diskussjoni kont ressaqt emenda, li kienet issekondata mill-Onor. Charles Mangion, liema emenda kienet tgħid hekk: "Illi minnufih f’tarf il-mozzjoni għandhom jiżdiedu l-kliem “B’dana wkoll illi minflok il-kliem "not later than the twelfth day of June one thousand nine hundred and ninety eight" kull fejn jinstabu fil-klawsola 4.6 ta’ l-abbozz ta’ kuntratt fuq imsemmi, għandhom jidħlu l-kliem "not later than four days after the approval of the resolution by the House of Representatives authorising the Government to enter into this deed".". Sussegwentement konna biddilna l-papers laid riferibbli għal din l-emenda u allura nixtieq nitlob il-permess sabiex nirtira din l-emenda. THE DEPUTY SPEAKER: Hawn permess? (Onor. Membri: Iva) Il-permess ingħata u l-emenda “A” ġiet irtirata. ONOR. ALFRED SANT: Sur President, hawnhekk irrid nistaqsi għaliex kellu jqum dan it-trouble kollu fuq il-mozzjoni li għandna quddiemna li tirrigwarda l-kuntratt fuq il-proġett tal-Kottonera. Konna qed nipprovaw nagħmlu xi ħaġa li kienet ta' deni għall-poplu Malti u GĦawdxi u għan-nies tal-Kottonera? Hawn ġew intqalu ħafna ċuċati fuq il-kuxjenza u għalhekk minn hawn irrid nagħmilha ċara ma' kulħadd li fuq il-kuxjenza tiegħi u fuq il-kuxjenza ta' sħabi ressaqna din il-mozzjoni għal darba darbtejn għax nemmnu li dan huwa fl-aħjar ġid tal-poplu Malti u GĦawdxi u fl-aħjar ġid tan-nies tal-Kottonera. (Onor. Membri: Hear, hear) Sur President, irrid infakkar li meta ressaqna din il-mozzjoni għat-tieni darba, ressaqna wkoll petizzjoni ta’ 6,000 resident tal-Kottonera li ffirmaw biex din il-mozzjoni tgħaddi. Għalhekk jiddispjaċini ngħid li lili ma jikkonvinċinix min jiġi jgħidilna hawnhekk li qed nagħmlu xi ħaġa kontra l-interess ta' Malta u kontra l-interess tal-Kottonera u min qed jgħid hekk naħseb li la qed jikkonvinċi lin-nies tal-Kottonera u lanqas lill-poplu Malti u Għawdxi. Aħna x'qegħdin nippreżentaw hawnhekk? Qegħdin nippreżentaw proġett fejn irridu nibnu yacht marina fil-Birgu, li ma jikkonsistix biss sempliċement f'pontoons 'l hemm u 'l hawn. U jien ninsisti li m’huwiex ix-xogħol ta' dan il-Parlament li joqgħod jikkalkola d-disinji u jara kif se jidħlu u joħorġu l-yachts imma x-xogħol ta' dan il-Parlament huwa li jara x'inhu l-konċett wara dan il-proġett u jgħid li dan huwa proġett ta’ ġid għal pajjiżna. Effettivament il-yacht marina li qed nipproponu qiegħed f’sens integrat u din il-marina tipprovdi s-servizzi li bihom mhux biss ikollok il-pontoons u l-moll imma jkollok ukoll l-affarijiet kollha li flimkien jagħmlu minn din il-yacht marina attrazzjoni li tiġbed lejna t-turisti tal-yachts li qed jonfqu l-flus fil-Mediterran f'Costa Esmeralda fis-Sardenja, fit-Turkija, fil-Greċja, fit-Tuneżija, fi Spanja u li baqgħu 'l bogħod milli jersqu lejn Malta. Aħna għidna li jenħtieġ li fil-Kottonera, li hija meqjusa bħala a depressed area, isir dan il-proġett integrat li jressaq lejna dan it-tip ta' investiment. Jien ngħid li bħalissa quddiemna għandna l-aħjar opportunita' biex nimxu fuq din il-linja. Ilna mill-inqas sena u tliet xhur naħdmu fuq din il-ħaġa u min jgħidilna li ma studjanihiex, li aħna inkompetenti, li għamilna kollox b'mod mgħaġġel u li għamilniha b'mod pikuż ma jafx x'qed jgħid, la kien jaf qabel u lanqas jaf illum. Ħdimna bis-serjeta', bil-galbu, bl-akbar sens ta' responsabilita' u fil-constraints finanzjarji li għandu bħalissa quddiemu l-Gvern u l-pajjiż. Jien ngħid li jekk din il-mozzjoni li għandna quddiemna tiġi miċħuda minn dan il-Parlament inkunu qed nagħmlu l-akbar dannu lill-Kottonera u lil pajjiżna u għalhekk aħna ressaqniha għat-tieni darba. Sinjura President, irrid ngħid ukoll li dan jaqa’ fi strateġija sħiħa li biha qegħdin nistaqsu x’inhuma l-assets f'pajjiżna fejn matul is-snin, taħt amministrazzjonijiet differenti, l-investiment barrani naqas u l-investiment produttiv naqas. Irridu naraw x'inhu dak il-ġid ta' pajjiżna li nistgħu nisfruttawh, intejbuh u nużawh bħala mod kif inqanqlu aktar investiment u aktar ġid f'dan il-pajjiż u nwaddbu lura dik it-tendenza li biha l-impjiegi fis-settur produttiv waqgħu lura f'pajjiżna. M’hemm l-ebda dubju li fiI-Port il-Kbir hemm sensila sħiħa ta' proġetti li bl-għajnuna tal-gvern, f'koperazzjoni mas-settur privat, jistgħu jimxu 'l quddiem u mit-tliet naħat tiegħu b'investiment serju u sod jingħata nifs ġdid lil dan l-asset tagħna u mhux biss nagħmluh aktar produttiv u qawwi imma nagħtu lil pajjiżna xi ħaġa ġdida li minnha, fuq bażi li hija Maltija, inkunu qed nibnu affarijiet ġodda u tajba. Din hija l-isfida li ffaċċjajna f'din l-aħħar sena u hija wkoll l-isfida li għandu quddiemu dan il-Parlament. Smajna diskorsi twal fuq il-Partit Laburista u jien lest li nirrispondi kull ħaġa u kull ċuċata li ntqalet fuq il-Partit Laburista, liema kliem sfortunatament iddemoralizza lil ħafna nies fil-partit. Nagħmilha ċara minn hawn li l-gideb kollu u l-ħmerijiet kollha li ntqalu fuq il-Partit Laburista lest li nirrispondihom mhux fil-Parlament imma quddiem il-konferenza ġenerali tal-Partit Laburista. (Onor. Membri: Hear, hear) Min ilu s-snin ma jersaq lejn il-konferenza ġenerali tal-Partit Laburista u min ilu s-snin ma jersaq quddiem l-eżekuttiv tal-Partit Laburista u quddiem il-grupp parlamentari Laburista m'għandu l-ebda dritt joqgħod jippriedkalna hawn ġew u għalhekk illum jien se ninjora l-priedki tiegħu għax hemm affarijiet aktar importanti li għandu quddiemu dan il-Parlament u dan il-pajjiż. (Onor. Membri: Hear, hear) Se ndur issa fuq il-Kap ta' l-Oppożizzjoni, l-Onor. Fenech Adami li għandu tort kbir għal dak li qed jiġri. Jiena niftakar lill-Onor. Fenech Adami fis-snin tmenin jitmasħan quddiem iċ-ċittadini kollha u jgħid li għalkemm kellu maġġoranza ta' ftit inqas minn 4,000 kellu minoranza ta’ deputati f'dan il-Parlament u b’ħanxra daqshiex ma' Malta u GĦawdex kien jgħid: Ara x'għamlulna! Dan l-istess bniedem, li għal ħames snin sħaħ baqa' għaddej b’din il-kantaliena, sentejn ilu kellu l-indeċenza - u jien iċċekkjajt l-affarijiet - li meta telgħet quddiem dan il-Parlament il-kwestjoni ta' kif għandhom jiġu definiti l-boundaries kostituzzjonali, qal li kienu se jaċċettawhom kif kienu. GĦalkemm aħna għidnielu li dawk kienu boundaries perversi u kellu d-dmir li jerġa' jibgħathom lura quddiem il-kummissjoni elettorali, kien qalilna li l-membri tal-kummissjoni elettorali kienu appuntati bi qbil minn kulħadd u kienu unanimi fuq il-mod kif saru l-kostitwenzi dak iż-żmien. Jien ngħidlu li dawk il-kostitwenzi huma vvizzjati u jirriżulta mir-riżultat ta' l-aħħar elezzjoni fejn il-Partit Laburista ġab maġġoranza ta' 8,000 vot fuq il-Partit Nazzjonalista minkejja li fl-1992 konna mat-13,000 vot minn taħt. (Onor. Membri: Hear, hear) Dawn il-qaddisin ta' quddiemna nesewha f'daqqa waħda l-qdusija tagħhom tas-snin sebgħin u tas-snin tmenin! Sinjura President, irrid ngħid li taħt il-kummissjoni ppreseduta mill-Onor. Gonzi aħna konna għamilna l-proposti tagħna li kienu maħsuba biex f'dan il-Parlament ikun hawn proporzjonalita' ċara bejn il-voti li jġib partit fil-pajjiż u s-siġġijiet illi jkollu f'dan il-Parlament. X’qal il-Kap ta’ l-Oppożizzjoni meta tkellem f'dan id-dibattitu? Qal li m’huwiex veru li kif qiegħda s-sistema bħalissa qed taħdem ħażin għaliex qal li jekk inħarsu lejn il-persentaġġ ta' voti li l-Partit Laburista ġab fil-pajjiż u l-persentaġġ ta' siġġijiet illi għandu l-Partit Laburista fil-Parlament insibu li hemm l-istess persentaġġ. U jien nerġa’ ntenni mill-ġdid li dan huwa eżempju klassiku ta’ l-ipokresija ta' l-Onor. Fenech Adami! (Onor. Membri: Hear, hear). Li ma qalx l-Onor. Fenech Adami huwa li l-persentaġġ ta' siġġijiet illi l-Partit Nazzjonalista għandu fil-Parlament huwa ferm superjuri għall-persentaġġ ta’ voti illi ġab fil-pajjiż. (Onor. Membri: Hear, hear). U minn hawn ġejja l-problema li għandna quddiemna llum, Sinjura President, aktar u aktar meta wieħed iħares lejn il-proposti li konna għamilna aħna bħala partit għat-titjib fis-sistema elettorali. Dak iż-żmien din il-kummissjoni kienet ħarset lejn din il-problema u aħna konna ressaqna l-proposti tagħna quddiemha. Illum erġajt ħarist lejhom apposta biex nara eżattament x’konna pproponejna aħna u x'kien ikun l-outcome kieku mxejna fuq il-proposti tal-Partit Laburista u jirriżulta, Sinjura President, illi kieku ġew segwiti l-proposti li għamilna fi Frar ta’ l-1996 - imma dawn malajr ġew imwarrba fil-ġenb bl-iskużi banali tas-soltu - kien jirriżulta li bl-aktar mod trasparenti u bl-aktar mod serju wara l-elezzjoni ta’ l-1996, l-Partit Laburista, kien ikollu maġġoranza ta' żewġ siġġijiet f'dan il-Parlament, illi jistħoqqlu jkollu fuq il-bażi tar-riżultat ta’ l-elezzjoni ta’ l-1996. Din hija xi ħaġa li tajjeb illi naffermaha u għalhekk dak illi għaddej bħalissa f’dan il-Parlament huwa responsabbilta' ta' l-Onor. Fenech Adami u ta’ sħabu. Pero’ se nagħmluha ċara li minn issa 'l quddiem se nżommuhom responsabbli għal kull ħaġa li se tiġri. (Onor. Membri: Hear, hear). Jekk jaħsbu li fetħu tieqa biex jiddistabilizzaw is-sistema politika, se nuruhom min jiddistabilizza s-sistema politika u fuq liema bażi, għaliex mil-lum ‘il quddiem se niddikjaraw gwerra, gwerra u gwerra kontra l-Partit Nazzjonalista għaliex huwa jaħti għal dawn l-affarijiet kollha li qed jiġru. (Onor. Membri: Hear, hear) Sinjura President, irrid insemmi wkoll it-tliet consortia li daħlu u li ġew short listed għal dan il-proġett. Jien nimmaġina li kull wieħed minnhom kellu l-backers tiegħu. Per eżempju, l-ewwel consortium, dak ta’ Camper & Nicholsons, kellu anke deputat minn din il-Kamra li kien qiegħed idur biex jgħinu jasal u dan l-istess deputat tkellem fit-tul u qalilna li trid tqis ix-xogħol u affarijiet oħra bħal dawn. MADAM SPEAKER: L-Onor. Dom Mintoff. ONOR. DOM MINTOFF: Dan m’huwiex veru! (Interruzzjonijiet) ONOR. ALFRED SANT: Ma kontx qed ngħid għalik u taf illi ma kontx qed ngħid għalik. ONOR. DOM MINTOFF: Allura għalfejn qed tgħid hekk? ONOR. ALFRED SANT: Taf li ma kontx qed ngħid għalik. (Interruzzjonijiet) ONOR. MEMBRU: Għan-nutar sieħbek qed jgħid. ONOR. ALFRED SANT: Kien hemm it-tieni consortium, li domna nitkellmu miegħu ... MADAM SPEAKER: L-Onor. Sceberras Trigona, on a point of explanation. ONOR. ALEX SCEBERRAS TRIGONA: Madam Speaker, qed jissemma nutar u jien naf li qed jirriferu għalija. Jien fil-librerija ta’ dan il-Parlament laqqajt rappreżentant ta' Camper & Nicholsons maċ-Chairman tal-Planning Authority, is-Sur Alfred Fabri, li rriferieni għand is-Sur Norman Ripard tal-Palazz ta' Spinola u laqqajthom hemm magħhom. Dak kulma għamilt ma’ Camper & Nicholsons. Grazzi, Madam Speaker. MADAM SPEAKER: Il-Prim Ministru. ONOR. ALFRED SANT: Sinjura President, kien hemm consortium ieħor illi daħal fl-istorja li domna niddiskutu miegħu fit-tul. Għal dawn id-diskussjonijiet kien ikun hemm preżenti l-Ministru Karmenu Vella u l-Ministru Debono Grech u fil-fatt konna se mmexxu ‘l quddiem ma' dan il-consortium, bil-kondizzjoni li dawn ikunu f'pożizzjoni li jġibu l-investiment barrani, u bqajna fuq dik il-bażi. Għal diversi drabi għednilhom biex jonoraw il-commitments tagħhom ħalli nkunu nistgħu mmexxu magħhom. Imma dan il-consortium ma onorax dan l-impenn u allura għednilhom li se mmorru fuq it-tielet consortium. Issa se ngħid ukoll għaliex ġie mwarrab il-consortium Camper & Nicholsons. Dan il-consortium ġie f'pajjiżna u qalilna li huma jafu jmexxu dawn l-affarijiet u riedu jagħmlu feasibility study, studju ta’ l-impatt u diversi studji oħra għaliex huma kienu jaħdmu b’dan il-mod. Aħna għednilhom li setgħu jagħmlu l-istudji kollha li jridu imma jekk kellhom xi proġett riedu jippreżentawh. Pero’ ma kenux lesti li jagħmlu din il-ħaġa u allura Camper & Nicholsons mill-ewwel twarrab għax ma riedx jinvesti fil-proġett. Mat-tieni consortium kellna nieqfu għax ma ġewx bil-flus illi kellhom jiġu, imma l-pressjonijiet illi kien hemm baqgħu għaddejjin u għadhom għaddejjin sal-lum. Imbagħad kien hemm it-tielet consortium illi miegħu wasalna. Fil-fatt it-tieni u t-tielet consortium qegħdnihom f’gara u għednilhom li min jasal l-ewwel u jġib l-investiment barrani mmexxu miegħu. Sa dan l-aħħar baqgħu għaddejjin il-pressjonijiet biex it-tieni consortium ta’ l-Isvediżi jidħol fil-gara meta dan kien waqaf. U hawn irrid ngħid li meta marru Dr Philip Sciberras u Dr Joe Brincat biex jitkellmu mal-Perit Mintoff, ħdejn il-Perit Mintoff kien hemm is-Sur Tony Nicholl, li l-ewwel ħaġa li qal lil Dr Philip Sciberras kienet biex jaħsbu fil-consortium ta’ l-Isvediżi meta suppost illi dan kien diġa’ eskluż. Dawn huma t-tip ta' pressjonijiet illi kien hemm, Sinjura President! (Onor. Membri: Hear, hear) MADAM SPEAKER: L-Onor. Mintoff, on a personal explanation. ONOR. DOM MINTOFF: Madam Speaker, jekk qed jgħid għat-tieni consortium, jien ma tantx nafhom lil dawn. ONOR. ALFRED SANT: Qed ngħid għall-consortium Cottonera Waterfront. ONOR. DOM MINTOFF: Li nista' ngħid huwa li lili Tony Nicholl qalli biex noqgħod attent għall-Cottonera Waterfront għax dak kien diġa' advisor mal-MSU fi żmienek u fi żmien l-Onor. Fenech Adami. Dak biss illi qal quddiemi. ONOR. ALFRED SANT: U jien qed nirrapporta x'qalli Dr Philip Sciberras. ONOR. DOM MINTOFF: Dak biss illi qalli. Dan m’hu veru xejn. Din hija gidba oħra bħas-soltu. M’hu veru xejn. (Interruzzjonijiet) (Għajat) MADAM SPEAKER: Jekk jogħġbok, poġġi bil-qiegħda. (Interruzzjonijiet) Poġġi bil-qegħda. (Interruzzjonijiet) (Għajat) ONOR. ALFRED SANT: Sinjura President, nixtieq nispjega wkoll għaliex il-Partit Nazzjonalista ħareġ daqstant kontra dan il-consortium u kontra l-għażla li għamilna. Jien bqajt imnixxef għaliex nista' ngħid illi kontra l-consortium tal-Kottonera ma kont naf xejn ħlief illi għandhom investiment u għalhekk intgħażlu biex imexxu. Naħlef illi dan il-fatt li se nirrakkonta nġieb quddiem għajnejja mhux nhar il-Ġimgħa li għaddiet imma l-Ġimgħa ta' qabel, preċiżament meta kien qed jitkellem il-Perit Mintoff. Qaluli jekk qattx ħarist tajjeb lejn il-brochure li kien ippubblika u qassam l-Onor. John Dalli mat-Tieni Distrett kollu fl-aħħar ġimgħa ta’ qabel l-elezzjoni dwar kif irid jibni u jittrasforma l-Kottonera. Jien għidtilhom li kont rajtu għax dawn l-affarijiet kienu juruhomli u staqsejt x’kien fih. Imbagħad qaluli jekk qattx rajt il-preżentazzjoni li għamlu l-Cottonera Waterfront quddiem il-proċess kollu li għadna kemm għaddejna u li għamilna u għidtilhom li ma rajtux. Qaluli biex inħares lejhom u jien hekk għamilt. Sinjura President, qed nuri l-istampa li kien hemm mal-brochure li l-Onor. John Dalli qassam fit-Tieni Distrett qabel l-aħħar elezzjoni. Ma kien hemm l-ebda studji, ma kien hemm l-ebda gara, ma kien hemm l-ebda preparazzjoni u xorta tqassam dan il-brochure. Din hija l-istampa kif suppost kellhom jittrasformaw lill-Kottonera. Imbagħad ħarist lejn il-preżentazzjoni li għamlu l-Cottonera Waterfront Design Group meta resqu quddiem l-isteering committee li waqqaf il-Gvern Malti u skoprejt li dawn huma identiċi, Sinjura President. (Onor. Membri: Hear, hear) (Interruzzjonijiet) (Għajat) Għalhekk il-poplu Malti jrid jistaqsi x'hawn wara dan kollu. Irrid nagħmilha ċara lill-poplu Malti li l-mod ġdid ta' kif jista’ jitmexxa pajjiżna huwa li jinqata’ minn ma’ kull ħbiberiji u jagħmel l-affarijiet kif għandhom isiru. MADAM SPEAKER: L-Onor. John Dalli, on a point of clarification. ONOR. JOHN DALLI: Madam Speaker, lill-Prim Ministru nista' niddikjaralu li assolutament ma nafx min huwa dan il-consortium u qatt ma kelli x’naqsam xejn ma’ dan il-consortium. (Interruzzjonijiet) MADAM SPEAKER: Jekk jogħġobkom, ħalluh jitkellem! ONOR. JOHN DALLI: Jien nisfida lill-Prim Ministru jgħid jekk qattx kelli xi kuntatt ma' dan il-consortium u nisfida lill-ministri kollha li kellhom x'jaqsmu b'xi mod fin-negozjati mal-consortium biex jgħidu jekk jien qattx b'xi mod jew f'xi ħin kelli xi kuntatt ma’ xi ħadd fuq dan il-consortium. Jiena niddikjara li dak li qed jimplika l-Prim Ministru li jien kelli b'xi mod x'naqsam ma' xi ħaġa f'dawn it-tip ta' kuntratti huwa assolutament falz u qed jigdeb. Il-pjanti li ppubblikajt fil-brochure tiegħi kienu pubbliċi u meta jien kont inkellem anke lis-Sindku ta' Bormla fuqu - u tajthom anke mock-up tiegħu - kont ngħidlu li din hija bażi li fuqu rridu niddiskutu l-proġett fil-futur. MADAM SPEAKER: Grazzi. Ikompli l-Prim Ministru. ONOR. ALFRED SANT: Sinjura President, quddiemi għandi colour reprint tal-brochure li l-Onor. John Dalli qassam lejlet l-elezzjoni li għaddiet liċ-ċittadini kollha tal-Kottonera u colour print-out tal-preżentazzjoni li għamlu l-Cottonera Waterfront u nista’ ngħid li dawn huma identiċi! (Onor. Membri: Hear, hear). Għalhekk se npoġġi fuq il-Mejda tal-Kamra: Fuljett imqassam mill-Onor. John Dalli matul il-kampanja elettorali ta’ l-1996 li juri l-proġett maħsub għall-Kottonera; u Disinn tal-proġett tal-Kottonera ppreżentat mill-consortium Cottonera Waterfront. Nifhem li l-poplu Malti qed jistaqsi għaliex qed tinqala’ din il-maltempata kollha fuq dan il-proġett illi mill-bidunett kien maħsub u jibqa' maħsub biex ikun ta' ġid għan-nies tal-Kottonera. Min qed jaħseb mod ieħor u min qed jipprova jallega jew jinsinwa mod ieħor, huwa tassew xi ħadd illi wasal biex jittradixxi lil Malta li għalih kienet tiġi l-ewwel u qabel kollox! (Onor. Membri: Hear, hear) Irrid ngħid ukoll, Sinjura President, li jien kont wieħed min-nies li għidt li kellna naqtgħu ż-żarda meta kellna dak ir-riżultat fl-ewwel votazzjoni u għidt li għandna nmexxu 'l quddiem u noħolqu maġġoranza ġdida u maġġoranza żagħżugħa li trid li l-affarijiet isiru b'mod modern. (Onor. Membri: Hear, hear) Pero’ imbagħad smajt minn sħabi tal-partit - u nirringrazzjahom tal-parir li tawni - meta qaluli biex inkunu flessibbli u naraw kif nistgħu nirranġaw u kif nistgħu noħolqu bażi għal kompromess. Jien aċċettajt dan il-parir, allavolja minħabba f’hekk qaluli li kont dgħajjef; pero’ ma jimpurtax għaliex l-impenn tiegħi huwa li l-proġett jimxi 'l quddiem. (Onor. Membri: Hear, hear) U hawnhekk sibna l-iskoll ukoll. Jien nirringrazzja lil dawk kollha li ħadu sehem sabiex jintlaħaq xi tip ta’ kompromess u jien qgħadt lura apposta minn dan il-proċess. Għajruni li ddgħajjift, li therrejt u spiċċajt minn taħt u daħlu ħafna affarijiet, li kelli l-makna f'idi u qalu ... Xi kultant ħsibtni li qed nara xi opera lirika b’Bartlu tiela' u Bartlu nieżel. (Interruzzjonijiet) Mhux Rossini dak kien? Imbagħad ddaħħlet ukoll l-istorja ta' l-istatwa. L-istatwa ta' Don Giovanni ntesiet? Jien ngħid li l-istatwa terġa’ tiġi, taqa' fuq Don Giovanni u twaqqgħu lura magħha! Irridu nkunu ċari f'dawn l-affarijiet u ma noqogħdux ngħidu ħafna kliem vojt. Dawn l-affarijiet għamilnihom b’sens ta' flessibbilta' u kont lest naċċetta l-affarijiet. Fil-fatt ħallejthom imexxu u nirringrazzja lil kulħadd, lil Dr Philip Sciberras, lil Dr Joe Brincat, lil Frans Sammut, lill-Onor. Alex Sceberras Trigona, għalkemm dan ta’ l-aħħar għandu żball jekk jaħseb li billi għamel irtokk 'l hemm u 'l hawn se jiżdiedu xi Lm14-il miljun. Kienu lesti jaċċettaw dak l-irtokk biex ikun sodisfatt hu pero' l-Lm14 miljun kienu hemm minn qabel. (Onor. Membri: Hear, hear) MADAM SPEAKER: L-Onor. Sceberras Trigona, bil-permess tal-Prim Ministru. ONOR. ALEX SCEBERRAS TRIGONA: Madam Speaker, jiddispjaċini ngħid li qed joħroġ animu personali .... (Interruzzjonijiet) Dan l-animu personali għalija li ġej mill-Onor. Alfred Sant, qatt ma kont nistennih mingħandu allavolja wrieni bil-provi ... MADAM SPEAKER: Onor. Sceberras Trigona, poġġi bil-qiegħda għaliex din m’hijiex spjegazzjoni. (Interruzzjonijiet) Poġġi bil-qiegħda. ONOR. ALEX SCEBERRAS TRIGONA: Imma llejla qed joħroġ animu tant qawwi li lanqas huwa tollerrabbli għal membru ta' din il-Kamra. MADAM SPEAKER: Onor. Sceberras Trigona, nerġa’ nitolbok biex tpoġġi bil-qiegħda għax din m'hijiex spjegazzjoni. ONOR. ALEX SCEBERRAS TRIGONA: Issa jien nirriserva d-dritt li nerġa' nuri lil din il-Kamra l-klawsola kif ġiet ippreżentata fis-26 ta' Mejju u l-klawsola kif ġiet emendata skond kif ipproponejt jien. Imbagħad niċċalinġja ... MADAM SPEAKER: Poġġi bil-qiegħda. Nitlob li jintefa l-microphone ta’ l-Onor. Sceberras Trigona. Ikompli l-Prim Ministru. ONOR. ALFRED SANT: Jien insostni dak li għidt, Sinjura President, mingħajr l-ebda problema. (Onor. Membri: Hear, hear) Ngħaddi issa biex nitkellem ukoll fuq il-kwestjoni tal-pjanti. Dan huwa argument sempliċi għaliex il-pjanti jsiru meta jkun hemm il-kuntratt. Fil-fatt kien hemm l-outline plans li jsiru meta tiġi sottomessa r-rikjesta lill-Planning Authority u kelli talba mill-Perit Mintoff permezz ta' Dr Sciberras biex ngħaddilu kopja. Jien ma sibt l-ebda problema li nagħmel dan, imma li mbagħad jiġu esibiti fuq NET Television, li huwa l-istazzjon tal-Partit Nazzjonalista, għalija hija assolutament ħrafa u ċajta. Forsi huwa tajjeb li jkollna dawn il-jokes fil-pajjiż imma huwa ħażin għas-serjeta' tal-pajjiż għaliex dawk ma kenux pjanti li kellhom jiġu esibiti b'dak il-mod u m'huwiex kompitu ta' dan il-Parlament li joqgħod jgħid minn fejn jidħol u minn fejn joħroġ yacht. Dan il-Parlament jiddeċiedi fuq il-bażi tal-kuntratt u minn hemm immexxu 'l quddiem. Sinjura President, jien tkellimt biżżejjed fuq dan il-proġett, issa jiddeċiedi l-poplu u kulħadd jassumi r-responsabbiltajiet tiegħu. Pero’ tajjeb li nirrimarka fuq żewġ punti li tqanqlu dwar il-politika ġenerali ta' dan il-Gvern. Qalulna li dan huwa gvern li nesa u warrab liż-żgħir, huwa gvern bla ruħ u qalulna wkoll li jien "żboxlat". Jiġifieri ħaddieħor jista’ jgħidli li jrid għaliex jien mhux suppost nieħu għalija! Jien xorta kont qed inżommhom fija dawn l-affarijiet. Ħalli ngħid kemm aħna żboxlati, Sinjura President. Il-politika ġenerali tagħna miexja u qed tagħti r-riżultati tagħha tant li fl-ewwel tliet xhur ta' din is-sena, il-gross national product ta' pajjiżna tela’ għal 11.2% meta s-sena ta' qabel kien niżel b'0.5% ... (Interruzzjonijiet) MADAM SPEAKER: Onor. Farrugia, ma rridx interruzzjonijiet. ONOR. ALFRED SANT: Għalhekk l-Onor. Fenech Adami sejjaħ l-elezzjoni qabel għaliex kien jaf li tliet xhur wara bejn Jannar u Marzu l-ekonomija ta’ pajjiżna se taqa’ lura. Bil-politika tagħna aħna ssodajna l-affarijiet u qatt ma kien hemm tkabbir ekonomiku bħal dan fl-aħħar għaxar snin. (Onor. Membri: Hear, hear) Imbagħad qalulna li aħna kontra ż-żgħir! Tajjeb li l-poplu jkun jaf li sa l-aħħar ta' Novembru tas-sena li għaddiet, mis-sussidju fuq id-dawl u l-ilma kienu jibbenefikaw 4,000 mentri sal-bidu ta’ Ġunju ta' din is-sena kien hemm 7,820 jibbenefikaw minn dan is-sussidju; u dan in-numru jista’ jiżdied għaliex aħna għidna mill-bidu nett li liż-żgħir m’aħniex se ngħabbuh b’piżijiet li ma jistax iġorr. U din il-politika se nkomplu nsegwuha. L-impenn tagħna huwa li ntejbu tassew l-ekonomija mkissra li writtna mill-Gvern Nazzjonalista b'mod li tassew tkun tista' tiġġenera t-tajjeb għaż-żgħir. Issa, Sinjura President, se ngħaddi biex nispjega x’ġara f’dawn l-aħħar jumejn. Nhar it-Tnejn fil-għodu kelli komunikazzjoni minn Dr. George Abela fejn wassalli messaġġ mill-Perit Mintoff permezz ta' Dr Philip Sciberras. Il-messaġġ kien jgħid li dan id-dibattitu għandu jiġi sospiż għal ġimgħatejn; li l-Perit Mintoff għandu jingħata ċ-ċans li jinnegozja direttament mal-consortium u li ma jistax jiggarantixxi kif se jivvota. Aħna tkellimna mal-Kabinett, u llejla laqqajna l-eżekuttiv u l-grupp parlamentari tal-Partit Laburista fejn spjegajnilhom kollox u qalulna li dawn il-kondizzjonijiet ma jaċċettawhomx. (Interruzzjonijiet) MADAM SPEAKER: L-Onor. Mintoff. ONOR. DOM MINTOFF: Madam Speaker, m'hu veru xejn kif qed ipoġġiha hu. Anzi jien għidtilhom li mil-lum 'il quddiem ma ridthomx imorru jgħidulu x'inkun qed nagħmel jien. (Interruzzjonijiet) Billi qed tgħidlu hekk, intom kontu magħna? Intom qabda parrots! (Interruzzjonijiet) (Għajat) Inġibuhom u naraw jekk hux veru! MADAM SPEAKER: Onor. Debono Grech, poġġi bil-qiegħda. Ma rridx interruzzjonijiet. ONOR. DOM MINTOFF: Oqgħod kwiet int! Int trid titkellem? MADAM SPEAKER: Onor. Debono Grech, poġġi bil-qiegħda. L-Onor. Mintoff ikompli bl-ispjegazzjoni. (Interruzzjonijiet) ONOR. DOM MINTOFF: Madam Speaker, jien naf x'għidtilhom lill-oħrajn ... (Interruzzjonijiet) (Għajat) Irrid inkompli nispjega ... ONOR. ALFRED SANT: Dak li għidt jien wasalli permezz ta' Dr. George Abela u llum wara nofs inhar ... ONOR. DOM MINTOFF: Nerġa' ngħidlu li lil Dr. George Abela ili ma nkellmu minn dak inhar li rranġaw il-kuntratt. (Interruzzjonijiet) (Għajat) MADAM SPEAKER: Jekk jogħġbok, Onor. Mintoff poġġi bil-qiegħda. (Interruzzjonijiet) ONOR. ALFRED SANT: Illum wara nofs inhar, Sinjura President, fil-preżenza ta' Dr. George Abela u fil-preżenza ta' l-Onor. George Vella, ċempilt lil Dr. Philip Sciberras u ... ONOR. DOM MINTOFF: Madam Speaker, jien għandi dritt ngħid l-affarijiet kif għamilthom jien. MADAM SPEAKER: Ma tistgħux titkellmu f’daqqa. ONOR. JOE DEBONO GRECH: Poġġi bil-qiegħda għax ħadd ... ONOR. DOM MINTOFF: U oqgħod kwiet għax ħlief tgħajjat ma tafx u pprova tgħallem xi ħaġa! (Interruzzjonijiet) Għalfejn qed tgħajjat? (Interruzzjoniijiet) ONOR. JOE DEBONO GRECH: Istħi ... (Għajat) MADAM SPEAKER: Il-Kamra hija sospiża għal ħames minuti. Fit-8.37 p.m il-Kamra ġiet sospiża minħabba diżordni u rriżumiet fit-8.42 p.m. MADAM SPEAKER: Onor. Prim Ministru, għandek bżonn il-Leave of House biex tkompli tinstema’. Hawn Leave of House? (Onor. Membri: Iva) Il-permess ingħata. MADAM SPEAKER: L-Onor. Lino Spiteri, point of order. ONOR. LINO SPITERI: Madam Speaker, hija konswetudni f'dan il-Parlament li ma nsemmux ismijiet ta' dawk li ma jkunux qegħdin hawnhekk biex jiddefendu ruħhom. Ftit ilu l-Prim Ministru qal li Dr Philip Sciberras qallu li meta ltaqa' ma' Tony Nicholl ... (Interruzzjonijiet) ONOR. JOE MIZZI: Inġibhomlok il-provi lilek. (Interruzzjonijiet) MADAM SPEAKER: Jekk jogħġobkom, ma rridx interruzzjonijet. Irridu nippermettu lil kulħadd jitkellem. Sal-lum kulħadd kellu ċans jitkellem f'dan il-Parlament u jekk iżżommu l-kalma nimxu ħafna aħjar. Kulħadd ilu jieħu ħafna paċenzja hawn ġew. ONOR. LINO SPITERI: Madam Speaker, bil-kalma kollha, irrid ngħid li l-Onor. Joe Mizzi mhux lili qiegħed jgħid għaliex fuq ir-radio qed jisimgħuh ħafna nies. Kont qed ngħid li hija konswetudni f'dan il-Parlament li ma jissemmewx nies li ma jistgħux jiddefendu lilhom infushom. Ftit ilu l-Prim Ministru, fuq informazzjoni li qal li tahielu Dr Philip Sciberras semma lill-ex-Deputat parlamentari u ħabib tiegħi l-ispiżjar Tony Nicholl u qal li dan f'xi laqgħa għand l-Onor. Dom Mintoff - ma nafx f'liema okkażjoni - qal lil Dr Philip Sciberras: "Ħudu ħsieb l-ewwel consortium". Għadu kemm ċempilli l-ex-Onor. Tony Nicholl - għalija għadu onorevoli biżżejjed - fejn ddikjarali li dak il-kliem ma qalux, li qatt ma tkellem xejn u li dik hija gidba. Mela allura għandna sitwazzjoni fejn is-Sur Tony Nicholl qiegħed jiddikjara li dak li qal Dr Philip Sciberras hija gidba. F'dan il-Parlament għandna nagħmlu l-punti tagħna imma ma nistgħux insemmu nies li ma jistgħux jiddefendu ruħhom hawnhekk. Madam Speaker, naħseb li huwa wkoll obbligu tiegħek li ma tippermettix li dan isir. MADAM SPEAKER: L-Onor. Mintoff. ONOR. DOM MINTOFF: Issa la ssemmew dawn in-nies, bilfors ikolli nagħmel personal explanation. Pero’ b’żewġ kelmiet ma tistax tagħmel personal explanation fejn huma involved tlieta min-nies. Il-Prim Ministru qed jgħid Dr George Abela x'qallu li għidt jien. Issa jien lil Dr George Abela ilni ma narah minn dak inhar meta flimkien ma' l-Onor. Sceberras Trigona marru jirranġaw il-kuntratt. Wara dik il-ġurnata dan bagħat jgħidli li s-separju niżel. Huwa veru li jien għidt lil Dr Sceberras u lil Dr Brincat li jekk jiġu biex ikellmuni tal-consortium lest biex ikellimhom ħalli nara jekk jistgħux jirranġaw il-pjanti. Pero’ ma bgħattx għalihom jien u għidtilhom li ma ridtx li xi ħadd imur jgħidilhom jew ma jgħidilhomx. Imbagħad huma kitbuli - u din għidtha hawn ġew u lest biex darba oħra npoġġi d-dokumenti fuq il-Mejda għaliex m'humiex qegħdin hawnhekk - u qaluli li l-perit tagħhom lest biex jiltaqa' miegħi. Jien għidtilhom li dan ma kienx biżżejjed għaliex jien ridt li l-perit tagħhom jispjegali għaliex għamlu dawn l-affarijiet u jekk jistgħux jirranġawhom. Pero’ beżgħu jiġu biex ma jkollhomx xi jgħidu mal-Gvern! Din hija s-sitwazzjoni. Meta rajt dan kollu, għidt lil Dr Philip Sciberras u lill-oħrajn li minn dak inhar 'il quddiem ma ridthomx jgħidu lill-Prim Ministru x'ikun għaddej għaliex dan minflok qed jaħdem bħali biex nirranġaw il-kuntratt, qed jaħdem bil-kontra. (Interruzzjonijiet) Wara li għaddew jumejn jien bgħatt ngħidilhom ukoll li ma kellix bżonn ta' sospensjoni ta' ħmistax-il ġurnata għaliex s’hemmhekk stajna naslu u ma ridtx naħli ż-żmien tiegħi u ta' ħaddieħor. Din hija l-verita'. Dak hu li għidtilhom jien. Issa mbagħad x'qal li qallu Dr George Abela, hu jaf xi jħawwad! Din daqs ta' Tony Nicholl tajba u vera! MADAM SPEAKER: Nitlob lill-Prim Ministru biex ikompli bil-winding-up. ONOR. ALFRED SANT: Nirrepeti li l-messaġġ li wasalli minn Dr George Abela kien li, permezz ta' Dr Philip Sciberras, il-Perit Mintoff kien bagħat jgħidilna li ried li nissospendu d-diskussjoni għal ġimgħatejn biex il-Perit Mintoff jinnegozja mal-consortium, u failing that, ma setax ikun hemm xi garanzija ta' kif se jivvota l-Perit Mintoff. (Interruzzjonijiet) Jien qatt ma waqqaft lil ħadd, Sinjura President. Illum wara nofs inhar fil-preżenza ta' Dr George Vella u Dr George Abela jien ċempilt lil Dr Philip Sciberras u kkonfermali kull ħaġa li qed ngħid li waslitlu mingħand il-Perit Mintoff. Issa l-affarijiet jgħarbilhom il-poplu. (Onor. Membri: Hear, Hear) MADAM SPEAKER: Poġġi bil-qiegħda. (Interruzzjonijiet) ONOR. ALFRED SANT: Nerġa' ngħid, Sinjura President, li llejla tlaqqa' l-grupp parlamentari ... MADAM SPEAKER: Onor. Karmenu Vella, il-Prim Ministru biss għandu l-kelma. ONOR. ALFRED SANT: ... u l-eżekuttiv nazzjonali tal-Partit Laburista u spjegajnilhom il-pożizzjoni kif inhi; u effettivament tajjeb li nieħu din l-opportunita' biex ngħid li dawk il-figuri dwar dejn tal-partit huma kollha figuri tal-fantasija. Il-pożizzjoni finanzjarja tal-partit regolarment tiġi ppubblikata fil-konferenza ġenerali tal-partit u assolutament m'hemm l-ebda ħabi fuq kif jimxi l-partit. Sinjura President, irrid nagħlaq billi ngħid li l-grupp parlamentari u l-eżekuttiv nazzjonali kkonfermaw id-deċiżjoni li ħabbarna l-ġimgħa li għaddiet fil-media li kontra dak li għidna fil-bidu ta' dan id-dibattitu, mhux se jkun hemm insistenza min-naħa tagħna li l-vot ta' fiduċja jgħaddi permezz tal-voti kollha tal-membri parlamentari mingħajr casting vote, imma l-vot ta' fiduċja fuq din il-mozzjoni hu miżmum bħala vot ta' fiduċja u qed nistennew li jgħaddi minn dan il-Parlament. Jekk ma jgħaddix minn dan il-Parlament, il-Gvern se jqis li tilef vot ta' fiduċja. Grazzi. (Onor. Membri: Hear, hear) MADAM SPEAKER: Se npoġġi issa l-mistoqsija fuq l-emenda “B” imressqa mill-Ministru tat-Turiżmu u s-Self-Employed fis-Seduta Nru. 235 tat-30 ta' Ġunju, 1998. Dawk favur? (Onor. Membri: Aye) Dawk kontra? (Onor. Membri: No) Carried. ONOR. MEMBRU: Division. MADAM SPEAKER: Din id-division tittieħed fil-ħin ta' l-interruzzjoni tax-xogħol. Il-Prim Ministru. ONOR. ALFRED SANT: Sinjura President, għandna proposta, li naħseb qed taqbel magħha l-Oppożizzjoni, li naġġornaw sad-9.00 p.m. u l-votazzjoni tittieħed 20 minuta wara. MADAM SPEAKER: Il-Kap ta' l-Oppożizzjoni. ONOR. EDDIE FENECH ADAMI: Jien ma nsibx diffikulta' li minflok ngħaddu għall-item li jmiss fuq l-aġenda, peress li baqa' biss tmien minuti, naġġornaw sad-9.00 p.m. u d-division tittieħed wara 20 minuta. MADAM SPEAKER: Nixtieq li l-ftehim ikun ċar. ONOR. EDDIE FENECH ADAMI: Qed niftehmu li minflok inkomplu bil-business tal-Kamra naġġornaw sad-9.00 p.m. u l-votazzjoni tittieħed 20 minuta wara, jiġifieri fid-9.20 p.m. (Interruzzjonijiet) ONOR. ALFRED SANT: Sinjura President, qegħdin nipproponu li x-xogħol tal-Kamra jieqaf sad-9.00 p.m. u mbagħad fid-9.00 p.m. tissejjaħ id-division li tittieħed fid-9.20 p.m. MADAM SPEAKER: Il-Kamra taqbel? (Onor. Membri: Iva) Il-Kamra ġiet sospiża fit-8.52 p.m. u rriżumiet 8 minuti wara. MADAM SPEAKER: Il-mistoqsija hija l-emenda "B" kif imressqa u moqrija mill-Ministru tat-Turiżmu u s-Self-Employed fis-Seduta Nru. 235 tat-30 ta' Ġunju 1998. Dawk favur? (Onor. Membri: Aye) Dawk kontra? (Onor. Membri: No) Carried. ONOR. MEMBRU: Division. MADAM SPEAKER: Din id-division tittieħed minn hawn u 20 minuta oħra. Billi ntalbet votazzjoni, il-Kamra ġiet sospiża fid-9.00 p.m. u rriżumiet 20 minuta wara. MADAM SPEAKER: Se nerġa’ npoġġi l-mistoqsija. Il-mistoqsija hija l-emenda "B" kif imressqa u moqrija mill-Ministru tat-Turiżmu u s-Self-Employed fis-Seduta Nru. 235 tat-30 ta' Ġunju, 1998. Dawk favur? (Onor. Membri: Aye) Dawk kontra? (Onor. Membri: No) Carried. ONOR. MEMBRU: Division. MADAM SPEAKER: Jekk jogħġbu, l-Iskrivan tal-Kamra jista' jaqra l-ismijiet. L-Iskrivan tal-Kamra beda jaqra l-ismijiet ta' l-Onor. Membri b'ordni alfabetiku u meta wasal fl-isem ta' l-Onor. Schembri Adami ġie mwaqqaf mill-Ispeaker. MADAM SPEAKER: Naħseb li jkun aħjar jekk l-Iskrivan tal-Kamra jerġa' jibda jsejjaħ l-ismijiet mill-ġdid. (Interruzzjonijiet) Onor. Mintoff qed narak titkellem .... ONOR. DOM MINTOFF: Qed nivvotaw fuq ir-riżoluzzjoni emendata jew fuq l-emenda waħedha? MADAM SPEAKER: Ma nistgħux nivvotaw fuq ir-riżoluzzjoni kif emendata. Bħalissa għadna qed nivvotaw fuq l-emenda “B” għar-riżoluzzjoni. Qed narak titkellem ma' sħabek u ismek diġa' ssejjaħ. ONOR. DOM MINTOFF: Madam Speaker, jien kontra r-riżoluzzjoni. MADAM SPEAKER: Jien waqqaft lill-Iskrivan ħalli jerġa' jibda jsejjaħ l-ismijiet. (Interruzzjonijiet) Biex nevitaw xi ekwivoku, nitlob lill-Iskrivan jerġa’ jsejjaħ l-ismijiet kollha mill-bidu sat-tmiem. Infakkarkom li għadna qegħdin nivvotaw fuq l-emenda. VOTAZZJONI NRU. 164 FAVUR : 35 L-Onor.
KONTRA : 34 L-Onor.
L-emenda "B" għaddiet. MADAM SPEAKER: Hemm xi ftehim rigward ir-riżoluzzjoni? Il-Kap ta' l-Oppożizzjoni. ONOR. EDDIE FENECH ADAMI: Madam Speaker, ġejna mitlubin mill-whip jekk naqblux li l-vot fuq ir-riżoluzzjoni kif emendata jittieħed issa u l-Oppożizzjoni taqbel. MADAM SPEAKER: Il-Prim Ministru. ONOR. ALFRED SANT: Sinjura President, din in-naħa tal-Kamra taqbel li nibqgħu mexjin fuq ir-riżoluzzjoni kif emendata u huwa preċiżament fuq dan il-punt issa li tidħol il-kwestjoni tal-vot ta' fiduċja li qed jitlob il-Gvern. MADAM SPEAKER: Il-mistoqsija hi r-riżoluzzjoni li tirrigwarda lil Port Cottonera Limited, kif emendata. Dawk favur? (Onor. Membri: Aye) Dawk kontra? (Onor. Membri: No) Carried. ONOR. MEMBRU: Division. MADAM SPEAKER: Din id-division tittieħed issa stess. VOTAZZJONI NRU. 165 FAVUR : 34 L-Onor.
KONTRA : 35 L-Onor.
Ir-Riżoluzzjoni, kif emendata, ma għaddietx. MADAM SPEAKER: Sar il-ħin għall-Aġġornament. Il-Ministru Mizzi. Yüklə 364,64 Kb. Dostları ilə paylaş:
|