Malta dibattiti tal-kamra tad-deputati (Rapport Uffiċjali u Rivedut)

THE DEPUTY SPEAKER: Il-Ministru Said.
ONOR. CHRIS SAID: L-Onor. Mizzi għandu raġun għax ġieli lin-nies jibagħtuhom mingħand Anna għal għand Erodi. L-espressjoni ta’ Malta hija “mingħand Kajfa għal għand Pilatu” u ta’ Għawdex hija “mingħand Anna għal għand Erodi”. Din hija xi ħaġa li qegħdin nindirizzaw. Illum għandek blokok ta’ appartamenti li huma proprjetà tad-Dipartiment tal-Artijiet li għadhom qatt ma ġew trasferiti għand l-Awtorità tad-Djar. Fil-fatt bħalissa għaddej eżerċizzju biex dawn jiġu trasferiti ftit ftit għand l-Awtorità tad-Djar u b’hekk ikunu kollha responsabbiltà tagħha. Fejn għandek blokok ta’ appartamenti li għadhom ma ġewx trasferiti għand l-Awtorità tad-Djar, is-sid huwa d-Dipartiment tal-Artijiet u huwa responsabbli mill-manutenzjoni. Din qed nindirizzawha billi dawn il-blokok qed jgħaddu għand l-Awtorità u b’hekk l-istess Awtorità tkun tista’ toħroġ skemi bħalma ħriġna biex aktar nies li jgħixu f’dawn l-appartamenti jsiru sidien ta’ djarhom. Fil-fatt fl-aħħar xhur, bil-kollaborazzjoni tal-kollega tiegħi l-Ministru Jason Azzopardi, ħriġna żewġ skemi partikolari. Waħda minnhom hija l-iskema li tista’ tissejjaħ tal-Possession and Use li tirrigwarda numru ta’ appartamenti li nbnew fuq l-artijiet li kienu ttieħdu wara l-gwerra. Hemmhekk kellna problema għax is-sidien oriġinali kienu għadhom ma tħallsux. Permezz ta’ skema li nieda l-Ministru Azzopardi dawn is-sidien tħallsu u allura d-Dipartiment tal-Artijiet seta’ jgħaddihom lill-Awtorità tad-Djar. Sussegwentement wara li tħallsu s-sidien l-Awtorità ħarġet skema biex min jgħix fihom ikun jista’ jixtrihom. L-iskema kienet li aktar ma tkun ilek tgħix fihom, aktar ikollok sussidju, u ħafna drabi dan kien ilaħħaq madwar 60% u aktar tal-prezz kummerċjali ta’ dak l-appartament. Dik kienet l-iskema fuq il-Possession and Use.

Irrid ngħid ukoll li għaddew 120 blokk ta’ appartamenti mingħand id-Dipartiment tal-Artijiet għal għand l-Awtorità tad-Djar. Fil-fatt jekk m’inix sejjer żball din is-sena għaddew madwar 1,000 appartament għand l-Awtorità. Kif dawn l-appartamenti għaddew għal għand l-Awtorità tad-Djar, minbarra li din assumiet ir-responsabbiltà ta’ manutenzjoni, eċċ., l-Awtorità setgħet ukoll toħroġ skema “Sir sid ta’ darek” għal min qed jgħix f’dawn l-appartamenti. Din l-iskema tixbaħ ħafna lil dik tal-Possession and Use fejn dak li jkun seta’ jixtri l-appartament bi prezz sussidjat. Il-prezz kien sussidjat bi 2% għal kull sena fuq ħames snin li tkun ilek tgħix f’dak l-appartament. Mela allura min kien ilu jgħix 30 sena – għax il-massimu huwa 30 sena – jieħu 60% sussidju fuq il-prezz kummerċjali. Apparti minn hekk, min iħallas is-somma kollha f’daqqa jieħu 5% oħra fuq il-prezz kummerċjali. Ingħatat ukoll l-opportunità biex dawn in-nies ma jmorrux jissellfu mill-banek biex jixtru din il-proprjetà, imma minflok, iħallsu ftit ftit fuq numru ta’ snin b’ammont kull xahar lill-Awtorità tad-Djar.

B’hekk għamilna skemi li fl-opinjoni tagħna qed nagħmluha faċli wkoll biex aktar nies isiru sidien ta’ djarhom. F’pajjiżna, jekk għandna xi ħaġa li nistgħu niftaħru biha, din hi r-rata għolja ta’ nies li huma sidien ta’ djarhom. Skont l-aħħar ċensiment - mhux dan li għadu ma ħariġx, għax ta’ dan għad għandna biss riżultat parzjali - ta’ seba’ snin ilu, aktar minn 75% tan-nies li jgħixu f’dawk id-djar huma sidien ta’ djarhom. Bħala pajjiż il-mira tagħna trid tkun li dik iċ-ċifra nkomplu nżiduha u dan isir billi nħajru lil min fil-passat ħa social housing jakkwista dik il-proprjetà għax maż-żmien kien bil-għaqal u ġemma’ jew inkella llum qiegħed f’pożizzjoni aħjar minħabba x-xogħol tiegħu jew minħabba x-xogħol tat-tfal tiegħu. Din tnaqqas ukoll mill-piż minn fuq l-Awtorità għax malli inti ssir is-sid tiġi responsabbli wkoll mill-manutenzjoni. B’dan il-mod ir-responsabbiltà ta’ manutenzjoni minn fuq l-Awtorità tonqos ukoll meta aktar nies isiru sidien ta’ djarhom.