Malta kamra tad-deputati kumitati permanenti għall-kunsiderazzjoni ta' abbozzi ta' liġi rapport Uffiċjali

ONOR. OWEN BONNICI: Il-GRECO qed jgħidu anything above €400 għandu jkun reġistrabbli, jiġifieri under €400 jaċċettaw li ma jkunx reġistrabbli. Allura, jekk hawn dawn ...
IL-PERIT CARMEL CACOPARDO: Aħna taħt is-€7,000 m’aħniex qed nirreġistraw!
DR PETER GRECH: Però mhux anonimu.
ONOR. OWEN BONNICI: Hemm il-flessibbiltà biex dak li jkun jagħti donazzjoni bla diffikultà. Jekk dak li jkun irid jagħti donazzjoni ta’ €200, u dan jaf li ismu mhux se joqgħod idur, jista’ jagħmilha. Dik hija l-issue, u naħseb li tagħmel sens.
THE CHAIRPERSON: Naħseb li, kif qiegħda bħalissa, l-oneru mhux qiegħed fuq il-persuna, imma fuq il-partit, għax subklawsola 38(2) tgħidlek li meta kumulattivament jaqbżu l-€500, fil-punt meta l-partit jaf li mingħandek ħa iktar minn €500, irid jirreġistra dawk id-dettalji. Subklawsola 38(2) tgħid hekk:
“(2) Kull donazzjoni li waħedha ma taqbiżx l-ammont ta' ħames mitt ewro (€500), iżda li, meta miżjuda ma' xi donazzjonijiet jew benefiċċji oħra miżjuda flimkien lill-partit politiku mill-istess sors fl-istess sena kalendarja, teċċedi l-ammont imsemmi, għandha tiġi rreġistrata f'dak il-mument li fih l-imsemmi ammont jintlaħaq.”
(Interruzzjonijiet) Meta staqsejt lil Dr Grech ma qalx li ma jiġux irreġistrati, imma jiġu rreġistrati mhux bl-istess ammont ta’ dettall. Tlabtu jgħidli s-sors minn fejn qed jeħodha ħalli nsegwuh.
DR PETER GRECH: Le, le: toħroġ mill-interpretazzjoni ...
THE CHAIRPERSON: Bejn €50 u €500 minn fejn toħroġ?
DR PETER GRECH: Toħroġ mill-interpretazzjoni a contrario senso ta’ subklawsola 38(1) u l-proviso li jirreferi għal tal-€50 u jgħid illi dawk m’hemmx il-ħtieġa li jkunu rreġistrati.
THE CHAIRPERSON: Ġaladarba qiegħda toħroġ, imma qiegħda toħroġ a contrario senso minn din, naħseb għandu jkun hemm xi ħaġa li turina li oriġinarjament irid jiġi reġistrat minn €50 sa €500, għaliex qegħdin ninterpretawha li jrid jiġi rreġistrat, just għaliex imbagħad ngħidu li l-ieħor ma jridx jiġi rreġistrat. Naħseb li għandu jkun hemm xi instance fejn ngħidu li minn €50 sa €500, anke jekk forsi mhux bid-dettalji kollha bħal donazzjoni ta’ iżjed minn €500, għandu jkun hemm reġistrazzjoni, għaliex inkella, bħalma kont qed ngħid l-ewwel, jekk mhux se nkunu nafuha din, qatt ma nistgħu ngħidu li kumulattivament se jaqbżu l-€500.
ONOR. OWEN BONNICI: Għax hi qiegħda contrario senso.
THE CHAIRPERSON: Ma nistgħux inħallu xi ħaġa contrario senso mingħajr ma jkollna the original ...
ONOR. OWEN BONNICI: Jien naqbel. Jiġifieri, hekk naqblu, nimxu hekk?
THE CHAIRPERSON: Onor. Grech, naqblu li nżidu proviso li tagħmilha ċara li l-partit politiku jrid iżomm – forsi mhux id-dettalji kollha, għalkemm ma tantx hemm ħafna distinzjoni – id-dettalji bażiċi ta’ min ta’ donazzjoni minn €50 sa €500, biex għall-inqas ikun jaf li, jekk cumulatively se jkun hemm iktar minn €500, irid jirreġistra.
ONOR. CLAUDIO GRECH: Jekk iżomm l-istess dettalji, jien m’għandix problema.
ONOR. OWEN BONNICI: Ngħidu isem, kunjom u ID number. Id-differenza se tibqa’ li, biex tinvestiga donazzjonijiet bejn €50 u €500, il-Kummissjoni jrid ikollha prova.
DR PETER GRECH: Pereżempju, kien hemm impjegat f’kumpanija li qal li l-prinċipal ta’ dik il-kumpanija kien jagħti €400 darbtejn kuljum. (Interruzzjonijiet)
ONOR. OWEN BONNICI: Dawn huma kollha provvedimenti li jimmilitaw favur il-partiti fl-oppożizzjoni. Jiena nemmen – forsi għandi żball – li ċittadin għandu dritt jagħti donation diċenti b’mod kunfidenzjali.
THE CHAIRPERSON: Naħseb li rridu nżidu li, bħala basic requirement, il-partit irid iżomm l-isem u forsi l-ID number, sempliċement biex il-partit ikun jista’ jgħodd cumulatively jekk jirċievi iktar donazzjonijiet mingħand l-istess persuna. M’aħna se nibdlu xejn mill-ispirtu tal-liġi kif inhi, just nagħmluha iktar ċara biex ma tkunx qed toħroġ minn proviso a contrario senso, imma jkun hemm klawsola ad hoc.
ONOR. OWEN BONNICI: Nimxu hekk, kollegi? X’taħsbu?
ONOR. CLAUDIO GRECH: Il-punt importanti hu li donazzjonijiet minn €50 ’il fuq jiġu rreġistrati bl-isem, kunjom u ID number, imbagħad naslu għall-affarijiet l-oħrajn iktar tard. (Interruzzjonijiet)
THE CHAIRPERSON: Mela allura rridu niġu għaliha fi klawsola 38 fejn se nagħmlu l-emenda.
ONOR. OWEN BONNICI: Naħseb dan huwa kompromess tajjeb. Se nerġa’ nirrepeti għall-benefiċċju ta’ min qed jismagħna. L-idea hi li noħolqu bilanċ bejn li l-partiti ma jkollhomx toqob minn fejn jgħaddu – li ħadd ma jrid li jkun hawn – però, b’mod li fl-istess waqt nassiguraw flessibbiltà fis-sens li, jekk hemm xi ħadd jixtieq jagħti donazzjoni ta’ iktar minn €50 imma inqas minn €500, jiġifieri medju, ikun jista’ jagħmilha b’ċerta serenità għax forsi hu jkun jixtieq li jkun hemm ċerta kunfidenzjalità. Naħseb dan il-bilanċ nistgħu nilħquh aħjar hekk. La jaqblu l-kollegi tiegħi, naħseb li nistgħu nimxu hekk.

ONOR. CHRIS SAID: X’jiġri jekk xi ħadd jagħmel 20 telefonata ta’ €50 f’telethon?
ONOR. OWEN BONNICI: Nerġa’ ngħid li jrid ikun hemm prova li ġew mill-istess sors.
ONOR. CHRIS SAID: Il-partit kif se jkun jaf?
DR PETER GRECH: F’telethon huma anonimi sa ċertu punt, għax hemm it-telephone number, jiġifieri huma se jsibuh.
ONOR. CHRIS SAID: Le, il-partiti qatt ma jingħataw it-telephone number. Hemm il-kunfidenzjalità li l-kumpanija ma tistax tagħtik it-telephone number ta’ min ċempel.
ONOR. OWEN BONNICI: Taf x’qed ngħidu biex tevadi l-capping? Jiġifieri, qed tgħidli li jagħmel ġurnata joqgħod iċempel?
ONOR. CHRIS SAID: 20 telefonata mhux f’ġurnata tagħmilhom, f’ħames minuti tagħmilhom, għax kemm tagħfas in-numru!
ONOR. OWEN BONNICI: Onor. Said, nifhem x’qed tgħidli; però, it’s all a question of proof. Dan bħal meta hemm ir-reat tas-serq – kif se tipprova li seraq? Mhux bil-provi? Hija kwestjoni ta’ provi.
THE CHAIRPERSON: Ir-raġuni għalfejn wieħed jagħti ammonti kbar ta’ flus u għalfejn huwa importanti li jkun hawn dan hu biex ma jkunx hemm xi ħadd jixtri lil xi ħadd jew xi ħadd jimpressjona lil xi ħadd. Jekk se tkun b’mod anonimu, bit-telefon, lanqas taf min tahomlok, u ċempel 20 darba, really and truly mhu qed jimpressjona lil ħadd dan.
ONOR. CHRIS SAID: Din mhijiex kwestjoni ta’ min jimpressjona lil min, hija kwestjoni ta’ x’tippermetti u ma tippermettix il-liġi.
ONOR. OWEN BONNICI: Jekk qed nifhem sew – forsi żbaljat – hawn qbil li għandna nħallu l-possibbiltà li wieħed jagħti donazzjoni u lanqas biss juri min hu. Naf li hemm l-issue tat-telefonati, jiġifieri fit-teorija wieħed jista’ jqum filgħodu u jagħmel sa nofs il-lejl iċempel u jaqta’, joqgħod sejjer hekk ġurnata sħiħa.
THE CHAIRPERSON: Ma ninsewx li din il-liġi qiegħda tpoġġi l-oneru mhux fuq min qed jagħti, imma fuq il-partiti. We cannot shift.

ONOR. OWEN BONNICI: Nerġa’ ngħid, it’s a question of proof. Dan bħal meta nagħmlu liġi fejn ngħidu li ma tistax tisraq, għax xorta jistgħu jisirqu n-nies! Jekk jidħolli xi ħadd, mhux kwestjoni ta’ prova mbagħad? Mela nistgħu nagħmlu l-emendi li hemm bżonn.
ONOR. CHRIS SAID: Naqbel ma’ dak li qed tgħid iċ-Chairperson li l-oneru huwa fuq il-partiti. Mela allura qed inkunu ċari li jekk xi ħadd, persuna, kumpanija, hi min hi, trid tagħti donazzjoni mingħajr ma tidher u l-partit ma jkunx jaf, f’ġabra waqt attività, hemm min se jagħtik 50ċ, hemm min se jitfagħlek €2, u xi ħadd ifettillu jitfa’ €1,000, kif se tkun taf li tefagħlek €1,000? (Interruzzjonijiet) Tidher li qatt ma mort tagħmel ġabra! Kif se tkun taf li xi ħadd tefagħlek ...?
THE CHAIRPERSON: Ejja nappellaw għall-bonsens, għax inkella m’hu se naslu qatt.
ONOR. OWEN BONNICI: Ħbieb, ejja nappellaw għall-bonsens.
ONOR. CHRIS SAID: Qed inkunu ċari li l-partiti m’għandhom l-ebda responsabbiltà f’dak it-tip ta’ ġabriet.
ONOR. OWEN BONNICI: Ippermettuli ftit. Ejja nirregolaw il-prinċipju għax, jekk se noqogħdu ngħidu li jista’ jkun hemm mass meeting, ngħaddi bis-sassla u xi ħadd jitfagħli €500 ...
ONOR. CHRIS SAID: Ġraw dawn l-affarijiet, u jiġru.
ONOR. OWEN BONNICI: Jekk hemm partit li jrid ikun serju, dan imbagħad jgħid li ġbir bis-sassla ma jagħmilx għax inkella jista’ jkun hemm bniedem li minflok €50 jitfagħlu €500 ...
ONOR. CHRIS SAID: Ministru, bir-rispett kollu, jien qiegħed hawnhekk nagħti eżempji prattiċi ta’ affarijiet li jiġru. (Interruzzjonijiet) Ma tantx nidher li qed nagħmel sew għax kull darba taqbeż fuqi! (Interruzzjonijiet) Fl-istadju ta’ Kumitat dawn l-affarijiet importanti li jingħadu għaliex, kif taf tajjeb inti, meta jkun hemm problema kif għandha tiġi interpretata xi klawsola, issir referenza għall-istadju ta’ Kumitat.
THE CHAIRPERSON: Mela, ħalli nagħmlu hekk.
ONOR. CHRIS SAID: Kollox sew, ma nitkellimx. Qed nagħmel il-punt u kull darba taqbżu fuqi, qisni qed ngħid l-ereżijiet! Dawn huma affarijiet prattiċi li jiġru kuljum. X’oneru għandu l-partit fuqu jekk waqt ġabra xi ħadd jitfa’ €500 jew €1,000? X’jiġri jekk waqt telethon xi ħadd iċempel għaxar darbiet jew 15-il darba? Dawn jiġru ħafna. Qed inkunu ċari: l-oneru mhuwiex fuq min jagħti, għax din il-liġi l-oneru fuq il-partit titfgħu u mhux fuq il-persuna. Ejja nkunu ċari u tiġi recorded hawnhekk li l-partit m’għandux responsabbiltà f’dan it-tip ta’ każijiet, u mhux nipprovaw nikinsu dawn l-affarijiet taħt it-tapit, għax dawn se jinqalgħu. Xi ħadd li jkun jaħdem f’kumpanija tat-telefonija jista’ jmur għand partit ieħor u jgħidlu li kien hemm Mr “X” li ċempel 20 darba. L-ewwel nett, il-partit li rċevihom ma jkunx jaf: imbagħad x’se nagħmlu? Immorru fuq il-partit u ngħidulu li rċieva €1,000 u ma ddikjarahomx? Irridu nkunu ċari u ngħidu li dawk mhumiex covered.
THE CHAIRPERSON: Mhumiex irreġistrati għax sa €50.
ONOR. CHRIS SAID: 20 telefonata ta’ €50 f’telethon iġġib €1,000 mingħand l-istess persuna.
THE CHAIRPERSON: Imma kull waħda li hija taħt il-€50 mhijiex reġistrata. (Interruzzjonijiet)
ONOR. CHRIS SAID: Huma kemm huma. (Interruzzjonijiet) 20 telefonata ta’ €50 jiswew €1,000.
ONOR. OWEN BONNICI: Fhimtek ħażin jiena, skużani.
THE CHAIRPERSON: Imma qed ngħid sew li kull waħda li hija taħt il-€50 mhux se tkun irreġistrata skont din il-liġi?
ONOR. OWEN BONNICI: Ippermettuli ftit. Jekk tkun mill-istess sors qed tikser il-liġi, hija ċara. F’dawn il-każijiet eċċezzjonali fejn persuna titfa’ karta ta’ €500 fis-sassla b’mod anonimu waqt attività, jew inkella wieħed ikollu xi sistema d-dar li toqgħod iċċempel waħedha awtomatikament waqt telethon, jew iċempel għaxar darbiet f’ġurnata biex jagħti €50 kull darba lill-partit, ladarba r-responsabbiltà hija fuq il-partit u huwa impossibbli li dak il-partit ikun jaf biex hu jilqa’ għal dawn id-diffikultajiet, jiena naħseb li l-partiti jridu jorganizzaw ruħhom. Jiena konvint li jekk hemm xi ħadd qed iċempel mill-istess telephone number għaxar darbiet, hawn sistemi tal-informatika llum li kapaċi jilqgħu għal meta persuna jċempel iktar minn darba, u għalhekk iridu jorganizzaw ruħhom.
THE CHAIRPERSON: F’ċerti instances, meta jagħmlu t-televoting li ma tistax iċċempel iktar minn ċerti drabi, teżisti. Jistgħu jagħmluha l-istess.
ONOR. CHRIS SAID: Tat-televoting hija sistema li l-programm minnu nnifsu ma jħallikx iċċempel iktar minn darba mill-istess telephone line. Jiġifieri, issa se npoġġu l-obbligu fuq il-partiti li f’telethon jgħidu li tista’ ċċempel biss darba mill-istess linja?
ONOR. OWEN BONNICI: Iva, jekk hemm bżonn nagħmluha din.
ONOR. CHRIS SAID: Mela allura ejja nkunu ċari li l-partiti jridu jagħmluha din.
ONOR. OWEN BONNICI: Mela aħna qed nilagħbu hawnhekk? Il-partiti jridu jobdu l-liġi. Mhux qed nilagħbu u ngħaddu ż-żmien! Aħna kellna dibatittu biex għamilna t-threshold tal-€50 u €500! Dawn l-argumenti aktar jikkonvinċuni kemm għamilna tajjeb li daħħalna l-€50 u l-€500 biex inħallu flessibbiltà. Imma, jekk hemm bżonn, fit-telethons partit serju jagħmel avviż li mill-istess sors inti ma tistax tagħti aktar minn €50. Il-partiti nafu x’qed nivvotaw hawnhekk fil-liġi. X’nagħmlu? Nagħmlu li fit-telethons tista’ tagħti €1,000? Le, hux!
THE CHAIRPERSON: Hemm bżonn nieħdu vot fuq dawn għax issa s-suġġerimenti u l-argumenti eżawrixxejniehom kollha.
ONOR. OWEN BONNICI: Jien qed nifhem sew li paragrafu (d) ta’ klawsola 35 se ntajruha?
ONOR. CHRIS SAID: Qabel jagħmlu ġabra, il-partiti jridu jgħidu lin-nies li ma jistgħux jitfgħu iżjed minn €50?
ONOR. OWEN BONNICI: Il-partiti issa jridu jirregolaw ruħhom ma’ din il-liġi.
ONOR. CHRIS SAID: Le, le, il-liġi ma tgħid xejn fuq hekk!
ONOR. OWEN BONNICI: Fejn jidħol it-tħaddim tal-liġi, il-partiti jridu jirregolaw ruħhom u jieħdu l-passi ...
ONOR. CHRIS SAID: Il-liġi li tgħid li ma jistax jirċevi donation anonima ta’ iżjed minn €50. Jekk jien qed nagħmel ...
IL-PERIT CARMEL CACOPARDO: Ħu l-passi biex dak ma jiġrix.
ONOR. CHRIS SAID: X’passi tieħu? Tgħidilhom biex ma jitfgħux iżjed minn €50?
ONOR. OWEN BONNICI: Ippermettuli biex ma nibagħtux messaġġ ħażin, għaliex id-donazzjonijiet huma kruċjali biex il-partiti jiffunzjonaw. Aħna m’aħniex qed ngħidu li bniedem ma jistax iċempel minn filgħodu sa bil-lejl u jagħti d-donazzjonijiet. Aħna qed ngħidu li jekk jaqbeż it-threshold, irid jiddikjara min hu, biex ma nibagħtux messaġġ ħażin u għada niftħu l-gazzetta u naraw aħbarijiet skorretti. Aħna qed ngħidu li jekk persuna jkun se jagħti aktar minn €50 bit-telethon, dan ma jistax ikun anonimu, mhux li ma jistax jagħti. Aktar minn €40,000 ma jistax jagħti; imma, biex jagħti €40,000 fit-telethon, naħseb irid iċempel miljun darba. Imma l-messaġġ hu ċar: hawnhekk m’aħniex qed nilagħbu, qed nibagħtu messaġġ. Din id-diskussjoni li kellna issa tikkonvinċini li għamilna sew li għamilna dawn it-thresholds biex inħallu element ta’ flessibbiltà.
THE CHAIRPERSON: Mela, ejja ngħaddu biex nivvotaw fuq paragrafu (d) ta’ klawsola 35. (Interruzzjonijiet) Jekk mhux se jkun hemm emenda, ma ssirx votazzjoni.
ONOR. OWEN BONNICI: Le, mhux se ssir emenda.

THE CHAIRPERSON: Ngħaddu għal ... L-Onor. Claudio Grech.

ONOR. CLAUDIO GRECH: Qabel inqajjem punt fuq paragrafu (e) ta’ klawsola 35, li nasal għalih wara, ridt ngħid li hawnhekk għandu jidħol paragrafu ġdid marbut mad-donazzjonijiet li jiġu minn persuna li mhijiex ċittadina ta’ Malta. Correct me if I’m wrong: m’hawn ebda limitazzjoni fuq donation li tiġi minn persuna Maltija ...
ONOR. OWEN BONNICI: Din ma tagħmilx differenza bejn persuna Maltija u barranija.
ONOR. CLAUDIO GRECH: ... jew kumpanija Maltija u kumpanija barranija. (Interruzzjonijiet)
THE CHAIRPERSON: Ħalli jispiċċa l-argument.
ONOR. CLAUDIO GRECH: Jien naħseb li huwa perikoluż ħafna li jkunu permissibbli donations up to €40,000 – li se nikkwalifika minn issa li għandi oġġezzjoni għal dik il-cap jien ukoll – minn individwi u kumpaniji barranin. M’għandix dubju li din iddiskutejtuha anke mal-GRECO, u li hemm numru ta’ pajjiżi, mhux Malta biss, li jillimitaw, u saħansitra hemm min ma jaċċettax donations minn individwu u minn korporazzjonijiet barranin. Din konna qajjimnieha fil-kwestjoni tal-membership; però, filwaqt li jien m’għandix oġġezzjoni li jkun hemm persuna barranija li jkollha membership ta’ partit politiku, fejn tidħol donazzjoni jien inħoss li din għandha tkun eskluża, u li m’għandhomx jitħallew donazzjonijiet minn persuni jew kumpaniji barranin.
THE CHAIRPERSON: Nitolbu l-parir ta’ Dr Grech.
ONOR. OWEN BONNICI: Sakemm jagħmel riċerka, jien irrid ngħid li ma naqbilx, għax aħna qegħdin parti mill-Unjoni Ewropea, għandna barranin li jistgħu jivvotaw għall-Parlament Ewropew, kif ukoll jistgħu jivvotaw għall-kunsilli lokali. Jekk se ngħidu li barranin ma jistgħux jagħtu donazzjoni, allura qed ngħidu li jista’ jkollok ċirkostanza fejn bniedem jista’ jivvota għall-Parlament Ewropew f’pajjiżna, u ma jistax jagħti donation lill-partit li vvota għalih. Ma ninsewx li aħna qegħdin parti mill-Unjoni Ewropea. Jekk irridu noqogħdu nillimitaw billi ngħidu fl-Ewropa iva u barra le, ... Jiena nifhem l-argument tal-ħabib tiegħi, però ma naqbilx miegħu. Imbagħad, hemm il-kwestjoni tal-Foreign Interference Act.
ONOR. CLAUDIO GRECH: Ejja naqsmuhom fi tnejn: donation ta’ persuna barranija u donation ta’ kumpanija barranija. Żgur li ma nara l-ebda raġuni valida by any stretch of the imagination li kumpanija barranija għandha għalfejn tkun tista’ tagħti donation lil partit politiku.
Fil-każ ta’ individwi, jekk individwu huwa votant f’Malta, jien m’għandi l-ebda oġġezzjoni li l-persuna tista’ tagħmel donazzjoni. Però, persuna li huwa residenti wherever – biex ma noqgħodx insemmi pajjiż biex ma niġix interpretat li qiegħed nitfa’ xi dell ikrah fuq xi nazzjonalità partikolari – u dan ikollu l-fakultà li jagħmel donazzjoni lil partit politiku, jien inħoss li qed tesponi s-sistema politika tagħna u l-partiti politiċi tagħna għal riskju bla bżonn.
THE CHAIRPERSON: Nitlob lil Dr Grech jgħidilna jekk din hijiex possibbli jew le.
DR PETER GRECH: Il-liġi kif inhi ma tiddistingwix bejn Maltin u barranin; però, s’intendi hemm diversi raġunijiet għaliex ma tistax taċċetta donazzjonijiet. Waħda minnhom hija jekk evidentement tkun magħmula fl-istennija bi tpattija għal xi vantaġġ politiku jew finanzjarju. Jiġifieri, jista’ jkun li jekk dan il-barrani ipotetiku li qed ngħidu li m’għandu x’jaqsam xejn ma’ Malta, u f’daqqa waħda jiġi u jsir ġeneruż ħafna ma’ xi partit politiku Malti, jista’ jkun jinqabad taħt din.
ONOR. CLAUDIO GRECH: Jiġifieri, bħala Avukat Ġenerali qed tagħtina garanzija li taqa’ taħt dik l-interpretazzjoni.
DR PETER GRECH: Iċ-ċirkostanzi jistgħu jkunu indikattivi. Jekk persuna m’għandhiex konnessjoni ma’ Malta, u din tiġi tagħti donazzjoni lil partit politiku Malti, tista’ tkun indikattiva that they are buying influence.
ONOR. CLAUDIO GRECH: Però, apparti din il-liġi, hemm xi ...
DR PETER GRECH: Hemm ukoll il-Foreign Interference Act li jipprojbixxi ċerti tranżazzjonijiet u donazzjonijiet lil partiti politiċi, partikolarment fi żmien elezzjonijiet. Però, dan inkun nista’ nelabora fuqu meta naraw ...
THE CHAIRPERSON: Inti għandek xi proposta ta’ xi emenda?
ONOR. CLAUDIO GRECH: Il-proposta tiegħi hi li jidħol proviso ieħor li jgħid li donations minn kumpaniji barranin u minn individwi li mhumiex registered voters hawn Malta m’għandhomx ikunu permissibbli. Jien naqbel mal-Ministru li a registered voter, kemm fil-każ tal-Local Councils u kemm fil-każ tal-MEP, għandu jkollu d-dritt li jagħmel id-donazzjoni; però, anything beyond that onestament jien ma nistax nifhem x’tista’ tkun il-loġika, anke mil-lat politiku, meta nerġa’ ngħid ...
ONOR. OWEN BONNICI: Ippermettili ftit, jekk jogħġbok, ħalli nagħmillek domanda ta’ kjarifika. Taqbel li l-kumpaniji reġistrati Malta jistgħu jagħtu donation?
ONOR. CLAUDIO GRECH: Dik se nasal għaliha; għandi proviso oħra separata fuqha. Però għalissa qed nitkellmu fuq il-barranin. Safejn naf jien, mill-ftit riċerka li għamilt – għax m’għandix riżorsi biex nagħmel riċerka – hemm numru ta’ pajjiżi Ewropej li they clearly ban donations minn persuni jew kumpaniji barranin, jew jagħmlu capping at a nominal amount. Però, I stand to be corrected għax intom għandkom iktar exposure mal-GRECO, u żgur għandkom id-data available.
THE CHAIRPERSON: Se nagħti l-kelma lill-Ministru just biex nara jekk hemmx qbil fuq il-pożizzjoni tal-Onor. Grech.
ONOR. OWEN BONNICI: Jekk qed nifhem sew, il-proposta hi li kwalunkwe kumpanija, hi x’inhi, reġistrata Malta jew le, m’għandhiex titħalla tagħti donation lanqas ta’ għaxar liri lill-ebda partit politiku.
ONOR. CLAUDIO GRECH: Le. Ħalli nkompli għax s’issa jien kont qed nitkellem biss fuq a foreign donor, jiġifieri persuna jew kumpanija barranija. F’dak li għandu x’jaqsam mal-kumpaniji – li huwa argument separat – għandi oġġezzjoni serjissima għall-fatt li din il-liġi tippermetti li l-partiti jirċievu donazzjonijiet minn kumpaniji li jkollhom personalità ġuridika, u mhux li jkunu named individuals, jiġifieri li inti jkollok kumpanija li hija a trustee, kumpanija fiduċjarja li jista’ jkollha shareholding li tkun x’imkien ieħor fid-dinja li jkun prattikament impossibbli inti qatt issir taf min hu. For all intents and purposes, ma tikkwalifikax bħala donazzjoni anonima għaliex ikun hemm il-company registration details magħha; però, l-individwu, the ultimate individual li jkun responsabbli għal dik id-donazzjoni, ma tkun tista’ tasal għalih qatt. Allura, jien qed ngħid li anke hemmhekk ma narax li hemm loġika politika, speċjalment meta qed nimbuttaw it-trasparenza, li inti jkollok kumpaniji li għandhom personalità ġuridika li jitħallew bħala permissible donors.
ONOR. OWEN BONNICI: Imma ma nkunux qed niksru xi liġi Kostituzzjonali li ma nħallux lil xi ħadd jagħti donation? Mela inti tista’ tagħmel liġi fejn tgħid li kumpaniji ma jistgħux jagħtu donation?
DR PETER GRECH: Fil-fatt, l-għoti ta’ flus minn barranin matul il-perijodu elettorali huwa diġà pprojbit mill-Foreign Interference Act.
ONOR. CLAUDIO GRECH: Jiġifieri, allura, fil-ħames ġimgħat tal-kampanja elettorali. Jiena nixtieq nisma’ ir-raġunament politiku. Spjegawli trust jew foundation f’pajjiż fejn is-segretezza hija kompletament aċċettata li jkollha shareholding f’kumpanija Maltija, u din il-kumpanija Maltija tagħti €40,000 fis-sena lil partit politiku, €200,000 f’leġiżlatura. Il-GRECO tkun kuntenta b’dik it-tip ta’ sitwazzjoni? Jien ma naħsibx.
DR PETER GRECH: Il-partit jista’ jkun qed jikser liġijiet oħrajn jekk jaċċetta donazzjonijiet sostanzjali mingħand nies li ma jafx min huma, u tista’ taqa’ wkoll taħt donazzjoni anonima. Jekk kollox organizzat b’mod li ma tafx ta’ min hu ...
ONOR. CLAUDIO GRECH: Klawsola 38 qed titlob id-dettalji tar-reġistrazzjoni tal-kumpanija fil-każ meta d-donatur ikun kumpanija reġistrata.
ONOR. OWEN BONNICI: Jekk nillimitawha “company registered in Malta” ... għax naħseb li jekk tagħmel xi liġi fejn tgħid li kumpanija ma tistax tagħti donations ... (Interruzzjonijiet)
ONOR. BEPPE FENECH ADAMI: Anke “companies registered in Malta where one of the shareholders could be a trust or a company registered in the ... where the ultimate beneficiary ...”
ONOR. CLAUDIO GRECH: Jew trust lokali. Għaliex inti għandek tħalli s-segretezza? Ministru, naħseb lanqas intom ma taqblu magħha din.
THE CHAIRPERSON: Ħalli nisimgħu l-pożizzjoni tal-Ministru u nieħdu pożizzjoni fuqha.
ONOR. OWEN BONNICI: Dan l-argument se nieħu nota tiegħu ħalli issa nivvotaw fuq din il-klawsola u, jekk hemm bżonn, meta niġu għad-definition clauses, nagħmlu provvediment fejn ngħidu “donation” means donation from a natural person. Bażikament, hekk qed ngħidu ...
ONOR. BEPPE FENECH ADAMI: No, no: there could be companies registered in Malta which give a donation, but those companies registered in Malta which give a donation cannot have, as their shareholders, persuna ġuridika li mhijiex identifikabbli. Jien m’iniex espert, jiġifieri jekk ikollok shareholder, u x-shareholder ikun a trust li ma tafx min huma l-persuni warajha ...